نمی‌توان تعهد را به شعر تزریق كرد
به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات و کتاب گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، «شب شعر» در سیزدهمین نشست خود شامگاه دوشنبه 10 دی، با موضوع «شعر متعهد» و اجرای محمود اكرامی‌فر، میزبان علی محمد مؤدب شاعر، پژوهشگر و مدیرعامل مؤسسه شهرستان ادب و مصطفی محدثی خراسانی سردبیر وقت مجله شعر، شاعر و پژوهشگر بود.
تعهد در ذات شعر است
محدثی خراسانی در تعریف شعر متعهد گفت: با توجه به مطالعاتی که در رابطه با شعر شاعران بزرگ داشته‌ام،تصور من این است که تعهد در ذات شعر است، همین که شاعر از چارچوب خودش بیرون می‌آید و می‌خواهد حسی و اندیشه‌ای را با دیگران در میان بگذارد، قطعاً تنها بخشی از آن عظمتی كه این مفاهیم در ذهن و جان شاعر دارند منتقل می‌شود. تعهد، در شعر تأثیرگذار و ماندگار وجود دارد.
شعر گره‌خوردگی عاطفه، تخیل و اندیشه در زبانی فشرده و آهنگین است
مؤدب در باب تعریف تعهد در شعر گفت: شاعر متعهد شاعری است كه عهدی را پاس می‌دارد و ادبیات متعهد ادبیاتی است كه بر سر عهدی كماكان هست. اولین عهد ما عهد بندگی است و هر چه هست ذیل این بندگی معنا می‌شود. این در جزئیات به محبت بین خالق و مخلوق تبدیل می‌شود و باید شرایط این محبت را رعایت كنیم. مأموریت اصلی شعر عشق است و در شكل‌های مختلف به دنبال عشق است.
محدثی به صحبت‌های مودب این نكته را اضافه كرد: شاعر وقتی از یك نگاه مشرف بر جهان نگاه كند، كاملاً آن نگاه فراگیر و جریان طوفنده عشق، در كلام و احساسش جاری می‌شود. شفیعی كدكنی در تعریف شعر می‌گوید «شعر گره خوردگی عاطفه، تخیل و اندیشه در زبانی فشرده و آهنگین است».
اكرامی‌فر نیز نتیجه‌گیری كرد: بنابراین شعری كه به عشق بین انسان و خداوند بپردازد شعر متعهد است.
مودب ادامه داد: ادبیات متعهد یادآوری عهدهاست. عهد منِ شاعر نسبت به خودم، نسبت به مردم و نسبت به خدا كه صورت‌های مختلف عشق است.
وی در مثالی برای شاعر متعهد از فردوسی نام برد و به ابیات ابتدایی شاهنامه اشاره کرد. محدثی خراسانی افزود: وقتی به دورنمای شاهنامه نگاه می‌كنیم، می‌بینیم نهایتاً فردوسی در حال روحیه دادن به مخاطب خود است.
مأموریت شاعر احیاگری است نه تخریب
مودب در نقد مطالب غیرواقع در فضای مجازی گفت: شاعر نباید خودش و وطنش را تخریب كند، اکنون به مدد فضای مجازی ما دائم در حال خود تخریبی هستیم. مأموریت شاعر احیاگری است نه تخریب.
آیا شعر متعهد داریم یا شاعر متعهد؟
محدثی خراسانی پاسخ داد: در اشعار ناب هیچ چیزی قابل تفكیك نیست. یك تركیب به شدت منسجم و یكپارچه دارند. حتی قالب را نمی‌شود از شعر جدا كرد. تعهد نیز جزء عناصر در هم تنیده و یكپارچه شده این شكوهی است كه ما با آن مواجهیم. قطعا نمی‌شود تعهد را به شعر تزریق كرد.
مودب گفت: شعر متعهد فراموش نمی‌كند كه مأموریتش پیگیری عشق است. فرق بین ادبیات متعهد با ادبیاتی كه صرفاً طبقاتی نگاه می‌كند اینجا مشخص می‌شود چون در جایی تماماً نفرت است و دیگر چیزی برای دوست داشتن ندارد.
در مسئله مرزهای جغرافیایی و هویتی نباید كوتاه بیاییم
محدثی در پاسخ به این پرسش که آیا می‌شود گفت شعر متعهد شعری است كه به ارزش‌های انسانی متعهد است گفت: من با اینكه بگوییم شعر به چیزی متعهد است مخالفم. شعر نمی‌تواند متعهد به چیزی باشد. وقتی اینطور بگوییم یعنی این شعر از قبل از سروده شدن قصد كرده كه به نیت تعهد به موضوعی سروده شود.
مودب بیان كرد: ما باید دایره تعهد را مدام گسترش دهیم و بتوانیم با جریانات مختلف دست بدهیم، با یک نفر همدل هستیم، با كس دیگری همراه و با دیگری هم نوع هستیم. من ممكن است با شما هم نظر نباشم؛ اما سر مرزهای جغرافیایی و هویتی نباید كوتاه بیاییم.
فكر ایرانی در حوزه تولید محتوا در حال از بین رفتن است
مودب در نقد كم شدن آثار تألیفی گفت: طبیعت بازار نشر جوری شده كه ترجمه جای فكر كردن را گرفته است. نتیجه آن این است كه فكر بومی تولید نمی شود و ما مرزهای هویتی خودمان را از دست می دهیم. فكر ایرانی در حوزه تولید محتوا در حال از بین رفتن است. شعر متعهد اول از همه متعهد به كلمات است.ما باید زبان خود را حفظ كنیم. دردمندانه می گویم همین الان چند فیلمی كه روی اكران است از اسامی آمریكایی برای نام گذاری استفاده كرده‌اند. این غفلت از خانه است.
محدثی خراسانی افزود: شعر ثروت و هنر ملی ماست زیرا تنها هنری است كه ابزارش با تمام مردم در ارتباط است و نوع برتر زبانی است كه مردم به آن مكالمه می‌كنند. بنابراین در حفظ فرهنگ ملی بسیار تأثیرگذار است.
آیا شعر متعهد جریان ساز است؟
مدیر عامل مؤسسه شهرستان ادب پاسخ داد: قطعا همین طور است. ایران و ایرانی به شعر شناخته می شود. شعر فردوسی نماد شعر متعهد است و باید قدر آن را بدانیم مخصوصا وقتی می‌بینیم همین الان درخت كریسمس در حال خرید و فروش است. رسانه‌ها باید قدر این ادبیات را بدانند و در حوزه صنایع فرهنگی و تولید معنا بر روی آن كار كنند. برنامه با خواندن اشعاری از مهمانان برنامه به پایان رسید.
مجله ادبی «شب شعر» به تهیه کنندگی کوروش انصاری، هر دوشنبه شب در حوزه ادبیات، ساعت 23 روی آنتن شبکه 4 می رود.
انتهای پیام/4072/
انتهای پیام/