بزرگترین دستاورد حضور امام رضا(ع) برای ایرانیان چه بود؟

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، عمده ایرانیان وجود پربرکت مرقد امام مهربانی‌ها در مشهدالرضا را صرفاً یک برکت معنوی می‌دانند اما شکل‌گیری ملیت ایرانی بزرگترین دست آورد حضور امام رئوف در ایران است.

با بررسی سیر تحولات و تطورات تاریخی پس از حضور امام رضا (ع) در ایران می‌توان گفت رشد حوزه‌های علمی و گسترش تشيع مهم‌ترین دست آورد اولیه حضور ایشان در ایران بود که به‌آرامی صورت پذیرفت.

پس از حکومت‌های بنی‌امیه و عباسیان ایرانیان برای اولین بار با جوهر دین و شناخت شجره طیبه اهل‌بیت(ع) آشنا شدند و این آشنایی علاوه بر زلال بودن و خلوص معنوی با عدالت‌خواهی ایرانیان تناسب فراوان داشت.

حضور پربرکت امام رضا(ع) به‌صورت بطنی و آرام‌آرام، منطق استدلال و گفتگوی دینی را در قالب تشکیل جلسات منظم مناظره دینی و تعالی اندیشگی به یادگار گذاشت عجیب نیست اگر آزادی‌های دینی در عهد مغول و جلسات مناظره‌های میان نمایندگان مذاهب را از محصولات امام رضا بدانیم.

شکل‌گیری خیزش‌های بزرگ اجتماعی بدون تردید از ثمرات حضور امام مهربانی‌ها در ایران است.

خیزش بزرگ و عدالت‌خواهانه سربداران و جریان‌های فتوّت که قریب به ۵۰ سال قدرت سیاسی را نه فقط در خراسان بزرگ بلکه تا قلب شهرری به ارمغان آورد.

ظهور جریان‌هایی همچون سُنیان ۱۲ امامی که قالب مذهب زمانه یعنی تسنن را پذیرفته بودند اما عشق اهل‌بیت(ع) را در دل داشتند.

فهرست بالای زائرین اهل سنت از مضجع شریف این امام همچون امام محمد غزالی، روزبهان بن فضل‌الله خنجی، گوهرشاد خاتون، شاهرخ تیموری و ... نشان از تأثیرات عمیق تمدنی این امام همام است.

تأثیر حضور امام رضا(ع) و نفوذش در قلوب ایرانیان تا آنجا بالاست که حکومت‌های مختلف با هدف کسب مشروعیت و مقبولیت در میان مردم، رسیدگی به مضجع شریف ایشان را سرلوحه فعالیت‌های خود قرار می‌دادند. برای مثال ساخت صحن و مسجد گوهرشاد توسط تیموریان سنی مذهب با این نیت صورت گرفت.

شکل‌گیری حکومت‌های ملوک‌الطوایفی متمایل به شیعه همانند آق قویونلوها و قراقویونلوها از دستاوردهای بزرگ این دوره است.

در نهایت تشیع و محبت اهل‌بیت(ع) را به مهمترین مؤلفه هویت ملی ایرانیان مبدل ساخت و همچون نخ تسبیحی همه اقوام و نحله‌ها را زیر پرچمِ هویت‌بخش خویش گرد هم آورد و هماهنگ ساخت.

 بدون تردید این تحول بزرگ معرفتی، محصول حضور امام رضا(ع) در سال ۲۰۱ قمری مصادف با ۱۹۵ شمسی در ایران است.

صفویه محصول این درخت را در بهترین زمان برداشت کرد و آن چیزی نبود جز شکل‌گیری پیوند هویت شیعی و ملیت ایرانی و عمده متفکران غرب، دوره صفویه را سرآغاز عصر نوزایی در تاریخ ایران می‌دانند.

صفویان به تأثیرات عمیق تمدنی امام رضا(ع) در ایران‌زمین به‌خوبی پی بردند و به‌عنوان یک دولت شیعی زمینه زیارت ایشان را با ساخت کاروانسراهای متعدد، توسعه حرم رضوی و رسیدگی زیرساختی شهر مشهد تسهیل کردند، به‌گونه‌ای که شاه‌عباس صفوی و علمای عصر وی را می‌توان پایه‌گذار پیاده‌روی زیارت امام رضا(ع) دانست.

به‌هرحال دوره صفویه دوره‌ای است که پیوندی وثیق میان ایرانی بودن با عناصری همچون جغرافیای سیاسی ایران، زبان، مذهب و... شد.

در واقع حضور علی بن موسی‌الرضا(ع) برای ایران و ایرانی دستاورد تمدنی داشت و نه صرفاً معنوی.

* معاون تحلیل و بررسی بسیج اساتید دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی تهران بزرگ و معاون اسبق مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری

انتهای پیام/4107/4115/