دارورسانی به مغز از طریق بینی ممکن می‌شود

گروه دانشگاه خبرگزاری آنا؛ مطلب پیش رو ترجمه و بازنویسی ژورنالیستی از متن کامل یک مقاله علمی پژوهشی ISI حوزه دارویی تحت عنوان «درمان بیماری‌های التهابی مغزی با ارائه داروهای ضدالتهابی  محصور شده از ناحیه بینی به مغز» یا Treatment of Brain Inflammatory Diseases by Delivering Exosome Encapsulated Anti-inflammatory Drugs From the Nasal Region to the Brain است که توسط  ژوانگ نوشته شده و در سال 2011 در مجله «انجمن ژن و سلول درمانی آمریکا» یا  The American Society of Gene & Cell Therapy منتشر شده است و برای نخستین بار در ایران منتشر می‌شود. ژوانگ یکی از محققان کالج دامپزشکی شیکاگو است که با همکاری دانشکده پزشکی استنفورد این مقاله پژوهش و چاپ شده است.

در مقالات گذشته به اهمیت داروها، تجویز و نحوه اثرگذاری آنها در بدن و سیر کنش و واکنش آنها اشاره کردیم.

همین طور به ناکارآمدی داروهای کلاسیک پرداختیم و از روش‌های نوین دارورسانی و ساخت داروهای جدید از جمله داروهای نانو حامل صحبت کردیم اما پاسخ به یک سؤال باقی ماند؛ با تمام پیشرفت‌های علم پزشکی و داروسازی چرا هنوز هم در مورد بیماری‌های حاد و کشنده درمان مؤثری وجود ندارد؟

برخی از متخصصان پاسخ متفاوتی دارند آنها معتقدند روش‌های تجویز معمول دارویی علت این مشکل است. به همین دلیل ضرورت انجام مطالعات جدید علاوه بر یافتن داروهایی ایمن باکفایت بالا، تحقیق و پژوهش در مورد روش‌های جدید دارورسانی احساس می‌شود.

امروزه دارو از طریق چند روش به بدن تجویز می‌شود؛ خوراکی، تزریق داخل عضلانی، تزریق داخل عروقی و شیاف. همچنین تجویز داروها به روش‌های اختصاصی و کمتر مرسوم شامل تزریق داخل استخوانی، درون صفاقی، تزریق داخل نخاعی است که بسته به شرایط خاص و نوع تشخیص‌های پاراکلینیکی انجام می‌شوند. روش خوراکی در دارورسانی به اندام هدف (عمدتاً در موارد غیر گوارشی) بسیار کند بوده و نیاز به دوز بیشتر دارو نسبت به تزریق عضلانی و وریدی دارد چرا که آنزیم‌های سیستم گوارشی و ph‌ معده باعث تخریب دارو می‌شوند. این موراد معایب دارورسانی به روش خوراکی است.

اگر چه تزریق عضلانی و وریدی و صفاقی دارو مزیت سرعت اثربخشی دارو را به همراه دارد اما برای برخی داروها نمی‌توان از این روش‌ها استفاده کرد. برای مثال در بیماری‌های دستگاه عصبی برای  رسیدن دارو به مغز با چالش دیگری مواجهه می‌شویم. سلول‌های عروق مغزی اجازه عبور برخی مواد را به مغز نمی‌دهند و به صورت انتخابی عمل می‌کنند.

در مطالعه انجام شده توسط ژوآنگ و همکاران در سال 2011 که با همکاری دانشگاه شیکاگو و دانشکده پزشکی دانشگاه استنفورد انجام شده نشان داده شد که اگزوزوم‌های کپسوله حاوی ترکیبات ضدالتهابی گیاهی کورکومین یا curcumin (ماده موثره زردچوبه) و ضدتوموری JSI124  که از راه بینی به مغز تجویز شده‌اند به سرعت وارد مغز شده و منجر به کاهش التهاب بافت مغز می‌شوند.

در زمان التهابات به‌خصوص التهاب‌های مغزی یکی از علت‌های آسیب شدید به بافت بدن حضور و تهاجم بیش از حد سلول‌های گلبول سفید و تخریب بافت توسط آنها است. در مورد سلول‌های توموری نیز رونویسی سریع از DNA باعث تقسیم سریع سلول‌ها و در نتیجه رشد تومور می‌شود.

درمان بیماری‌های التهابی مغزی

در این مطالعه، اگزوزوم‌های مورد استفاده برای کپسوله کردن کورکومین (Exo-cur) و یک مبدل سیگنال و فعال‌کننده مهارکننده رونویسی (یکی از مراحل تکثیر سلول رونویسی از DNA است که در سلول‌های سرطانی با سرعت زیادی انجام می‌شود) یعنی (JSI124 (Exo-JSI124 به صورت غیر تهاجمی از طریق یک مسیر داخل بینی به سلول‌های میکروگلیا (ماکروفاژهای مغزی) تحویل داده شدند.

نتایج حاصل از سه مدل بیماری التهابی؛ یعنی یک التهاب مغزی ناشی از لیپوپلی ساکارید (LPS)، آنسفالیت خودایمنی و یک مدل تومور مغزی، نشان داد که موش‌هایی که به روش داخل بینی با اگزوزم کورکومین یا Exo-JSI124 تحت درمان قرار می‌گیرند، از LPS- محافظت می‌شوند. التهاب مغزی ناشی از انسفالومیلیت‌لیت (التهاب مغزی) خود ایمن و رشد تومور مغزی به طور قابل‌توجهی در به تأخیر انداخته است.

تجویز داخل بینی Exo-cur یا Exo-JSI124 منجر به تحویل سریع داروی محصور شده در اگزوزوم به مغز شد که به‌صورت انتخابی توسط سلول‌های میکروگلیال گرفته شد و متعاقباً باعث القای آپوپتوز (مرگ سلول‌های بدن به صورت برنامه‌ریزی‌شده و غیر مضر) سلول‌های میکروگلیال شد. نتایج نشان می‌دهد که این استراتژی ممکن است یک روش درمانی غیر تهاجمی و جدید برای درمان بیماری‌های مرتبط با التهاب مغز ارائه دهد.

انتهای پیام/4138/