پژوهش‌های اثرگذار گام اول پیشرفت/ چرا پایان‌نامه‌های دانشجویی باید در خدمت نیازهای کشور باشند؟
به گزارش خبرنگار آموزشی و پژوهشی گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، بدون شک هیچ تحولی در عصر کنونی بدون تحقیقات میدانی و نظری و پژوهش‌های کاربردی امکان‌پذیر نیست. در طول تاریخ همواره مؤلفه پژوهش جریان داشته و یکی از عوامل اصلی پیشرفت که امروز در بخش‌های مختلف شاهد آن هستیم به موجب تحقیق و پژوهش بوده است. همواره مراکز علمی و به تعبیر به‌روزتر دانشگاه مبدأ جریانات پژوهشی و تحولی بوده است و ارتقای کیفیت و کاربردی‌سازی پژوهش امروزه مهم‌ترین مقوله‌ای است که در داخل کشور محل بازنگری و واکاوی است.
مقام معظم رهبری در دیدار با رؤسای دانشگاه‌ها(94/8/20): پایان‌نامه‌های دانشجویان یک گنجینه و یک ذخیره است
رهبر معظم انقلاب اسلامی در سال‌های اخیر بارها در خصوص کاربردی‌سازی و مسئله‌محوری پژوهش‌های دانشگاهی، رساله‌ها و پایان‌نامه‌های تحصیلات تکمیلی اشاره کرده‌اند. در بیانات معظم‌له در دیدار با رؤسای دانشگاه‌ها، پژوهشگاه و مراکز رشد و پارک‌ها در سال 94 آمده است: «حتّی پایان‌نامه‌های دکتری -این جور که به من گزارش کرده‌اند؛ من نمی‌خواهم تکیه کنم و حتماً بگویم این جور است- به من این جور گزارش کرده‌اند که با نگاه خوش‌بینانه، 10 درصد پایان‌نامه‌های دکتری به درد مسائل کشور می‌خورد. خب پایان‌نامه دکتری یک ذخیره است، یک گنج است؛ پایان‌نامه‌های دانشجویان واقعاً یک گنجینه و یک ذخیره است برای کشور. موضوع این پایان‌نامه چه باشد که برای کشور مفید باشد؟ این مسئله اوّل. در روایات ما هم راجع به علم نافع تکیه شده. خود اساتید هم در این جلسات ماه رمضان -که معمولاً هر سال یک جلسه با آقایان و خانم‌های اساتید دانشگاه داریم، اینجا می‌آیند سخنرانی می‌کنند- چندین نفر از آنها تا حالا، من یادم است که راجع به این نافع نبودن بعضی از کارهای تحقیقی در کشور هشدار می‌دادند؛ بنده هم بارها این را گفته‌ام. پس اوّلین مطلب این است که علم باید، هم نیاز امروز را تأمین کند، هم نیاز آینده را؛ این آینده را حدس بزنید، محاسبه کنید ببینید چه چیزی لازم داریم».
اشاره مقام معظم رهبری به انتخاب موضوعات مناسب برای پایان‌نامه‌ها نشان از دغدغه‌مندی ایشان در این حوزه است. نیازمحور بودن و تمرکزگرایی در موضوعات موجب حل مسائل کشوری خواهد شد. توجه به این نکته ضروری است که موضوعات نیازمحور منشأ بومی دارد و در چنین شرایطی است که پاسخ چالش‌های محلی از بطن پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها استخراج می‌شود.
مقام معظم رهبری در دیدار با نخبگان (95/7/28): کارهای تحقیقاتی، مقاله و پایان‌نامه در خدمت نیازهای کشور باشد
ایشان یک سال بعد در بیانات خود در دیدار با نخبگان چنین فرمودند: «اینکه من بارها تکرار کرده‌ام حالا هم بعضی از جوان‌های عزیزمان گفتند- کارهای تحقیقاتی، مقاله، پایان‌نامه و غیره در خدمت نیازهای کشور باشد و با این هدف، با این نیّت، با این جهت‌گیری تولید بشود و تهیّه بشود، به‌خاطر این است که حرکت علمی منحرف نشود؛ اگر نتوانستند متوقّفش کنند یا منحرفش کنند، سعی می‌کنند بدنامش کنند، آلوده کنند. [یک نفر] می‌آید اینجا به‌عنوان یک دانشمند، مهمان می‌شود، بعد می‌رود در خیابان جلوی دانشگاه، از تابلوی فروش پایان‌نامه عکس برمی‌دارد و در دنیا پخش می‌کند؛ این آلوده کردن است. چه کسی اینها را دعوت می‌کند به ایران؟ اینها دانشمندند؟ چرا نمی‌فهمیم؟ چرا اشتباه می‌کنیم؟»
انحراف حرکت علمی و خارج شدن مسیر علمی کشور از مقصد و ریل اصلی خود از دیگر دغدغه‌های رهبر فرزانه انقلاب است که در سال 95 ایشان به آن اشاره فرمودند. جهت‌گیری اصولی تولید علمی کشور به این معنی است که محققان و پژوهشگران دانشگاه‌های کشور ناخواسته در مسیری نباشند که تولیدات علمی آنها مشکلات و چالش‌های صنعت و جامعه کشورهای خارجی مرتفع کند و هیچ گرهی از مشکلات کشور نگشاید. ناکامی دشمنان در توقف حرکت علمی کشور موجب آن شد که این‌بار آنها به منحرف کردن حرکت علمی متوسل شوند.
مقام معظم رهبری در دیدار با نخبگان (97/7/25): پایان‌نامه از بدو شروع یک حامی از بخش خصوصی یا دولتی داشته باشد
رهبر معظم انقلاب اسلامی سال گذشته نیز در دیدار با نخبگان و استعدادهای برتر علمی درخصوص ارتباط با صنعت و کاربردی‌سازی پایان‌نامه‌ها فرمودند: «بنده توصیه می‌کنم به اهتمام به پژوهش در همه سطوح؛ پژوهش را اهمّیّت بدهند. جدّی گرفتن ارتباط با صنعت؛ ارتباط دانشگاه و مجموعه صنعت -صنعت شامل صنایع کشاورزی و مانند اینها- خیلی موضوع مهمّی است؛ هم برای دانشگاه فوز عظیمی است، هم برای صنعت یک توفیق بزرگی است. باید کار به جایی برسد که هر پایان‌نامه‌ای که یک دانشجویی در زمینه‌های گوناگون علمی تهیّه می‌کند، از همان اوّلی که این پایان‌نامه می‌خواهد تشکیل بشود یک حامی داشته باشد، چه از بخش خصوصی، چه از بخش دولتی؛ ما باید به اینجا برسیم، کمااینکه الان در خیلی از کشورهای دنیا همین‌جور هم هست؛ در جلسه دفاع دانشجوها، صاحبان صنایعی که مرتبط با آن پایان‌نامه است می‌آیند می‌نشینند، همان‌جا آن دانشجویی را که دارد از پایان‌نامه‌اش دفاع می‌کند شکار می‌کنند، قرارداد را همان‌جا می‌بندند، می‌روند از او استفاده می‌کنند. صنعت از دانشگاه می‌تواند خیلی استفاده کند، دانشگاه هم از صنعت می‌تواند خیلی استفاده کند؛ این کار هنوز آن‌جور که ما خواسته‌ایم و گفته‌ایم نشده است»
باید پذیرفت پژوهشی که به عرصه ظهور و عملیاتی شدن نرسد از غایت نهایی نیز بازمانده است؛ البته جامعه و صنعتی هم که بدون پشتوانه‌های پژوهشی و دانشگاهی به فاز اجرا برسد، نباید از آن انتظار خلق شاهکار داشت. ایجاد ارتباط سازنده و تعامل دوسویه، تعریف موضوعات رساله‌ها با محوریت چالش‌های جامعه و صنعت مقدمه‌ای برای اثرگذاری و کیفی‌سازی پایان‌نامه‌ها است.
اعتماد صنعت به دانشگاه زمانی رخ می‌دهد که دانشگاه با دستانی پر و بدون ادعا برای اصلاح و بهینه‌سازی ساختارها حرکت کند. دغدغه‌مندی دانشگاه به‌عنوان قوه عاقله جامعه و صنعت در این پویش همگانی که از سوی مقام معظم رهبری مورد تأکید قرار گرفته بسیار موثر است.
انتهای پیام/4107/4116/پ
انتهای پیام/