حمایت دکتر طهرانچی از دانشگاه استاد فرشچیان جای تقدیر دارد/ 3 دغدغه مهم برای تأسیس دانشگاه هنرهای اسلامی ایرانی

به گزارش خبرنگار حوزه هنرهای تجسمی گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، در آستانه افتتاح دانشگاه استاد محمود فرشچیان به عنوان اولین دانشگاه هنرهای اسلامی ایرانی که زیر نظر دانشگاه آزاد اسلامی فعالیت خواهد کرد، با بهمن نامور مطلق عضو هیأت امناء و سرپرست این دانشگاه، گفتگویی داشته‌ایم که در ادامه می‌آید: 

شاید این سؤال برای خیلی‌ها پیش آمده باشد که ضرورت تأسیس دانشگاهی مستقل که به رشته‌های هنری سنتی بپردازد، چیست؟ خوب است نظر شما را به عنوان سرپرست و عضو هیأت امناء دانشگاه استاد محمود فرشچیان در این زمینه جویا شویم؟

ببینید، هنرهای اسلامی ایرانی، به دلایل مختلف در معرض خطر است. دلیل اول به این موضوع باز می‌گردد که پارادایم حاکم بر جهان همواره تغییر می‌کند و از سوی دیگر هم یکی از ویژگی بشر، نو به نو شدن و تغییر سلیقه‌ها است.

متأسفانه، اغلب هنرهای سنتی به ‌دلایل تاریخی که واکاوی آن مجال دیگری را می‌طلبد، به ورطه تکرار افتاده‌اند. آن طراوت و نوجویی را از دست دادند و به ‌طور عمده به تقلید از کارهای بزرگان و هنرمندان گذشته اقدام می‌شود. این دوری از طراوت، هنر را تهدید می‌کند. هنر آمده است تا زندگی بشر را با طراوت، نو و زیبا کند، اما همین زیبایی وقتی تکراری شده و به عادت تبدیل شود، ملال‌آور می‌شود. 

زمینه خطرآفرین دیگر برای هنرهای اسلامی ایرانی که برای ما هم خیلی مهم است، این است که مبانی این هنرها فراموش شده؛ یعنی اینکه ما در حوزه فلسفه و حکمت هنر، کم‌کاری داشته‌ایم و هم‌اکنون هم کم‌کار هستیم. هر چقدر هم جلوتر می‌رویم این فعالیت‌ها کمتر می‌شود. مبانی مرتبط با حکمت و معنویت هنرهای اسلامی ایرانی، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. بیشتر به آن جنبه‌های ثابت شکلی و زیبایی‌شناختی ‌توجه می‌شود. آن عنصر حکمت که در این هنرها بود، در حال از دست رفتن است.

عامل سوم که آن هم بسیار مهم است، به خصلت نظام آموزشی هنر در کشور ما باز می‌گردد که عمدتاً برگرفته از نظام آموزشی اروپایی و غربی است؛ این نظام آموزشی، آمادگی و ظرفیت لازم را برای تربیت هنرمند اسلامی ایرانی ندارد؛ فقط می‌تواند یک هنرشناس، آن هم در حوزه هنرهای مدرن تربیت کند. هنرهای سنتی و بومی نیازمند یک نظام آموزشی منطبق و متناسب با اصول و مبانی خودش است که در قالب آموزش به سبک غربی این امکان فراهم نمی‌شود. در واقع در حال راه‌اندازی دانشگاهی هستیم که بخشی از نیاز زیبایی‌شناسی ما را برطرف کرده و از هویت هنری ما صیانت کند، چون واقعاً هویت زیبایی‌شناسی یکی از مهم‌ترین بخش‌های هویت فرهنگی جامعه است.

پس می‌توان این سه عامل و نگرانی را انگیزه‌های اصلی تأسیس دانشگاه دانست؟ 

مجموعه این مسائل و موارد دیگر، دغدغه برخی هنرمندان بزرگ کشور هم بود. در این میان، استاد محمود فرشچیان به ‌عنوان هنرمند شاخص و پیشکسوت، بیش از همه این نگرانی را داشتند و احساس خطر می‌کردند.

دانشگاه آزاد اسلامی چگونه در این قضیه میدان‌دار شد؟ 

از حدود 20 سال پیش، ابتدا فرهنگستان هنر و بعد شورای عالی انقلاب فرهنگی نسبت به این مسأله حساس شدند. شورای عالی انقلاب فرهنگی به دنبال این بود که نهادی را پیدا کند تا بتواند به عنوان متولی تأسیس و اداره دانشگاه هنرهای اسلامی ایرانی، مشکلات را برطرف کند. چند نهاد پیشنهاد شد، اما متأسفانه حمایت‌های لازم صورت نگرفت و این فرایند طولانی شد. 

در نهایت دانشگاه آزاد اسلامی پیشگام و داوطلب شد تا حمایت‌های لازم را از تأسیس این دانشگاه انجام دهد و در صیانت از هنرهای سنتی ما گام جدی را بردارد. دانشگاه آزاد اسلامی علاوه بر حمایت های مالی و اداری و راه‌اندازی سیستم اداری، ساختمانی را هم برای شروع کار در اختیار این دانشگاه گذاشته است. دکتر محمدمهدی طهرانچی هم حمایت‌های خیلی خوبی را داشته و دارند که جای تقدیر دارد. امیدواریم که این حمایت ها همچنان با جدیّت و گستردگی بیشتر ادامه پیدا کند.

فعالیت رسمی و جذب دانشجو در دانشگاه استاد فرشچیان از چه زمانی آغاز می شود؟ 

طبیعی است که ما در نیمسال تحصیلی جاری، دانشجو نخواهیم داشت. نباید شتاب‌زده عمل کنیم. ببینید، این یک دور باطل می‌شود. ما هنوز در ابتدای راه هستیم. باید اول کادر اداری داشته باشیم، آئین‌نامه‌ها نوشته شود و استادان جذب شوند و بعد سراغ جذب دانشجو برویم. پس از راه‌اندازی دانشگاه و تثبیت تشکیلات نظام اداری آن، جذب دانشجو را آغاز خواهیم کرد. فعلاً استاد فرشچیان 6 نفر را به‌ عنوان هیأت امناء دانشگاه معرفی کردند و دکتر محمدمهدی طهرانچی هم به همین عنوان حکم دادند که علاوه بر خود استاد محمود فرشچیان و بنده، آقایان حسن بلخاری، محمدحسین ایمانی، محمدعلی رجبی و حبیب‌الله صادقی در هیأت امناء هستند که این روزها جلساتی را به طور مرتب برگزار می‌کنیم.

یعنی فعالیت آموزشی از سال تحصیلی آینده آغاز می‌شود؟

 تلاش ما این است که برای نیمه‌ دوم سال تحصیلی هم جذب داشته باشیم. تا آن موقع قرار است نمایشگاه‌ها، کارگاه‌ها و درس‌گفتارهایی داشته باشیم تا در قالب این فعالیت‌ها، ضعف‌هایی که در بحث منبع داریم را برطرف کنیم. در این مدت، دوره‌های کوتاه‌مدت آموزشی برگزار خواهیم کرد. می‌خواهیم پیش از جذب رسمی دانشجو، تجربه‌ای با اساتید، فضای آموزشی و دانشجوها داشته باشیم و آمادگی لازم و مؤثر را کسب کنیم. می‌خواهیم این فرایند، اصولی باشد. چرا که عملکرد ما زیر ذره‌بین قرار دارد. کشورهای دیگر منطقه مثل افغانستان، تاجیکستان، عراق و آذربایجان منتظرند ببینند ما چگونه از هنرهای اسلامی ایرانی صیانت می‌کنیم.

پس در دورنمای دانشگاه استاد فرشچیان علاوه بر حمایت از هنرهای اسلامی ایرانی، نگاه بین‌المللی و فراملی هم وجود دارد؟

دقیقاً. این دانشگاه می‌تواند یک الگو باشد. محافل علمی و هنری دنیا ببینند که ما چگونه می‌‌خواهیم در حوزه هنر یک نظام تازه استاد شاگردی تعریف کرده و از هنرهای‌ اسلامی ایرانی صیانت کنیم؛ بنابراین اگر این کار به خوبی صورت بگیرد، حتی می‌توانیم شعبه‌هایی در کشورهای دیگر منطقه که میراث مشترک هنری با ما دارند داشته باشیم. از سوی دیگر، حتی الگویی برای کشورهای دیگر باشیم تا از هویت هنری خودشان حفاظت کنند و این‌ طور نباشد که فقط هنر غربی (که البته به اندازه و در جای خودش هم مهم است) محور قرار بگیرد. 

 در جذب استاد برای دانشگاه استاد فرشچیان چه سیاستی دنبال می‌شود؟

برای جذب هیأت علمی و اساتید دانشگاه، ما حتماً به ظرفیت استادکاران برجسته خودمان تکیه خواهیم کرد. اما این را هم در نظر داریم که نظام آموزشی دانشگاه استاد فرشچیان، یک نظام آموزشی تلفیقی است؛ یعنی هم از نظام سنتی استاد شاگردی و هم از شیوه مدرن استفاده می‌کند، یک نظام تلفیقی که در آن، تا حد امکان هم ضعف‌های دوره سنتی و هم ضعف‌های دوره مدرن پوشانده شود؛ یعنی نظام استاد شاگردی به ‌سبک تازه و امروزی ارائه خواهد شد.

از این که وقت خود را در اختیار ما قرار دادید، سپاسگزاریم

من هم از شما و همکارانتان که برای انعکاس تأسیس دانشگاه استاد محمود فرشچیان به عنوان یک رویداد هنری بزرگ، تلاش می‌کنید، ممنونم.

 انتهای پیام/4072/خ