فراز و فرودهای طرح افزایش دانشجویان پزشکی/ مخالفان و موافقان این طرح چه می‌گویند؟
به گزارش خبرنگار حوزه صنفی گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، کمبود پزشک نسبت به جمعیت در ایران قابل‌انکار نبوده و توزیع ناعادلانه آن در بسیاری از مناطق قابل‌لمس است. در بیشتر شهرهای کوچک و استان‌های دور از مرکز محرومیت و محدودیت کاملاً احساس می‌شود و این در حالی است که 40 درصد خدمات حوزه سلامت و درمان در پایتخت متمرکز شده است.
بر همین اساس این روزها طرحی به خانه ملت رفته که به دنبال افزایش پذیرش در رشته‌های علوم پزشکی است. یوسف داودی از طراحان این طرح در جمع مدیران دانشگاه آزاد سراب اظهار داشته است: با توجه به نیازسنجی شورای عالی انقلاب فرهنگی و پایین بودن میزان دانشجویان رشته‌های علوم پزشکی، تعدادی از نمایندگان طرح دو برابر شدن پذیرش دانشجویان رشته‌های علوم پزشکی در سال تحصیلی آینده را به هیئت رئیسه ارائه کردند. در سال ۹۶ جمعیت سالمندی بیش از ۴ میلیون در کشور بوده و این رقم در حال افزایش هست که همین موضوع افزایش تعداد تحصیل‌کرده‌های رشته‌های مرتبط با سلامت را ضروری کرده است.
نماینده سراب از خروج تعدادی از جوانان از کشور به خاطر تحصیل در رشته‌های علوم پزشکی به دلیل عدم موفقیت در کنکور خبر داد و یادآور شد: در صورت تصویب طرح، این دانشجویان به کشور بازگشته و به تحصیل ادامه خواهند داد. تعداد پذیرش دانشجوی پزشکی و رشته‌های پیرامونی آن در کشور ما پایین‌تر از کشورهای دیگر منطقه است.
تعداد سرانه پزشک در ایران از سوریه و فلسطین هم کمتر است!
اینکه بعد از دو سال پایان مدت خدمت تعهدی، پزشکان خود تصمیم می‌گیرند تا کجا به ارائه خدمت بپردازند که بی‌شک اغلب شهرهای پرجمعیت و به‌ویژه تهران و شهرهای پرجمعیت و مراکز استان را برای فعالیت خود انتخاب می‌کنند. بر اساس تحلیل آمارهای سازمان جهانی بهداشت از سال 2015 تا 2017 شاخص سرانه تعداد پزشک در ایران نسبت به استاندارد جهانی بسیار کمتر است؛ تعداد سرانه پزشک در ایران حتی از کشورهای کمتر توسعه‌یافته و جنگ‌زده سوریه و فلسطین هم کمتر است. شاخص سرانه تعداد پزشک در بسیاری از کشورهای پیشروی حوزه سلامت عموماً بین ۳۰ تا ۴۰ پزشک به ازای هر 10 هزار نفر است درحالی‌که سرانه تعداد پزشک در ایران ۱۱ نفر به ازای هر 10 هزار نفر است.
با این حال پس از طرح این مطلب در فضای مجلس شورای اسلامی، مواضع مختلفی از سوی کارشناسان و دانشجویان دانشگاه‌های علوم پزشکی مطرح شد که بررسی آن‌ها خالی از لطف نیست.
دانشگاه‌ها امکانات و زیرساخت‌های کافی برای افزایش جذب دانشجو ندارند
سید علی حسینی دبیر سابق شورای صنفی دانشجویان علوم پزشکی آبادان دراین‌باره در گفتگو با خبرنگار آنا می‌گوید: «وقتی دانشگاه‌های علوم پزشکی امکانات و زیرساخت‌های کافی برای افزایش جذب دانشجو را ندارند، پیشنهاد این طرح نیز نادرست است. باید کیفیت و امکانات دانشگاه‌ها متناسب با تعداد دانشجویان باشد و آزمایشگاه‌های علمی و استانداردی به نسبت تعداد دانشجویان مهیا شده و همچنین هیئت‌های علمی و زیرساخت‌های عمرانی کافی وجود داشته باشد. اغلب دانشگاه‌ها از کمبود فضاهای آموزشی رنج می‌برند و دانشجویان مجبور هستند در فضاهای کوچک‌تر با امکانات کمتر تحصیل کنند.»
وی معتقد است: «بدون رفع موانع اصلی، این طرح باعث بروز مشکلات عدیده‌ای شده و جوابگوی نیازهای جامعه نخواهد بود. در دانشگاه علوم پزشکی آبادان با کمبود کلاس مواجه هستیم باوجوداین شرایط چطور می‌توان این طرح را اجرا کرد، بسیاری از فارغ‌التحصیلان رشته‌های علوم پزشکی بیکار هستند و هرچه این ظرفیت‌ها افزایش یابد، بیکاری فارغ‌التحصیلان نیز بیشتر خواهد شد.»
بر همین اساس این روزها هشتگ «سلامت فدای پول» و «افزایش ظرفیت تهدید سلامت» با بیش از 40 هزار پیام در فضای مجازی به راه افتاده است.
ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی مهم‌ترین عامل در تعیین سرانه پزشک در درازمدت است. به‌رغم سرانه بسیار پایین پزشک در ایران در مقایسه با کشورهایی همچون استرالیا، فرانسه، آلمان و انگلستان هم‌اکنون سرانه پذیرش دانشجوی پزشکی در ایران هم در مقایسه با این کشورها پایین‌تر است. جالب آنکه پذیرش رشته پزشکی از سال 78 تا 83 با توجیه اشباع بودن جامعه از پزشک روند کاهشی داشته است.
خصوصی‌سازی دانشگاه‌های علوم پزشکی تنها مطلوب شیفتگان قدرت و ثروت است
در بیانیه مشترک شوراهای صنفی دانشکده‌های پزشکی کشور به وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی دراین‌باره آمده است: ساده‌انگاری و کوته‌نگری است که تصور شود اگر تعداد ارائه‌کنندگان خدمت در نظام سلامت افزایش یافت، کیفیت ارائه خدمت بالاتر می‌رود. عوامل مؤثر بر کیفیت ارائه خدمت، معیارهای وابسته به بیماران، نظام سلامت، میزان دریافتی مکفی ارائه‌کنندگان خدمت، منابع موجود، همکاری بین بخشی، زیرساخت‌ها و فناوری سلامت است. افزایش بیش از 100 درصدی ظرفیت رشته‌های پزشکی طی 10 سال گذشته از کیفیت آموزش کاسته و اشتباهی به نام خصوصی‌سازی دانشگاه‌های علوم پزشکی تنها مطلوب شیفتگان قدرت و ثروت است.
مخالفت وزیر با طرح افزایش ظرفیت پزشکی در کشور
وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز ضمن مخالفت صریح با طرح افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی گفت: معتقدیم که ظرفیت دانشگاه‌های علوم پزشکی و باری که بر دوش نظام سلامت بعد از فارغ‌التحصیلی این گروه بر دوش نظام سلامت سنگینی می‌کند، برای نظام سیاسی و نظام اجتماعی کشور، نیز مشکل‌آفرین خواهد بود. مسئله کمبود پزشک عمدتاً ناشی از توزیع نامناسب فارغ‌التحصیلان رشته پزشکی در سراسر کشور است و در حال حاضر هم تعداد زیادی پزشک داریم که از کار طبابت خارج شده‌اند. ما باید برنامه‌ریزی‌های دقیق‌تری برای ماندگاری پزشکان در مناطق محروم انجام دهیم و برنامه‌های انگیزشی بهتری را در کشور اجرا کنیم و صرفاً با افزایش کمی به این هدف نمی‌رسیم.
وی ادامه داد: در حال حاضر وزارت بهداشت ۳۰ درصد دانشجویان پزشکی را بومی جذب می‌کند و تا ۲ الی ۳ سال آینده این پزشکان فارغ‌التحصیل خواهند شد و عمده نیاز مناطق محروم هم برطرف می‌شود. افزایش بیش از این ظرفیت پذیرش پزشکی به نفع کشور نیست، اگر وزارت بهداشت تشخیص بدهد، میزان ظرفیت پذیرش یا پذیرش نیروهای بومی را افزایش خواهد داد و نیازی به هیچ اقدام شتاب‌زده‌ای نیست.
مناطق محروم کشور نیاز به پیشگیری و درمان دارند
با در نظر گرفتن شرایط وخیم بهداشت و پیشگیری و نیاز به درمان در مناطق محروم کشور شاید بتوان گفت پیشنهاد این طرح خالی از لطف نبوده و برای برقراری مساوات در بین همه مردم جامعه نفع یک قشر خاص را نباید در اولویت قرار داد. نظر افضلی نماینده مردم نهبندان در مجلس شورای اسلامی دراین‌باره در گفتگو با خبرنگار آنا گفت: با توجه به کمبود پزشک در کشور، افزایش ظرفیت پذیرش رشته‌های پزشکی در دانشگاه‌ها امری ضروری است.
وی درباره دلایل امضای طرح افزایش ظرفیت پذیرش رشته‌های پزشکی در دانشگاه‌ها تصریح کرد: درحالی‌که کمبود پزشک در کشور مشهود است و به همین دلیل نیز تعداد پزشک و مدت‌زمان ماندگاری آن‌ها در مناطق محروم پایین است، لذا معتقدیم با افزایش ظرفیت پذیرش رشته‌های پزشکی در کشور بازار رقابتی شکل خواهد گرفت و پزشکان برای به دست آوردن درآمد به مناطق محروم مهاجرت خواهند کرد. اوایل هفته جاری بود که یکی از نمایندگان در مجلس، خبر از تصویب دو فوریت طرح افزایش دو برابری ظرفیت پذیرش دانشجو در رشته پزشکی داد.
سید امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی عضو کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی نیز در گفتگو خبرنگار آنا، با اشاره به مباحث مطرح‌شده پیرامون افزایش جذب در رشته‌های پزشکی، اظهار کرد: تعداد پزشکان و پیراپزشکان ایران در مقایسه با استانداردهای جهانی از وضعیت خوبی برخوردار نیست در سرانه‌های جهانی برای هر هزار نفر یک پزشک تعریف شده و اکنون نیز سازمان بهداشت جهانی این استاندارد را با توجه به توسعه‌یافتگی کشورها و سهم پولی که از تولید ناخالص داخلی هر کشور در حوزه سلامت هزینه می‌شود، متفاوت ذکر می‌کند که به ازای هزار نفر جمعیت تعداد پزشکان به دو و یا سه هزار هم می‌رسد.
اعلام این خبر، واکنش‌های مثبت و منفی گسترده‌ای را به همراه داشت و به‌سرعت به یکی از سوژه‌های داغ شبکه‌های مجازی و رسانه‌ها تبدیل شد؛ این در حالی است که ایرج حریرچی، معاون وزیر بهداشت نیز چندی پیش به کمبود جدی پزشک در کشور اشاره‌کرده بود. کمبود جدی پزشک در کشور موجب کاهش شدید دسترسی مردم مناطق محروم و کم برخوردار به خدمات درمانی شده است. برای مثال در روستاهای استان خراسان جنوبی دسترسی مناسبی به خدمات درمانی وجود ندارد. ساماندهی شرایط ارائه خدمات درمانی در مناطق محروم ضرورت به توجه بیشتر دارد و اختصاص سهمیه به مناطق محروم و تعهد گیری از پزشکان برای خدمت در این مناطق باید در دستور کار قرار بگیرد.
حمید اکبری قائم مقام معاونت آموزشی وزارت بهداشت در خصوص وضعیت طرح دوفوریتی مجلس که موضوع افزایش ظرفیت دانشجویان پزشکی را پیگیری می‌کند به ایسنا گفت: بر اساس جلسه‌ای که در کمیسیون بهداشت برگزار شد به این نتیجه رسیدیم که تصمیم‌گیری نهایی در این خصوص به جلسات کارشناسی شده دقیق با حضور نمایندگان طراحان، نمایندگان کمیسیون بهداشت و درمان و نمایندگان وزارت بهداشت موکول شود. طرح دوفوریتی افزایش ظرفیت پذیرش دانشجویان پزشکی در حال حاضر در مجلس اعلام وصول نشد و تصمیم نهایی پس از جلسات کارشناسی‌شده دقیق با حضور نمایندگان طراحان، نمایندگان کمیسیون بهداشت و درمان و نمایندگان وزارت بهداشت گرفته می‌شود.
شرایط در مناطق محروم شایسته کشوری همچون ایران نیست
این طرح ملی که به‌صورت مستقیم با سلامت جامعه در ارتباط است باید بدون در نظر گرفتن منافع عده‌ای خاص در جامعه انجام بپذیرد. دراین‌باره باید اجازه داد تا کارشناسان مجرب و متخصص با در نظر گرفتن همه جوانب طرح افزایش تعداد پزشکان را موردبررسی قرار بدهند. اینکه 40 درصد پزشکان متخصص کشور در تهران متمرکز باشند و دراین‌بین برخی مناطق در استانها از داشتن ساده‌ترین خدمات درمانی محروم باشند شایسته کشوری همچون ایران نیست. لازم است که برای افزایش جذب دانشجویان پزشکی، امکانات و تجهیزات لازم برای تحصیل و آموزش مناسب این قشر را آماده کرد. با تأمل در وضعیت فعلی کشور و در نظر گرفتن آینده آن باید به دنبال زیرساخت‌های مرتبط با حوزه سلامت و بهداشت جامعه بود.
تصمیم متولیان چیست؟
آیا دانشگاه‌ها فضای کافی و بیمارستان‌های مراکز آموزش پزشکی کشور امکانات لازم را برای آموزش این تعداد دانشجو را دارند؟ دراین‌باره باید دید که نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی و همچنین وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی که متولی حفظ بهداشت و سلامت و درمان در جامعه است چه تصمیمی را اتخاذ خواهند کرد؟
انتهای پیام/4107/4108/پ
انتهای پیام/