شباهت لایحه بودجه 98 با بودجه آتش‌نشانی/خصوصی‌سازی یا شخصی‌‌سازی؟
احمدرضا صباغی، گروه اقتصادی خبرگزاری آنا؛ اصغر پورمتین از کارشناسان اقتصادی در این گفتگوی تفصیلی با اشاره به اینکه بهترین راه‌حل برای اصلاح ساختار بودجه، کوچک‌سازی دولت و انجام خصوصی‌سازی واقعی در کشور است، تأکید می‌کند: بهینه‌کردن خصوصی‌سازی کشور بسیار مهم است.
وی معتقد است که دولت یک بودجه غیرواقعی را به مجلس داده است زیرا به‌نظر من درآمدهای بودجه 98 محقق نخواهد شد و درآمدهای مالیاتی و نفتی دولت در سال آینده به‌شدت کاهش دارد که نهایتاً موجب می‌شود تنها 70 درصد از بودجه سال 98 محقق شود و 30 درصد از سهم درآمدی بودجه سال 98 محقق نخواهد شد.
این کارشناس اقتصادی می‌گوید: به لحاظ شفافیت، بودجه 98 نسبت به بودجه 97 وضعیت بهتری دارد اما میزان شفافیت در بودجه 98 در بهترین حالت 40 درصد است.
مشروح این گفتگوی تفصیلی را در ادامه می‌خوانید.
بهترین راه‌حل رفع مشکلات بودجه، کوچک‌سازی دولت است
آنا: با توجه به اینکه در بودجه سال 98، سه‌چهارم بودجه صرف هزینه شرکت‌های دولتی می‌شود، رقم اعتبارات عمرانی نیز نسبت به بودجه جاری کشور بسیار کمتر است، راهکار شما برای کاهش هزینه‌های دولت چیست؟
- در واقع دولت باید با کوچک‌سازی، هزینه‌های خودش را کاهش دهد تا با نزول هزینه‌های جاری، شاهد اتمام پروژه‌های نیمه‌تمام عمرانی در کشور باشیم. از طرف دیگر دولت بابت حضور شرکت‌های خصوصی در پروژه‌های عمرانی در سنوات گذشته همچنان به این شرکت‌ها بدهکار است.
از سوی دیگر دولت نباید به بودجه پروژه‌های عمرانی در کشور دخالت کند. خصوصی‌سازی کامل و واقعی تنها راه نجات دولت از باتلاق کمبود بودجه در کشور است. متأسفانه قوانین خصوصی‌سازی در ایران منطبق با قانون‌های بین‌المللی نیست و باید به‌سرعت تغییر کند.
شرکت‌های دولتی و نیمه‌دولتی و حتی خصوصی باید ملزم به پرداخت مالیات شوند و هیچ نهاد و سازمانی از پرداخت مالیات معاف نشود.
شرکت‌هایی مانند هپکو و نیشکر هفت‌تپه در شرایط کنونی حال و روز خوشی ندارند و علت آن هم این است که قوانین خصوصی‌سازی درباره این شرکت‌ها به‌درستی اجرا نشده است.
متأسفانه در خصوصی‌سازی سال‌های اخیر افرادی بی‌تخصص و از طریق رابطه کمتر از پنج درصد قیمت کارخانه را پرداخت کرده‌اند و مابقی آن را وام گرفته‌اند که بدهی‌های خودشان را بپردازند اما هنوز اقساط وام را پرداخت نکرده‌اند و حتی بعضی از آنها از کشور هم فرار کرده‌اند.
بهترین راه‌حل برای اصلاح قوانین بودجه، کوچک‌سازی دولت و انجام خصوصی‌سازی واقعی در کشور است و بهینه‌کردن خصوصی‌سازی کشور بسیار مهم است. نهادهای خصولتی نباید در خصوصی‌سازی کامل کارخانه‌ها و بنگاه‌های اقتصادی دخالت کنند.
ادغام بانک‌های خصولتی و خصوصی با یکدیگر هم بسیار مهم است. بسیاری از منابع کشور در اختیار بانک‌هاست و مدیران اصلی کشور هیچ توجهی به کمبود بودجه بانک‌ها ندارند.
باید مقررات را از پایین به بالا تغییر داد که این اتفاق رخ نداده است. بودجه دولت هر سال سنگین‌تر از قبل می‌شود و قطعاً ادامه این روند موجب کاهش هر ساله بودجه عمرانی کشور می‌شود.
بودجه‌بندی کشور نیازمند تغییر ساختار است
آنا: بودجه عمرانی امسال تنها 3 هزار میلیارد تومان افزایش داشته است. این اتفاق بر روند توسعه کشور چه تأثیری می‌گذارد؟
- متأسفانه در سال‌های گذشته بودجه‌های عمرانی به‌طور کامل جذب نشده است و هر نماینده مجلس هم به‌دنبال جذب اعتبارات عمرانی برای حوزه انتخابیه خود است.
اگر دولت بخواهد بودجه‌های عمرانی را تأمین کند، بودجه‌بندی کشور نیازمند تغییر ساختار است و یک بسترسازی جدید نیاز است تا بودجه عمرانی هر ساله مشخص شود.
تنها 70 درصد از بودجه سال 98 محقق می‌شود
آنا: افزایش بودجه عمرانی چه تغییری روی رشد و توسعه توأم با اشتغال‌زایی کشور دارد؟
- در حقیقت؛ دولت یک بودجه غیرواقعی را به مجلس داده است زیرا به‌نظر من درآمدهای بودجه 98 محقق نخواهد شد و درآمدهای مالیاتی و نفتی دولت در سال آینده به‌شدت کاهش دارد که نهایتاً موجب می‌شود 70 درصد از بودجه سال 98 محقق شود و 30 درصد از سهم درآمدی بودجه سال 98 محقق نخواهد شد. البته نباید از تحریم‌ها و فشارهای ناشی از آن هم غافل شویم که به‌طور قطع در کاهش میزان بودجه کشور تأثیر خواهد داشت.
وجود بودجه پنهان برای سال 98
آنا: آیا در بودجه‌بندی سال 98 چشم‌انداز 20ساله توسعه کشور دیده شده است؟
- برنامه‌های سوم و چهارم توسعه کشور براساس شرایط عادی کشور برنامه‌ریزی شده است و موضوع تحریم‌ها در آنها مطرح نشده است. در شرایط کنونی بودجه سال 98 شبیه یک بودجه آتش‌نشانی است و فقط برای فردا برنامه‌ریزی می‌کنیم. در واقع آیا امکان دارد پول نفت را در شرایط تحریم به کشور برگردانیم؟ متأسفانه برنامه‌های کشور از چشم‌انداز 20 ساله انحراف دارد و اصلاً در شرایط کنونی نمی‌توانیم پیش‌بینی کنیم که سال آینده آیا اروپا با ایران همکاری می‌کند یا خیر؟
تا چند سال گذشته برای واردات یک کالا به کشور حدود 10 درصد قیمت کالا را به‌صورت ال‌سی پرداخت می‌کردند و 90 درصد آن پس از ترخیص کالا در کشور پرداخت می‌شد اما در شرایط کنونی و تحریم حدود 100درصد قیمت کالا را برای ورود آن به ایران پرداخت می‌کنند که این اتفاق ناشی از اعمال تحریم‌های آمریکاست.
آقای نوبخت که رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور است بارها گفته است که در سال آینده دو بودجه داریم. بودجه نخست که همین بودجه‌ای است که دولت به مجلس ارائه کرده است و بودجه دوم بودجه پنهانی است برای زمانی که کشور با مشکلات ناشی از اعمال تحریم‌ها روبه‌رو شد. در حقیقت بودجه پنهان برای زمانی است که میزان صادرات نفت ایران در تحریم به کمتر از 50 درصد کاهش یابد.
اجرای اقتصاد مقاومتی در صنایع نظامی و فناوری
آنا: بودجه سال 98 تا چه میزان با اقتصاد مقاومتی هماهنگی دارد؟
- در بعضی از موارد جزئی بودجه سال 98 با اقتصاد مقاومتی هماهنگی دارد ولی در بسیاری از بندهای بودجه، اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی را نمی‌بینیم، به‌طوری که در صنعت خودروسازی چرا باید این همه هزینه‌های گزاف و بی‌مورد صرف خودروسازان شود تا همچنان ضرر بدهند؟ اقتصاد مقاومتی یعنی مقاومت یک کشور با نوسانات متغیرهای اقتصادی که متأسفانه هیچ‌کدام از دولت‌ها اجرا نکردند.
در واقع اقتصاد مقاومتی فقط در حوزه‌های فناوری و نظامی به‌طور کامل در بودجه سال 98 اجرایی شده است که جزء صنایع نظامی و صنایع دانش‌بنیان، اقتصاد کشور وابسته به پول نفت است هرچند بودجه سال 98 شبیه یک بودجه آتش‌نشانی است و به واقعیت نزدیک نیست و بودجه آتش‌نشانی یعنی بودجه‌ای که برای مواقع اضطراری استفاده شود و نگاه به چشم‌انداز آینده کشور ندارد.
در حقیقت بند به بند بودجه باید مطالعه شود و پس از آن نسبت به تحقق بندهای درآمدزایی بودجه تأمل شود که متأسفانه دولت چنین اقدامی را نکرده است. وابستگی بودجه به نفت هم به دشمنان قسم خورده ایران همچون آمریکا این اجازه را می‌دهد تا با کاهش قیمت جهانی نفت بر روی تحقق درآمدزایی بودجه تأثیر بگذارند.
اجرای اقتصاد مقاومتی برای همه نهادهای دولتی و فرادولتی است و باید در بودجه اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی به یک اصل مهم تبدیل شود؛ ولی متأسفانه شاهد وقوع چنین اتفاقی نیستیم.
شفافیت 40 درصدی بودجه 98
آنا: میزان شفافیت بودجه سال 98 را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
- به‌لحاظ شفافیت، بودجه 98 نسبت به بودجه 97 وضعیت بهتری دارد اما میزان شفافیت در بودجه 98 در بهترین حالت 40 درصد است.
فاصله شفافیت بودجه ایران با کشورهای توسعه یافته
آنا:در مجموع بودجه 98 را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
- بودجه 98 بودجه‌ای نسبتاً شفاف است ولی این میزان شفافیت نسبت به کشورهای پیشرفته و توسعه‌یافته بسیار فاصله دارد و امکان تحقق همه درآمدهای نفتی و مالیاتی در بودجه سال 98 امکان‌پذیر نیست.
انتهای پیام/4094/4083/ن
انتهای پیام/