شناخت «ساموئل بکت» از پنجره انتشارات علمی و فرهنگی

به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات و کتاب گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، انتشارات علمی و فرهنگی در تازه‌ترین اثری که در حوزه ادبیات و نقد ادبی منتشر کرده، این بار سراغ بررسی آثار و اندیشه‌ها و سبک نگارش یکی از نمایشنامه‌نویسان معروف قرن بیستم رفته است.

ساموئل بکت (1989-1906) رمان‌نویس و نمایشنامه‌نویس مشهور ایرلندی است. نویسنده‌ای که در سال 1969 برنده جایزه نوبل ادبیات شد. منتقدان، بکت را نویسنده‌ای بی‌پروا و بدبین می‌شناسند که در آثار خود با چاشنی طنزی نیش‌دار، روابط انسانی را به نقد می‌کشد. در انتظار گودو، نام‌ناپذیر، مالون می‌میرد، مالوی و مرفی از آثار بکت در دو قالب نمایشنامه و رمان به حساب می‌آید. در این میان نام او بیش از هرچیزی با نمایشنامه «در انتظار گودو» شناخته می‌شود.

بکت مانند بسیاری از مدرنیست‌ها به دشوارنویسی و ابهام شهره است

هنوز پس از گذشت سال‌ها از زمان مرگ بکت، وی همچنان یکی از بزرگان ادبیات و تئاتر قرن بیستم است. دردسر بزرگ‌تر برای منتقدان این است که وی یکی از توانمندترین اسطوره‌های ادبی قرن اخیر نیز هست. او نیز مانند بسیاری از مدرنیست‌ها به دشوارنویسی و ابهام شهره است. این آثار او در عین این ویژگی، به شکل منحصربه‌فردی در فرهنگ ما رخنه کرده است. صفت «بکتی» را کسانی به کار می‌برند که شاید حتی به درستی وی را نمی‌شناسند و منظور از آن، نگرشی سرد و دلگیر به زندگی با رنگ مایه‌ای از طنز تلخ است ... یکی از دلایلی که تصاویر بکتی تا این حد در فرهنگ عامه نفوذ کرده، تأثیر بی‌همتای آن بر تئاتر پس از جنگ است. صحنه‌های آثار او وجهی ملموس و بصری دارند که در آثار شاعران و رمان‌نویسان مدرنیست نمی‌بینیم.

نویسنده در بخشی از این کتاب عنوان کرده است: سعی خواهم کرد با خواندن تک‌تک متن‌های بکت نه فقط ابهام و دشواری متن را تا حد ممکن برطرف کنم، بلکه نحوه کارکرد و زیبایی‌شناسی متن را نیز بنمایانم. هرچند گاهی به مرجع کنایه‌ها و توضیح معنای متن نیز اشاره کنم؛ هدف اصلی کتاب حاضر، تفسیر و حاشیه‌نویسی نیست از آنجا که بناست کتاب حاضر مقدمه‌ای بر آشنایی بر بکت باشد. ارجاعات آن به نقدهای دیگران و منابع فرعی بسیار مختصر است و به ارائه خلاصه‌ای از نقدهای مختلف در فصل پایانی آن بسنده کرده‌ام.

مک دانلد در فصل اول به شرحی از زندگی «ساموئل بکت» پرداخته است. جایی که چنین نوشته است: شاید باورکردنی نباشد که مشهورترین نویسنده رنج و عسرت در قرن بیستم درست در روز به صلیب کشیده شدن مسیح به دنیا آمده است، اما واقعیت چنین است، «ساموئل بارکلی بکت» در روز جمعه مقدس، 13 آوریل 1906 به دنیا آمد. او دومین پسر «ویلیام فرانک بکت» و «ماریا رو» به عنوان خانواده‌ای پروتستان در میان اکثریت کاتولیک ساکن ایرلند بود. در ادامه کتاب، دوران کودکی، تحصیل و روند کاری بکت به تفصیل مورد بررسی قرار گرفته است. فصل دوم با حجمی کم‌تر از سایر فصول، زمینه‌های فکری و فرهنگی ساموئل بکت را بررسی کرده است.

در فصل سوم، نمایشنامه‌ها و نمایشنامه‌های رادیویی بکت مورد واکاوی قرار می‌گیرند. در این میان، در انتظار گودو به عنوان اثر برجسته این نویسنده ایرلندی بخش عمده‌ای از این فصل را به خود اختصاص داده است و در کنار آن نمایشنامه‌های رادیویی نظیر همه افتادگان، اخگرها، آخرین نوار کراپ و روزهای خوش نیز تحلیل شده‌اند.

در ادامه و در فصل چهارم، آثار منثور بکت نظیر مجموعه داستان‌ کوتاه «های بیش از هوی» و داستانی با نام مرفی است. در نهایت سه رمانی که سه‌گانه بکت را تکمیل داده و به عنوان یکی از شاهکارهای نثر قرن بیستم به شمار می‌آیند، معرفی می‌شوند. مالوی، مالون می‌میرد و نام‌ناپذیر سه‌گانه معرف بکت هستند که نویسنده در آن استوارترین کشف‌های خود در عرصه کاوش در فرم و هنر جهالت و ناتوانی را به نمایش می‌گذارد که پس از جنگ همواره مورد نظر او قرار داشت.

در نهایت در فصل پنجم نقدهایی که در محافل و نشریات انگلیسی‌زبان از دهه 1960 به بعد مطرح شدند، ارائه می‌شود. نقدهایی که به دلیل مقایسه آثار بکت با دیدگاه‌های اگزیستانسیالیست و همچنین به خاطر تلمیحات آشکار نخستین داستان‌های او به دکارت و دیگر فیلسوفان، غالباً رویکرد فلسفی دارند. همچنین نقدهایی از فرمالیست‌ها و نویسندگان نقد نو نیز در کنار این نقدهای فلسفی قرار می‌گیرد. در این دسته از نقدها نیز غالباً آرای انسان‌گرایانه درباره معنا و به کاربری روش‌های فرمالیستی در خوانش خط به خط اثر را شاهدیم.

انتشارات علمی و فرهنگی مجموعه کتاب‌های مقدمه کیمبریج را برای آشنایی با بزرگان ادبیات معاصر و کلاسیک تدوین کرده است

لازم به ذکر است انتشارات علمی و فرهنگی یکی از ناشران باسابقه حوزه چاپ و نشر کتاب و دارای سابقه‌ای طولانی و میراثی غنی در عرصه چاپ و نشر است. این انتشارات از ادغام دو مؤسسه انتشاراتی قدرتمند به نام‌های «بنگاه ترجمه و نشر کتاب» و «مؤسسه انتشارات فرانکلین» شکل گرفته است.

انتشارات علمی و فرهنگی در حال حاضر در حوزه چاپ کتاب‌های تخصصی در حوزه علوم انسانی و آثار کلاسیک ادبیات و اندیشه جزء معتبرترین ناشران کشور محسوب می‌شود. انتشارات علمی و فرهنگی این کتاب را در قالب مجموعه کتاب‌های مقدمه کیمبریج منتشر کرده است. در ادامه نیز قرار است آثار مشاهیر ادبی نظیر «آنتوان چخوف»، «ادگار آلن‌پو»، «ارزا پاوند»، «اسکات فیتز جرالد»، «جرج الیوت»، «جیمز جیویس»، «ویلیام شکسپیر»، «ویلیام فاکنر» و «ویرجینیا ولف» را منتشر خواهد کرد. 

 انتهای پیام/4072/4104/ن