هنرمندان آیینی‌سنتی در انتظار حمایت میراث فرهنگی
به گزارش خبرنگار فرهنگی آنا داوود فتحعلی بیگی در نشست خبری هفدهمین جشنواره نمایش آیینی سنتی گفت: «علت پذیرفته نشدن برخی از کارها این است که صاحبان آنها به سرچشمه منابع نمایش آیینی سنتی دسترسی ندارند زیرا سالن و مکانی برای این گونه آثار وجود ندارد تا افرادی که می‌خواهند در این بخش فعالیت کنند با نمایش های آیینی سنتی آشنا شوند.»
وی با تاکید بر خلأ مکان دائمی بیان کرد: «کاستی و نبود یک مکان دائمی برای اجرای نمایش های آیینی سنتی هشداری برای ما و یک ضرورت محسوب می‌شود چرا که باید همه ما مراقب باشیم که این میراث معنوی فراموش نشود و از دست نرود. وقتی می‌گوییم میراث معنوی یعنی آنچه از پیشینیان و پدران ما باقی مانده است بنابراین حفظ آن اهمیت زیادی دارد.»
نمایش آیینی سنتی نیازمند مدرسه اختصاصی
دبیر هفدهمین جشنواره تئاتر آیینی سنتی اظهار کرد: «همه کسانی که در سطوح مختلف فعالیت دارند باید زمینه‌های حفظ و نگهداری و آموزش آن را فراهم کنند. دوستان تحصیل کرده باید به مکان‌هایی مراجعه کنند تا به درستی این شکل از نمایش را بیاموزند. آیا وقت این نشده که به این نکته توجه کنیم که بخش آیینی وسنتی نیازمند راه اندازی مدرسه اختصاصی است؟ یا در دانشکده های تئاتر رشته هایی برای آیینی سنتی ایجاد کنیم؟ تمام اینها ضرورتش حس می‌شود اما با این حال که در حال از دست دادن پیشکسوتان هستیم نیروی جایگزینی برای این امر تربیت نکرده‌ایم.»
فتحعلی بیگی اعلام کرد: «در شرایطی به استقبال هفدهمین دوره جشنواره می‌رویم که از دوره قبل تا امروز تنی چند از عزیزان که در قلمرو آیینی سنتی فعالیت می کردند را از دست داده ایم برای مثال احمد علامه دهر که از بازیگران صاحب سبک شخصیت سیاه بود از جمله افرادی است که به تازگی از میان ما رفته است.»
اختصاص مکان ویژه برای اجرای عمومی نمایش‌های آیینی‌سنتی
وی با تشکر از مدیران در وزارتخانه بیان کرد: «امیدوارم همان طور که قول داده اند شرایطی فراهم کنند که مکان ویژه‌ای برای اجرای نمایش آیینی سنتی اول در تهران و بعد در شهرستان‌ها به وجود آید و این جریان به صورت مستمر ادامه پیدا کند. امیدوارم سازمان میراث فرهنگی در دانشکده اش رشته نمایش‌های آیینی سنتی را دایر کند و وزارت علوم هوشیارانه به این مقوله نگاه کند و هر چه زودتر این رشته در دانشگاه تدریس شود.»
حمید رضا اردلان نیز درباره بخش سمینار جشنواره تشریح کرد: «سمینار به پنجمین دوره خود رسیده و شامل 30 سخنرانی می شود که 10 سخنرانی توسط پژوهشگران و اندیشمندان دیگر کشورها برگزار خواهد شد. میهمانان ارزشمندی از کشورهایی چون بلژیک، فنلاند، اندونزی در این دوره هستند که نظریه‌ها و تئوری‌های جدیدی در حوزه نسبت‌یافتگی آیینی‌های کهن و کاربردهای معاصر دارد.»
وی افزود: «سرپرست یک انستیتو کارگاهی در تهران و منطقه آزاد الوند برگزار می‌کند که از کشور لهستان است و موضوع و تم اصلی آن تکنیک‌های منابع، منابع تکنیک، رویکردهایی در خصوص انسان‌شناسی تئاتر گروتوفسکی است. از کشور اتریش کارگاه و سخنرانی درباره اینکه گوش انسان چطور دیگر صداها را نمی‌شنود و چکار می‌توان کرد برای نسل آینده که صداها شنیده شود برگزار خواهد کرد. این پروفسور سعی دارد گوش را به لحظه‌ای برگرداند که صدا را می‌توان به صورت حقیقی شنید. از سینمای هندوستان اینکه آیینی‌های تمدن هند چه کمکی و آسیبی به سینمای هند کرده است مورد بررسی قرار خواهد گرفت.»
دبیر بخش سمینار جشنواره آیینی سنتی بیان کرد: «محمد حسین ناصربخت شرح آیین‌های قابل قبول در زبان فنی و علمی معاصر و داوود فتحعلی بیگی بدل پوشی را مورد بحث قرار می‌دهد. همچنین میهمان بلژیکی که پژوهش‌های معماری در سراسر دنیا دارد ماحصل آن را برای کودکان و جوانان روی کاغذ آداپته می‌کند.»
وی گفت: «پیش از این در روز اول سمینار سه مقاله از پژوهشگران جوان داشتیم اما در این دوره 10 نفر ارائه مقاله و سخنرانی دارند که برخی از آنها در 5 سمینار حضور دارند بنابراین باید به سرمایه داران بگوییم که پول های خود را به این افراد اختصاص دهند.»
اردلان تصریح کرد: «امیر سهرابی که دنبال یافته‌های پیکره تمدن جیرفت است در قالب سخنرانی و سمیناری که خواهد داشت ثابت می‌کند که از 5 هزار سال قبل نمایش عروسکی وجود داشته و به تعبیری تاریخ نمایش عروسکی به چند هزار سال عقب‌تر برمی‌گردد.»
وی در سخنانش اعلام کرد: «کارگاه آموزشی امسال در دو شهر محروم آبادان و خرمشهر پذیرای 6 کارگاه به صورت همزمان خواهند بود.»
وی تاکید کرد: «جامعه‌ای که آیین ندارد معرفت حیات اجتماعی ندارد و اگر معرفت حیات اجتماعی وجود نداشته باشد نمی توانیم خوشحالی و اندوه را با هم تقسیم کنیم در نهایت جرم و جنایت و دست درازی به اموال مردم زیاد می‌شود. اگر کشور آیین مدار باشد این اتفاق رخ نخواهد داد و اگر آیین مدار نباشد هویت تاریخی خودرا از دست می‌دهد و روز به روز به اضمحلال نزدیک‌تر می‌شود.»
محمد حسین ناصربخت قائم مقام دبیر جشنواره نیز بیان کرد: «ما با جشنواره آیینی سنتی همیشه شادمانی‌ها را دامن زدیم و در این دوره جشنواره نیز شادی‌ها و شور را تقویت می‌کنیم. امسال جشنواره آیینی سنتی بسیار جوان در بخش صحنه‌ای ظاهر شده است و اگر این جشنواره همچنان پژوهشی باشد در تمام بخش‌ها به خوبی دیده می‌شود و ما می‌توانیم آیین‌ها را حفظ کنیم.»
توجه به آیین‌های ازیادرفته
وی ادامه داد: «جشنواره آیینی سنتی این امکان را به وجود آورده که از سراسر ایران آیین‌هایی که از یاد رفته بودند مورد توجه قرار گیرند. امسال بیشترین میهمانان از شهرستان‌ها هستند و هزارو 70 هنرمند در بخش‌های مختلف متقاضی حضور در جشنواره بودند و 118 عنوان مستقل برنامه‌های نمایشی را شامل می شود که همین امر نشان می دهد از متنوع ترین جشنواره های کشوراست.»
قائم‌مقام دبیر جشنواره اعلام کرد: «امسال توانستیم گامی برداریم که امیدوارم گام‌های بعدی را در پی داشته باشد که در زمان برگزاری، جشنواره سراسری و ملی به معنای واقعی باشد و در سراسر ایران شادی و شور ایجاد شود. امسال جشنواره در شهر کاشان به صورت همزمان به اجرای برنامه‌های آیینی، صحنه ای، تعزیه و نقالی و ... خواهد پرداخت و قبل از برپایی جشنواره نیز بخش سمینار و بخشی از کارگاه های سمینار بین‌المللی در منطقه اروند برگزار می کنیم و نمایش‌های برگزیده میهمان شهرهای جنوبی آبادان و خرمشهر می‌شود.»
فعالیت انتشارات
وی تاکید کرد: «امسال غیر از بخش‌های صحنه‌ای، میدانی، قهره‌خانه و بخش کودک، بخش انتشارات هم فعال شده است. امسال در میان انتشارات خود از 7 کتاب ، 6 کتاب همزمان با ایام جشنواره چاپ خواهد شد همچنین چندین سند وجود دارد که برای اولین بار رونمایی می شود که تاریخ نمایش های ایرانی را تغییر خواهد داد.»
ناصربخت ادامه داد: «این اسناد تاریخ تعزیه را به قرن 12 برمی‌گرداند که اثبات می‌کند تعزیه از دوره صفویه برای ما باقی مانده است.»
پیمان شریعتی که به عنوان دبیر اجرایی جشنواره در این مراسم حضور داشت بیان کرد: «مرکز هنرهای نمایشی یکی از متنوع‌ترین برنامه‌های جشنواره خود را در قالب جشنواره آیینی سنتی برگزار می‌کند. 65 تا 68 درصد آثار که میهمان ما خواهند بود از استان‌های مختلف هستند چرا که وقتی صحبت از آیین می شود بخش اعظم این مناسک و مراسم در شهرستان‌ها وجود دارد و ما خوشحال هستیم که می توانیم فرصتی را فراهم کنیم که مردم شهر تهران از آنها استفاده کنند.»
برپایی 9 مجلس شبیه‌خوانی
وی در پاسخ به انتقادهایی مبنی بر اینکه جشنواره نحیف‌تر شده عنوان کرد: «جشنواره نحیف‌تر نشده است چرا که ملاک نباید آثار صحنه‌ای باشد در این دوره یک سالن بیشتر از دوره‌های پیشین داشتیم و به مراتب بخش‌ها گسترده‌تر شده است. چیزی حدود 14 اثر از شهرستان ها به جشنواره ورود پیدا کرده و 9 مجلس شبیه‌خوانی برگزار خواهد شد.»
شریعتی گفت: «در این دوره حضور جوانان را در جشنواره شاهد هستیم و با جوانانی مواجه بوده‌ایم که هم پایان‌نامه‌هایشان درباره نمایش آیینی سنتی بوده و هم آثار تولیدی متنوعی ارائه کرده‌اند.»
پکیج آموزشی در استانها توزیع می‌شود
وی در ادامه سخنانش از تولید پکیج آموزشی نقالی خبر داد و افزود: «این پکیج به همت مرکز هنرهای نمایشی و کانون آیینی سنتی در حال تهیه و تولید است و قرار است پس از تکثیر در استان‌های مختلف توزیع شود. امسال جشنواره ما بین‌المللی نیست بلکه ملی است در حالیکه در دوره‌های پیشین اعلام می‌کردیم که جشنواره بین‌المللی است دلیل این امر این است که شورای سیاست‌گذاری به این نتیجه رسیده که در آغاز جشنواره ملی را به خوبی و با تولیدات ارزشمند برگزار کنیم و در گام بعدی به سوی بین‌المللی شدن پیش رویم اگرچه سمینار جشنواره به صورت بین‌المللی برپا می‌شود و دو اثر است که میهمان بخش بین‌الملل خواهد بود که از این دو اثر دعوت شده برای سمینار و در کنار آن اجرای پژوهشی داشته باشند.»
پیمان شریعتی در پاسخ به سوال خبرنگار آنا مبنی بر اینکه چرا با وجود اینکه تنها یک سالن تخصصی برای اجرای نمایش های آیینی سنتی وجود دارد هیچ برنامه‌ریزی برای دو اجرایی شدن آثار هر ماهه تماشاخانه سنگلج انجام نشده است عنوان کرد: «اینکه تماشاخانه سنگلج تنها سالن نمایش آیینی است، تصور غلطی است و من اعتقادی به آن ندارم. قرار نیست میان گروه ها میزبان همه باشد قطعا کارها در هر سالن که بخواهند می‌توانند اجرا شوند. طبق آنچه تصمیم دوره جدید است در حوزه تولیدات جدید 6 اثر از استان ها و 10 اثر از مسیر فراخوان آمده اند که آثار تولیدی از استان ها با حمایت مرکز هنرهای نمایشی پس از جشنواره در استان ها به اجرای امور در خواهند آمد. از میان کارهای راه یافته به جشنواره از تهران 5 و6 گروه نمایشی در نوبت اجرا در سالن‌های مختلف قرار گرفته اند برای مثال نمایش بهزاد فراهانی قرار است در تماشاخانه ایرانشهر و نمایش جواد نوری و محمد مساوات قرار است در سنگلج روی صحنه رود که به آثار اجرایی کمک هزینه به صورت کامل داده خواهد شد.»
مهدی شفیعی نیز در این نشست خبری ضمن اینکه اشاره به اینکه جشنواره آیینی و سنتی را از جشنواره‌های جریان ساز و ضروری است که باید مورد حمایت قرار گیردگفت: «من از روزی که مدیر مرکز هنرهای نمایشی شدم با دوستان قرار گذاشتیم که هر برنامه‌ای را که ضرورت ندارد، تعطیل کنیم و به هر کاری که جریان‌ساز است توجه ویژه‌ای داشته باشیم. »
وی تاکید کرد: «جشنواره آیینی و سنتی از جمله رویدادهایی است که باید مورد حمایت قرار گیرد چراکه هویت ملی ما را تشکیل می‌دهد.»
مدیر مرکز هنرهای نمایشی در سخنانش اظهار کرد: «جامعه ای دارای فرهنگ قوی است که آیین‌های خودش را حفظ و بازتولید کند و خوشبختانه جشنواره آیینی و سنتی هم با این هدف بنیان گذاشته شده است.»
مدیرکل هنرهای نمایشی ضمن اظهار امیدواری از اینکه هر چه زودتر پردیس تئاتر تهران و مرکز صبا رونمایی شود تصریح کرد: «امیدوارم همه دستگاه‌ها از جمله سازمان میراث فرهنگی و شهرداری که امکاناتی در دست دارند به توان گروه‌ها و موسسات تئاتری اعتماد کنند.»
وی گفت: «اگر مجموعه پردیس تئاتر داریم نباید در بهره‌برداری شرایطی ایجاد شود که شیرینی‌اش به کام هنرمند کم شود. هنرمندان در مجموعه خصوصی ثابت کرده‌اند که اگر به آنها اعتماد شود به خوبی می‌توانند مدیریت امور را به دست گیرند.»
شفیعی در پایان در خصوص حمایت و همکاری سازمان میراث فرهنگی عنوان کرد: «میراث فرهنگی و بخش‌هایی از شهرداری اماکن قدیمی را در اختیار دارند که می تواند به فعالیت‌های فرهنگی اختصاص یابد. در این باره صحبت‌هایی انجام شده است و قرار است مورد پیگیری قرار گیرد.»
گزارش از ناهید منصوری
انتهای پیام/