بودجه معيوب و نامتوازن

گروه سیاسی خبرگزاری آنا؛ رهبر معظم انقلاب در منشور «گام دوم انقلاب اسلامی»، مشكلات اقتصادی و راه‌حل‌های آن را متذكر شدند و از بودجه كل كشور به عنوان بودجه‌ای معيوب و نامتوازن  يادكردند.

مجلس شورای اسلامی پس از يك دوره طولانی بررسی بودجه كل كشور در كميسيون تلفيق، شنبه گذشته به كليات آن رأی داد. نمايندگان مخالف و موافق، ديدگاه‌های خود را مطرح كردند اما كمتر كسی به موضوع معيوب و نامتوازن بودن و عدم ثبات سیاست‌های اجرايی بودجه اشاره كرد. بودجه چرا معيوب است؟ عيب آن چيست؟ مهم‌ترين عيب آن اين است كه  نوشته می‌شود اما اجرا نمی‌شود يا به‌‌طور كامل اجرا نمی‌شود يا بخشی از آن اجرا و بخشی اجرا نمی‌شود.

براساس گزارش تفريغ ماده واحده بودجه سال 96، تنها 38 درصد احكام قانونی آن اجرا شده‌است. 46 درصد احكام به‌‌طور كامل يا جزئی رعايت نشده و از همه مهم‌تر، 16 درصد احكام بودجه فاقد عملكرد است. وضع اجرای بودجه در سال 95 هم بدتر از اين است. گزارش تفريغ بودجه سال 95 نیز حاكی است فقط 20 درصد احكام تبصره‌های ماده واحده به‌طور كامل اجرا شده‌است. 65 درصد آن كامل اجرا نشده يا بخشی از آن اجرا شده و 8 درصد هم فاقد عملكرد است.

ماده واحده بودجه چيست و تبصره‌های آن كدام ‌است؟
ماده واحده بودجه از دو عدد پيش‌بينی درآمدها و برآورد هزينه‌ها تشكيل شده كه اصل بودجه  وفق ماده  يک قانون محاسبات عمومی، همين دو عدد است. تبصره‌هايی كه به آن اضافه می‌شود، يا ماهيت برنامه‌ای دارد يا بودجه‌ای؛ اگر ماهيت برنامه‌ای دارد، برنامه آن قبلاً به تصويب مجلس و تأييد شورای نگهبان رسيده و اگر برنامه‌ای جديد است، دولت  حق ندارد هنگام ارائه لايحه بودجه، برنامه جدید بياورد يا برنامه اصلی را دور بزند. اگر بخشی از تبصره‌ها ماهيت بودجه‌ای دارد، ارقام و اعداد آن در جداول آمده و نيازی نيست در قالب تبصره آورده شود.

در حقيقت  بررسی بودجه بايد به جداول و صحت و سقم اعداد و ارقام پيش‌بينی درآمدها و برآورد هزينه‌ها اختصاص يابد كه اين كار در مجلس يا صورت نمی‌گيرد يا تأمل و دقتی در آن نیست.  سرّ معيوب بودن بودجه در همين واقعيتی است كه هر سال تكرار می‌شود و به دليل اينكه بالاخره مملكت بايد بودجه‌ای داشته باشد، نمايندگان و شورای نگهبان در يك وضعيت اضطراری مجبور می‌شوند آن را تصويب و  تأييد كنند.

نتيجه تصويب غيرشفاف چنين بودجه‌ای، مجهول ماندن درآمدهای واقعی و هزينه‌های واقعی كشور است. وقتی درآمد و هزينه واقعی كشور مجهول باشد، به‌طور طبيعی كسری بودجه هم غيرواقعی است. براي تأمين اين كسری يا اوراق قرضه منتشر می‌كنند يا پول بدون پشتوانه چاپ می‌كنند و  يا  قيمت ارز و طلا را بالا و پايين می‌برند.

خروجي چنين بودجه‌های معيوبی،‌تورم، گرانی، بيكاری، فقر درآمدی دهك‌های پايين جامعه، كاهش ارزش پول ملی و ... است. به اين دور باطل بايد روزی پايان داد. راه‌حل آن در قوانين بالادستی و پايين‌دستی«برنامه» و «بودجه» آمده است. اگر به آن‌ها دقيق عمل شود، بودجه‌ای شفاف خواهيم داشت كه ساختار آن با بودجه‌های سال‌های اخير كاملاً متفاوت است. آيا دولت و مجلس حاضرند، نه در بودجه 98 كه وقت آن گذشته است، بلكه از سال 99 دست به اصلاح ساختار بودجه بزنند. اگر عزم آن را دارند، بايد از اول سال 98 اين كار را شروع كنند.

انتهای پیام/۴۰۸۲/خ