ساخت نظریه معرفت اجتماعی از دلالت‌ها و التزامات آیات قرآن
به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا از شهرستان نراق، حسین اژدری‌زاده ظهر امروز در نخستین کرسی جامعه‌شناسی معرفت در قرآن که در دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق برگزار شد، گفت: مسئله ما، در حقیقت «تعیّن اجتماعی معرفت از منظر قرآن کریم» است. محتوای اصلی این عبارت، پرسش از تأثر و تشخصی بوده که معرفت‌های مختلف از عوامل اجتماعی می‌پذیرد و به نظر ما در آیات قرآن درباره آن صحبت شده است.
وی افزود: به کمک روش‌شناسی بنیادین، تحلیل محتوای کیفی و نظریه زمینه‌ای، از دلالت‌ها و التزامات آیات قرآن در زمینه هستی‌شناسی، معرفت‌شناسی، انسان‌شناسی و جامعه‌شناسی در راستای ساخت یک نظریه معرفتی اجتماعی بهره گرفته‌ایم.
این عضو هیئت علمی و استادیار جامعه‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق تصریح کرد: چارچوب نظریه معرفت اجتماعی استنباط شده است از عوامل تأثیرگذار بر معرفت اجتماعی با محور عمق، یعنی اینکه ارتباط معرفت و جامعه در چه حد بوده و درجه تعیّن یعنی رابطه بین معرفت و جامعه رابطه جبری، حتمی، اقتضایی و تأثری است و سطح تعین اینکه آیا معرفت‌ها فردی هستند یا جمعی؟ عامل مسلط بر شخصیت، اندیشه و خلق‌وخوی انسان عامل بیرونی مثل جغرافیا، نژاد، روابط اجتماعی بوده یا عامل درونی و فطری بوده و یا اراده ناشی از فطرت است؟
اژدری‌زاده خاطرنشان کرد: از دیگر عوامل تأثیرگذار بر معرفت اجتماعی، هدف آماج تعین اینکه نفس انسان بر اثر ارتباط با محیط اجتماعی از اجتماع تأثیرهای بسیاری پذیرا می‌شود و در آماج تعین، در این سیر انسان می‌تواند با اعمال اراده‌ها و انجام کارهای خوب بعد ملکوتی فراموش‌شده را زنده کرده و در راه تکامل آن گام بردارد.
رئیس پژوهشکده علوم اجتماعی و انقلاب دانشگاه آزاد اسلامی نیز گفت: بحث کرسی‌های تخصصی و کرسی‌های علمی ترویجی و کرسی‌های نظریه‌پردازی از جمله مطالبات مقام معظم رهبری بوده که مغفول مانده و از زمانی که بنده در پژوهشکده مستقر شدم دبیرخانه این کرسی‌ها در پژوهشکده مستقر شد و کار را پیگیری کردیم و این موضوع جزء اولویت‌های پژوهشکده قرار گرفت و با هماهنگی کمیته مرکزی سازمان شیوه‌نامه اجرایی برگزاری کرسی‌ها در استانها توسط حجت‌الاسلام ابراهیم کلانتری معاونت فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی در اردیبهشت سال 97 بخشنامه شد.
حسن خیری افزود: در کرسی علمی ترویجی استادی اگر طرحی دارد که فکر می‌کند جدید است آن را در معرض نقد قرار می‌دهد؛ نخستین همایش آشنایی با کرسی‌ها را در اراک برگزار کردیم این کرسی‌ها هم امتیاز پژوهشی دارد و هم اینکه آثار علمی آن هم برقرار است.
وی درباره نقد کرسی تصریح کرد: با تشکر از تلاش شایسته اژدری‌زاده جا داشت که یک آیه از قرآن می‌آمد که مشخص کند که جنبه استدلالی ایشان چیست؟ از آیات استفاده‌نشده و روش مشخص نیست و در واقع روش استدلال از آیات معلوم نیست و اصطلاحات زیادی مطرح کردند اما هیچ‌کدام را تعریف نکردند.
رئیس پژوهشکده علوم اجتماعی و انقلاب دانشگاه آزاد اسلامی در نقد کرسی بیان کرد: در بعضی جاها بین هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی خلط مبحث شده اینکه خداوند به انسان اختیار داده بحث در ساحت معرفت‌شناسی است و با ساحت هستی‌شناسی فرق دارد.
خیری افزود: نکته‌ای دیگر که خوب پردازش نشده فرافردی بودن و جمع بودن فطرت است مشخص نکرده‌اند که آیا منظورشان اصالت جامعه بوده و به طور کلی بحث‌های وی به لحاظ مبنایی تکلیف را روشن نکرده که آیا وی برای جامعه اصالت قائلند یا نه، ادبیات فرافردی و جمعی را می‌توان در قالب نظریات کنش‌گرایی و اصالت فردی ارائه کرد بدون اینکه خللی در آن وارد شود.
معاون آموزشی و پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق نیز در نقد این کرسی گفت: نقد درواقع داوری کردن است و ما دنبال معرفت درست و دقیق از مسائل هستیم و در نقد علمی ما دنبال این هستیم که باروری و زایندگی فکری ایجاد شود در این کرسی دنبال نقد اجتماعی هستیم و باید دید که این موضوع این کرسی چقدر متأثر از شرایط اجتماعی است و پیامدها، اهداف، تأثیرات، مسیر استدلال و قرائن و شواهد و ضعف‌های محتوایی و شکلی آن مورد بررسی قرار داد.
محمدحسین پوریانی افزود: در مسیر تحقیق بحث‌های قرآنی به صورت شفاف بیان نشده و در بحث شواهد باید به صورت روشمند و ساختارمند آیات قرآنی را به یک چهارچوب نظری و پارادایم برسد که این اتفاق نیفتاده است.
وی خاطرنشان کرد: ضعف محتوایی این کار این است که باید چیستی معرفت را بیان می‌کردند هر چند در کتاب اشاره شد، ارتباط وسیع بین معرفت و جامعه باید تبیین شود، مباحث هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی باید منقح شود؛ خوب بیان نشده و اینکه چه پیامدها و کاربردی‌هایی برای مسائل و مشکلات دارد و اینکه روش استدلال ایشان از چه روشی است و تفکیک نشدن بین معرفت‌شناسی و جامعه‌شناسی معرفت از جمله نقدهاست.
معاون آموزشی و پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق افزود: ضعف شکلی این کرسی این است که روش استدلال از چه روشی بوده و سؤال‌سازی و نتیجه‌گیری لازم و استفاده از منابع لازم بوده است.
انتهای پیام/4121/ 4122/پ
انتهای پیام/