سرطان در ایران پایین‌تر از متوسط جهانی/ شایع‌ترین نوع سرطان در کشور چیست؟
گروه اجتماعی خبرگزاری آنا- ملیحه محمودخواه؛ شاید بارها اخبار نگران‌کننده‌ای از میزان بالای ابتلا به سرطان در کشور شنیده باشید، حتی در مواردی با اصطلاحاتی مانند سونامی سرطان مواجه شده‌اید که نگرانی را در بین افراد جامعه بیش‌ازپیش می‌کند. اما بررسی‌های آماری نشان می‌دهد، بروز سرطان در ایران نه تنها به سونامی تبدیل نشده بلکه از متوسط جهانی نیز پایین‌تر است.
افزایش سن، مشکلات محیطی و شیوه زندگی نامناسب در بروز سرطان مؤثر است و کشور ما هم از این قاعده مستثنا نیست و مانند بسیاری از کشورهای درحال‌توسعه در دو دهه آینده بروز سرطان در آن دو برابر خواهد شد ولی در این حالت نیز این نسبت کمتر از حد متوسط جهانی خواهد بود.
سرطان سینه و سرطان معده شایع‌ترین سرطان‌ها
کیوان مجیدزاده متخصص آنکولوژی در گفتگو با خبرنگار حوزه بهداشت و پزشکی گروه اجتماعی خبرگزاری آنا می‌گوید، شایع‌ترین نوع سرطان‌ها در کشور در زنان سرطان پستان و در مردان سرطان معده است. اما سرطان‌های مجاری ادراری ازجمله مثانه و پروستات و هم‌چنین روده بزرگ در مردان و در زنان، سرطان‌های دستگاه گوارش مانند سرطان روده بزرگ در رتبه‌های بعدی قرار دارند. در حال حاضر توزیع انواع سرطان در کشور تقریباً مساوی است. البته به‌غیراز مواردی که در برخی نواحی شیوع بالاتری دارند. به‌عنوان‌مثال سرطان معده در برخی نواحی شمالی کشور ممکن است بالاتر باشد یا سرطان پوست که در نواحی مرکزی ممکن است بیشتر از نواحی دیگر باشد اما این تفاوت در بسیاری از اوقات بارز نیست.
وی با اشاره به این‌که در کشور ما سالیانه بیش از 100 هزار مورد جدید سرطان در کشور داریم، اضافه می‌کند که یک روند آهسته رو به رشد در این بیماری وجود دارد و در آینده هم این روند ادامه خواهد داشت.
این متخصص آنکولوژی علت اصلی افزایش بروز سرطان در کشور را افزایش سن جمعیت و میزان امید به زندگی می‌داند و اضافه می‌کند: بدن انسان این قابلیت را دارد که به‌مرور زمان سلول‌های بدخیم در آن شکل بگیرد. این سلول‌ها به‌مرور پالایش می‌شوند و از بین می‌روند ولی زمانی که عمر انسان افزایش پیدا می‌کند توانایی سیستم ایمنی بدن برای از بین بردن سلول‌های بدخیم کاهش و درنتیجه امکان ابتلا افزایش پیدا می‌کند. ازاین‌رو، در کشور ما نیز مانند بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته و درحال‌توسعه بروز سرطان به دلیل افزایش امید به زندگی و بالا رفتن سن جمعیت در حال افزایش است.
وی شیوه زندگی نامناسب و محیط زندگی نامناسب را دو عامل برای ابتلا به سرطان عنوان کرده و می‌گوید: افزایش وزن و چاقی، استفاده از غذاهای آماده، استعمال سیگار و مصرف الکل از دلایل اصلی بروز سرطان است هرچند عوامل محیطی مانند آلودگی آب‌وهوا نیز در این زمینه بی‌تأثیر نیست اما تأثیرش کمتر از شیوه زندگی نامناسب است.
تحقیقات سرطان بر اساس نیاز کشور است
مجیدزاده خاطرنشان می‌کند، در درمان سرطان با علوم پایه محض کاری نداریم و تحقیقات خود را با نیاز کشور هماهنگ می‌کنیم. سرطان پستان شایع‌ترین سرطان در کشور ما به‌حساب می‌آید که نرخ ابتلا به آن در کشور ما نسبت به سایر نقاط دنیا کمتر است. در دنیا نرخ ابتلا به سرطان 94 نفر از هر 100 هزار نفر است اما در کشور ما این آمار 32 در 100 هزار نفر است. اما آمار مرگ‌ومیر کمی بیشتر از کشورهای غربی است ولی با مطالعات و پیشرفت علم در کشور، بقای بیمار به‌طور متوسط افزایش پیداکرده است. بااین‌حال باید گفت در دهه آینده نرخ بروز سرطان در کشور دو برابر می‌شود به همین دلیل باید تمهیدات لازم برای زیرساخت‌های موردنیاز کشور اندیشیده شود.
وی معتقد است پیشگیری بسیار مهم است و باید بر روی این موضوع تمرکز کرد. رسالت رسانه‌ها در حال حاضر این است که به این موضوع به‌صورت جدی بپردازند زیرا 40 درصد سرطان‌ها قابل‌پیشگیری است و به‌جای آن‌که سونامی سرطان را پررنگ کنیم باید بگوییم سرطان در کشور ما به این تاریکی نیست و با کمی رعایت می‌توان تبعات آن را کاهش داد. برخی از فاکتور‌ها را مردم خودشان باید رعایت کنند تا از آمار ابتلا به سرطان بکاهیم.
دخانیات و چاقی عامل اصلی ابتلا به سرطان
این پزشک متخصص آنکولوژی اضافه می‌کند: دخانیات عامل اول ابتلا به سرطان است و بااین‌وجود که بارها در مورد این موضوع صحبت شده است اما نرخ مصرف دخانیات روند صعودی داشته و در حال حاضر مصرف قلیان نیز به‌شدت در بین قشر جوان دیده می‌شود که این بسیار بحث خطرناکی است.
«فاکتور دوم چاقی است. بر اساس آخرین گزارش‌ها باید بگوییم ما در بحث چاقی به رتبه‌های اول دنیا رسیده‌ایم و این بسیار تأسف‌بار است. از سوی دیگر عدم تحرک و ورزش نکردن بر اضافه‌وزن مردم افزوده و به‌صورت برنامه دائمی در زندگی مردم گنجانده نشده است، درحالی‌که ورزش می‌تواند عاملی برای جلوگیری از سرطان باشد.» این نکته را مجیدزاده عنوان می‌کند و نقش تغذیه را نیز مهم ارزیابی کرده و ادامه می‌دهد: عدم رعایت سبک درست غذا خوردن می‌تواند در بدن سیکل معیوب ایجاد کند که منجر به ایجاد سرطان‌های مختلف شود. اما از سوی دیگر سن بالای فرزندآوری نیز در این میان می‌تواند فاکتور خطر جدی محسوب شود. افزایش سن بارداری و رسیدن آن به بالای 35 سال خطر ابتلا به سرطان سینه را در خانم‌ها افزایش می‌دهد. حتی باردار نشدن نیز ریسک سرطان را در خانم‌ها افزایش می‌دهد. این‌ها در حالی مطرح می‌شود که بچه‌دار شدن در سنین زیر 30 سال کمتر دیده می‌شود. باردار نشدن فاکتور خطر است و اثر هم‌افزایی با چاقی دارد.
این متخصص آنکولوژی تأکید می‌کند: بسیاری از موارد سرطان می‌تواند توسط خود مردم کنترل شود. یک ساعت پیاده‌روی درحالی‌که بر روی آن تمرکز داشته باشیم. این ورزش ساده می‌تواند سرطان را از افراد دور کند.
وی روند تشخیص سرطان در کشور را مثبت خوانده و می‌گوید: این به این معنا است که سرطان در مراحل اولیه قابل‌تشخیص است و می‌تواند با درمان بموقع، بیمار را نجات دهد. به همین دلیل باید بلافاصله پس از دیدن اولین علائم به پزشک مراجعه کنند.
مجیدزاده با تأکید بر این‌که ارث نیز در این میان بسیار مؤثر است، اضافه می‌کند: اگر فردی در خانواده نمونه‌ای سرطان را داشت، باید زنگ خطر برای او به صدا دربیاید و غربالگری سالانه را انجام دهد اما اگر در خانواده مردی دچار سرطان پستان شد، این نشان می‌دهد که زمینه ارثی در این خانواده بسیار قوی است. از سوی دیگر ابتلای یک نفر به چند مورد سرطان نیز باید در خانواده‌ها موردتوجه قرار گیرد زیرا می‌تواند بحث توارث را بسیار پررنگ کند.
در چه زمانی باید به وجود سرطان شک کرد؟
آسیه الفت بخش متخصص آنکولوژی نیز در خصوص این‌که بانوان در چه حالتی باید به وجود سرطان سینه شک کنند؛ می‌گوید: شایع‌ترین حالت، توده‌ای است که در هنگام معاینه در زیردست لمس می‌شود. این توده می‌تواند با درد یا بدون درد باشد. بیشتر این توده‌ها متحرک نیستند و قوام سفتی دارند. هرچند که می‌تواند متحرک هم باشد. اما علائم دیگر نیز وجود دارد که می‌توان به تغییرات پوستی، ترشح خون و ایجاد التهاب اشاره کرد، هرچند ممکن است این توده در زیر بغل ایجادشده و حالت دردناک داشته باشد اما در مراحل پیشرفته گاهی ورم دست فرد را به بیمارستان می‌کشاند ولی اگر بانوان هرکدام از این حالت‌های فوق را دیدند باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنند.
وی در خصوص این‌که چه عواملی باعث سرطان می‌شود، می‌افزاید: استرس شدید، عوامل زمینه‌ای و مصرف داروهای هورمونی می‌تواند باعث ایجاد سرطان شود اما غربالگری در هر کشور می‌تواند در این زمینه نقش مؤثری ایفا کند. اصولاً در برخی از کشورها بر اساس بودجه بهداشت آن کشور بحث غربالگری مطرح می‌شود اما به دلیل پرهزینه بودن غربالگری در برخی از کشورها مانند کشور ما، بحث بالا بردن آگاهی‌ها بیشتر موردتوجه قرار می‌گیرد.
الفت بخش ادامه می‌دهد: غربالگری در دنیا دو نوع است؛ غربالگری مبتنی بر جمعیت بدین‌گونه که سیستم بهداشتی کشورها برای جمعیت برنامه‌ریزی می‌کند و هر از چند گاهی برای آن‌ها غربالگری انجام می‌دهد اما نوع دوم آگاهی‌بخشی و انتقال دانش به مردم است. بحث این است که غربالگری بودجه زیادی می‌خواهد، به همین دلیل نوع دوم می‌تواند بسیار مؤثر باشد. در حقیقت افراد جامعه به دلیل استعداد توارثی امکان ابتلا به سرطان رادارند. بررسی اثر تجمعی عوامل تأثیرگذار در بروز سرطان برای تعیین میزان ابتلا در جامعه باید موردتوجه مسئولان بخش بهداشت قرار گیرد زیرا در این‌صورت هزینه این اقدام از هزینه درمان سرطان کمتر است.
درمان تیمی نتیجه بهتری دارد
اردشیر قوام‌زاده پدر مغز استخوان ایران نیز به خبرنگار حوزه بهداشت و پزشکی گروه اجتماعی خبرگزاری آنا می‌گوید: کشور ما یکی از پیشرفته‌ترین کشورها در حوزه درمان سرطان است. حتی می‌توانیم به‌طور حتم بگوییم که ما از کانادا و انگلیس در این زمینه پیشرفته‌تر هستیم. درحالی‌که در سال 1362 ما یک متخصص حوزه آنکولوژی نداشتیم اما امروزه بیش از 400 متخصص در بیمارستان‌ها و مراکز درمان سرطان مشغول به‌کار هستند.
وی می‌افزاید: مهم‌ترین کار در درمان سرطان کار تیمی است که می‌تواند موفقیت در درمان این بیماری را 10 برابر کند. درواقع وقتی‌که به‌صورت تیمی درمان سرطان انجام شود، هم هزینه‌های آن کاهش پیدا می‌کند و هم اثربخشی درمان بالاتر می‌رود. ورزش، نخوردن نمک، نکشیدن سیگار و از همه مهم‌تر عدم استعمال تریاک می‌تواند در جلوگیری از اپیدمی شدن این بیماری در جامعه تأثیرگذار باشد.
سرطان‌ها قابل پیشگیری است
امروزه 40 درصد سرطان‌ها قابلیت پیشگیری دارند و این بیماری سرنوشت محتوم نیست که لزوماً اتفاق بیفتد. دستم کم سه چهارم از این میزان به شیوه زندگی سالم افراد بستگی دارد. افراد باید چند دقیقه در روز را به ورزش کردن اختصاص دهند و سعی کنند در رژیم غذایی خود از میوه و سبزیجات به میزان کافی استفاده کنند و حجم نمک، روغن و چربی موجود در غذای خود را کنترل کنند. همه این موارد می‌تواند به فرد کمک کند، حتی اگر هوا و آب هم آلودگی داشته باشند، زندگی سالمی داشته باشند.
مشکلات، نافی وظیفه افراد در مراقبت از جسم و روان آن‌ها نیست. موضوع دیگری که اهمیت دارد این است که اگر کسی به سرطان مبتلا شده باشد با توجه به پیشرفت‌های بسیار جهان در چند دهه گذشته، 40 درصد بیماران مبتلا درمان می‌شوند و عمر طولانی خواهند داشت. بنابراین افراد مبتلا در پایان راه نیستند و سرطان به مفهوم پایان راه و مرگ نیست. این افراد می‌توانند با درمان‌های امروزی امید به بهبود و ادامه زندگی داشته باشند.
انتهای پیام/4087/پ
انتهای پیام/