خودآگاهی بلیت ورود به رابطۀ عاطفی

گروه دانشگاه خبرگزاری آنا؛ معمولاً افراد با آغاز دوره جوانی وارد محیط دانشگاه می‌شوند، اگر بخواهیم از منظر رشد روانی انسان به این دوره نگاه کنیم زمانی است که بعد از دوره «هویت در برابر سرگردانی» و دستیابی اولیه استقلال از خانواده و اکتساب یک من مجزا از دیگری وارد این دوره می‌شوند.

روانکاو مشهور، اریک اریکسون این زمان را دوران «صمیمیت در برابر انزوا و گوشه‌گیری» نام‌گذاری می‌کند. این مرحله، دوران نخستین بزرگ‌سالی، یعنی زمانی را که افراد به روابط شخصی پی می‌برند دربر می‌گیرد. برپا کردن پیوندهای نزدیک و متعهدانه با دیگران معمولاً در این دوره اتفاق می‌افتد.

 کسانی که در این مرحله موفق باشند، روابط مطمئن و متعهدانه‌ای را پدید خواهند آورد. اما نکته‌ مهم این است که حس نیرومند هویت شخصی برای برپایی پیوندهای صمیمانه و همراه با تعلق‌خاطر اهمیت دارد. کسانی که حس ضعیفی درباره خود دارند در روابطشان نیز گرایش به تعهدپذیری کمتری دارند و بیشتر در معرض انزوای عاطفی، تنهایی و افسردگی قرار دارند. بحران این دوره در خود فرورفتن و کناره‌گیری از روابط اجتماعی است.

خودآگاهی بلیت وارد شدن در یک رابطۀ عاطفی امن هست، خودآگاهی چیست؟! خودآگاهی فرایند خودکاوی است. به میزانی که به تلاش برای کشف معدن درونتان می‌پردازید به عمق خودتان و گوهر وجودتان پی خواهید برد.

خودآگاهی شامل توانایی شناخت خود، آگاهی از خصوصیات و ویژگی‌های منحصربه‌فرد شخص، پی بردن به تفاوت‌ها و شباهت‌های خود با دیگران،  شناخت نقاط قوت و ضعف، استعدادها،  انگیزه‌ها،خواسته‌ها و نیازها، علایق، آرزوها، ترس‌ها، انزجارها، توانایی‌ها، محدودیت‌ها است. افراد با آگاهی پیدا کردن نسبت به این ابعاد از خود می‌توانند در انتخاب‌ها و ارتباط‌هایشان موفق باشند.

خود دارای ساختاری هست که متناسب با تجارب و دریافت‌های بیرونی از خود واکنش نشان می‌دهد آنچه که با ماهیت این ساختار هماهنگ  باشد جذب و درونی ساخته و به موارد ناهماهنگ مقاومت نشان می‌دهد تا این ساخت حفظ شود و نوعی جزمیت اتفاق می‌افتد. گاهی نیز آن را به‌مثابه تهدیدی می‌نگرد و از خود واکنش نشان می‌دهد که معمولاً آن را به‌صورت اضطراب و تنش احساس می‌کنیم که در این صورت مکانیزم‌های دفاعی به‌کار می‌افتند و به تحریف یا انکار محرک یا واقعیت موجود می‌پردازیم.

 برای محک زدن خود در مهارت خودآگاهی می‌توانیم از پاسخ دادن به پرسشنامه زیر شروع کنیم.

پرسشنامه خودآگاهی

لطفاً در مورد سؤالات ذیل خوب فکر کنید و سپس پاسخ خود را برحسب یکی از گزینه‌های زیر برحسب عدد مربوطه در مقابل آن تعیین کنید.

 (کاملاً موافقم 1)     (موافقم 2)      (تردید دارم 3)      (مخالفم 4)       (کاملًا مخالفم 5)

1. فکر نمی‌کنم دقت بیش‌ازحد در مورد خود، کار درستی باشد.( )


2. خود، توصیفی فراتر از جسم و ذهن دارد. ( )


3. خود، کل یک شخص است و هر چیزی که درباره اوست. ( )


4. شناخت راجع به خود، روندی مستمر و تدریجی و نیازمند تلاش خود فرد است. ( )


5.  بطور کلی از وضعیت ظاهری‌ام راضی هستم. ( )


6. ظاهر فیزیکی آدم زیاد مهم نیست. ( )


7. فکر می‌کنم در بیشتر موقعیت‌ها خودم هستم. ( )


8. دوست دارم مردم مرا همان‌گونه که هستم بشناسند. ( )


9.  نظر دیگران برایم اصلاً مهم نيست. ( )


10. به هيچ وجه دوست ندارم خودم را با دیگران مقایسه کنم. ( )


11.  به چگونگی حضورم در مقابل دیگران اهمیت می‌دهم. ( )


12. وقتی در میان جمعی قرار بگیرم که افراد نآاشنای زیادی آنجا باشند، احساس خوبی ندارم. ( )


13. فکر می‌کنم با خودم و دیگران کاملاً صادق هستم. ( )


14. با افراد آشنا راحت‌تر می توانم خودم باشم. ( )


15. تصور اینکه بگذارم مردم مرا همانگونه که هستم بشناسند، وحشتناک است. ( )


16. آنچه که اکنون هستم با ایده‌آل من تفاوت بسیاری دارد. ( )


17. فکر می‌کنم به‌طور کلی از دقت و توجه خوبی برخوردارم. ( )


18. خودم را بیشتر فردی منطقی می‌دانم تا احساساتی. ( )


19. معمولاً از واژه «فکر می کنم، به عقیده من»  زیاد استفاده می‌کنم. ( )


20. می‌دانم  از چه سطح هوش و حافظه‌ای برخوردارم. ( )


21. به‌راحتی احساسات خودم را در موقعیت‌های مختلف کنترل می‌کنم. ( )


22. خیلی خوب احساسات مثبت و منفی خودم و دیگران را تشخیص می دهم. ( )


23. هر جا لازم باشد می‌توانم احساسات خود را بیان کرده و به زبان بیاورم. ( )


24. خیلی وقتها از حال و احساس خود بی‌خبرم یا نمی‌دانم چگونه آن را با دیگران در میان بگذارم . ( )


25. معمولاً احساس بی‌حوصلگی، کلافگی و بطالت می‌کنم و در انجام کارهایم هم ثبات لازم را ندارم. ( )


26. اعتقادات و پایبندی‌های من مثل اکثر مردم است. ( )


27. هر کس ارزش‌ها و اعتقادات خاص خودش را دارد. ( )


28. همیشه مبنا و معنایی برای زندگی وجود دارد. ( )


29. فکر می‌کنم هر کسی در درون خویش بخش‌هایی دارد که خودش هم از آن اطلاعی ندارد. ( )


30. چیزهایی در من هست که شاید دیگران بهتر از من بر آن آگاهی دارند. ( )


31. ترس‌ها و نگرانی‌های  در درونم هست که نمی‌دانم چیستند و نمی‌توانم کاری برایشان بکنم. ( )


32. من ویژگی‌هایی مخصوص به خودم را دارم که مرا از دیگران متفاوت می‌سازد. ( )


33. من به‌خوبی نقاط قوت و ضعف خودم را می‌شناسم. ( )


34.  می‌توانم به‌راحتی تمام ویژگی‌های مثبت و منفی خود را فهرست کنم. ( )


35. اغلب اهدافم را بر اساس توانایی‌ها و محدودیت‌هایم تعیین می‌کنم. ( )


36. در زندگی بر اساس فرصت‌ها و موقعیت‌ها پیش می‌روم و نیازی به از پیش فکر کردن در مورد امور نمی‌بینم. ( )


37. معمولاً نمی‌دانم از چه چیزهایی خوشم می‌آید یا بدم می‌آید. ( )


38. هرگز در زندگی خود احساس  شکست نمی‌کنم بلکه تنها مسائل را تجربه می‌کنم. ( )


39. اکثراً دید مثبتی نسبت به افراد و وقایع اطرافم دارم مگر اینکه خلاف آن ثابت شود. ( )


40. احساس می‌کنم فرد کاملاً ارزشمندی هستم. ( )


41. باور دارم به اینکه می‌توانم به‌خوبی از عهده کارهایم بربیایم. ( )


42. افراد می‌توانند آن طوری که بخواهند تغییر کنند. ( )


43. اکثراً احساس می‌کنم امور خارج از کنترل و اراده فرد اتفاق می‌افتند و ما در برابرشان ناگزیریم. ( )


44. بیشتر مواقع آن قدر درگیر افکار و احساسات خودم هستم که متوجه نمی‌شوم در اطرافم چه می‌گذرد. ( )


45. مرد یا زن بودن مستلزم درک و قبول نقش‌های خاصی است که هر یک از آن دو پذیرفته و به عهده می‌گیرد. ( )

خرده‌مقياس‌ها:

سؤالات (1)-2-3-4 بیانگر میزان شناخت به خود، سؤالات 5- (6) بیانگر خود فيزيكی، سؤالات 7-8--11-13 (9-10-12-14-15) خود اجتماعی، سؤال (16) میزان  خود ايده آل و سؤالات 17-18-19-20 درباره ویژگی خود عقلانی و سؤالات 21-22-23-24 درباره شناخت فرد از خود عاطفی است.

همچنین سؤالات 26-27-28 بیانگر میزان شناخت از  خود ارزشی فرد و سؤالات 29-30-(31) درباره خود ناهشيار و پرسش‌های 32-33-34-35-(36-37) خود واقعی، سؤالات 25-38-39 -40-41-42(43-44)، خود كارآمدی و سؤال 45 میزان خود جنسی فرد را نشان می‌دهد.

لازم به ذکر است هر چه جمع این نمرات بیشتر باشد، خودآگاهی افراد نیز بیشتر است. شماره سؤالاتی که داخل پرانتز آورده شده به طور معکوس شماره‌گذاری می‌شود. حداکثر نمره 225، حداقل آن 45 و میانه نمرات 135 است. که می‌توانید امتیاز خود را در این بین مشخص کنید.

*روانکاو، مدرس مرکز مشاوره دانشگاه تهران

انتهای پیام/4084/پ