تو قدر آب چه‌دانی که در کنار فراتی/ نذر آب برای لب‌های خشک مردم حاشیه هیرمند
گروه اجتماعی خبرگزاری آنا - مهرو ماهر؛ خاک سفید، لال خان، قلعه کنگ فقط چند روستا از 502 روستای سیستان و بلوچستان هستند که از دو دهه پیش روز‌به‌روز طعم خشکسالی و بی‌آبی چشیدند. از همان روزهایی که هیرمند خشک شد و بادهای خنک و موسمی 120 روزه جای خود را به توفان شن داد، روزگار مردم این استان را هم غبار گرفت و مردم کم‌کم از روستاها مهاجرت کردند. بسیاری از روستاها خالی از سکنه شد و حالا دیگر از روستاهای این منطقه چیزی جز خانه‌های متروک و خاک گرفته باقی نمانده است.
روستاهای زهک، هیرمند و زابل هم در محاصره تپه‌های شن هستند و بسیاری از ساکنان آنها به دلیل توفان شن و بی‌آبی، خانه و کاشانه را رها کرده، جان خود را برداشتند و رفتند؛ چون جز خاک، رنگ دیگری در زندگی‌شان نیست، پیر و جوان و کودک در این روستا سرفه می‌کنند و نفسشان تنگ‌شده از شن و خاکی که درون ریه‌هایشان جا خوش کرده است. امروز از هیرمند چیزی جز خاک و ریگ باقی نمانده و مردم با روزهای خوش و خاطرات آب‌بازی در رود هیرمند، خداحافظی کرده‌اند.
زن و دختر در کنار مخزن آب هلال‌احمر در روستا حلقه زده‌اند و دبه و گالن‌های آب را به‌نوبت پر می‌کنند، زیر آفتاب داغ در انتظارند تا 20 لیتر آب شرب سهمیه روزشان را پر کنند، حکیمه زن 58 ساله که به همراه نوه کوچکش برای بردن آب ایستاده، لب به گلایه می‌گشاید و می‌گوید: «بدبختی و فلاکت ما را می‌بینی، باید هر روز برای یک دبه آب، باید از روستای خودمان تا اینجا پیاده بیاییم و آب ببریم که تازه برای دو روز بیشتر هم کفاف نمی‌دهد.»
با دستان زخمی و پینه بسته‌اش، گالن‌ها را جابه‌جا می‌کند و با لهجه بلوچی ادامه می‌دهد: «از بس با فرغون آب بردم و آوردم دستام زمخت و زخمی شده؛ آخه می‌دونی تا قبل از این که این بشکه بزرگ را هلال‌احمر برای ما بیاره؛ حتی همین آب خوردنم نداشتیم»، پنج دبه رنگ‌و‌رو رفته و شکسته‌اش را پر از آب می‌کند و به سختی در فرغون می‌گذارد و به سمت خانه روانه می‌شود.
حالا نوبت پر کردن دبه‌های گل‌پری دختر جوانی رسیده که چادرش را محکم‌تر به خود می‌پیچد و حتی روی صورتش را هم می‌پوشاند، وقتی از او می‌پرسم، امروز که توفان شن و خاک در سیستان نداریم، چرا چادر به صورت می‌کشی، با اعتراض و دلخوری می‌گوید: «هرکسی به این روستا می‌آید از بی‌آبی و بدبختی ما فیلمبرداری می‌کنه، عکس می‌گیره و می‌ره؛ هیچ‌کس، هیچ کاری برای ما نمی‌کنه، فقط می‌خوان سیاهی روزگارمون را به همه نشان بدن؛ ما که نمی‌شناسیم کی از کجا می‌آد؛ ولی می‌گن مسئولن.»
او می‌گوید 25 سال دارد اما چهره‌اش یک زن 40 ساله را نشان می‌دهد، با گل‌پری که حالا دبه‌هایش پر از آب شده و باید آنها را تا روستای خود ببرد، همراهی می‌کنم تا در طول مسیر ناگفته‌هایش را بگوید و کمی از ناراحتی و دلخوری‌اش کاسته شود؛ زیر آفتاب داغ و روی زمین تفتیده روستا به‌سختی دبه‌ها را می‌برد و می‌گوید: «می‌بینی از صبح که از خانه می‌آم برای آب بردن تا وقتی که دبه‌ها پر از آب بشه و به روستای خودمون برگردم یک روز کامل می‌گذره و غروب می‌رسم؛ خونه و فردا هم دوباره این کار را باید انجام بدم؛ اما اگه مثل شما شهری‌ها لوله‌کشی آب داشتیم، مجبور نبودیم هر روز این کار را تکرار کنیم.»
گل‌پری می‌گوید: «نمی‌دونیم این آب رو خودمون بخوریم یا به گوسفندامون بدیم که از تشنگی نمیرن، نمی‌دونیم خودمون از تشنگی و گشنگی نمیریم یا گوسفندامون.»
خشکسالی و بی‌آبی سیستان و بلوچستان، امان از مردم این منطقه بریده؛ زیرا حتی آب شرب برای آشامیدن ندارند و حالا هلال‌احمری‌ها با راه‌اندازی کمپین ملی نذر آب سعی می‌کند، با کمک مردم و خیرین آب شرب مردم این منطقه را تأمین کنند؛ به‌همین خاطر تانکرهای سیار و مخزن‌های ثابت آب در اندازه‌های دو، پنج و 10 هزار لیتری در مناطق مختلفی از روستا نصب کرده‌اند و با این کار بخشی از آب شرب مورد نیاز مردم را تأمین کرده‌اند. به گفته رسول راشکی، مدیرکل جمعیت هلال‌احمر سیستان و بلوچستان، کمپین نذر آب از 14 مرداد در این استان آغاز شده و در 502 روستای این استان نیز 1260 مخزن آب جانمایی شده است که دو هزار و 215 خانوار این مناطق از آب آشامیدنی این مخازن استفاده می‌کنند.
مدیرکل جمعیت هلال‌احمر سیستان و بلوچستان معتقد است برای تامین آب آشامیدنی این مناطق به 20 هزار متر مکعب آب نیاز است که با اجرای کمپین ملی نذر آب تا امروز فقط حدود 3 هزار متر مکعب آن تأمین شده است.
در انتظار آب
محمد، تنها مردی که در انتظار پر کردن دبه‌های آب ایستاده، می‌گوید: «از روزی که این تانکرها را در روستا گذاشته‌اند؛ حداقل می‌دونیم آب هست، اما قبل از این مجبور بودیم از شهر آب بیاریم یا منتظر باشیم تا تانکر سیار آب به روستا بیاد؛ اما مگه تا کی می‌تونن این مخزن‌ها رو پرکنن، حتما چند روز میان و باز ما فراموش می‌شیم.»
یکی دیگر از زنان روستا که سهمیه آب روزانه‌اش را پر کرده و در کنار مخزن آب سفید رنگ هلال‌احمر منتظر است تا دخترانش برای کمک به او برسند، می‌گوید: «43 ساله‌ام و چهار دختر دارم، اما فقط از دولت یارانه می‌گیریم و منبع درآمد دیگری نداریم،؛ زنده زنده داریم می‌میریم؛ زیر خاک دفن می شویم و هیچ‌کس نمی‌داند؛ ما به چه بدبختی در اینجا زندگی می‌کنیم. همه رفتن؛ کسی اینجا نمونده؛ هرکس پول داشت، زندگی‌شو جمع کرد و رفت مشهد، زاهدان، شمال و تهران. ماهم اگر پولی داشتیم، از اینجا می‌رفتیم. آخه اینم شد زندگی؟ ما تو این روستا چکه‌چکه آب جمع می‌کنیم و حتی دو سه ماه طول می‌کشه، تا با یک گالن آب بریم حموم. حموم که نه ینی یه پارچ آب روی سرمون بریزیم که کمی از خاک‌های سر و صورتمون شسته بشه.»
ایران ملک خانم، که به‌خاطر زندگی در گرد و غبار مکرر در روستای لال خان استان سیستان و بلوچستان به سل مبتلا شده است، ادامه می‌دهد: «من که نمی‌دانم چه‌کسی برای ما این مخزن آب رو آورده اما خدا خیرش بده و پدر و مادرشو بیامرزه، دعای مردم این روستا رو برای دنیا و آخرتش جمع کرد؛ چون هیچ‌کس به مردم اینجا توجهی نمی‌کرد و به یاد بیچارگی ما نبود، بچه‌هامم مثل خودم از بس گرد و خاک هوا رو خوردن، سل گرفتن و حالا حتی پول دوا و درمونشونو نداریم، چون تو خونواده 11 نفریم و فقط با پول یارانه داریم، زندگی می‌کنیم، منم یه وقتایی که آرد داشته باشم، نون می‌پزم و کلا با ماهی یک میلیون تومن زندگی‌مون می‌گذره.»
او می‌گوید: «30 ساله در روستای لال‌خان زندگی می‌کنم و از وقتی که رودخانه هامون ریگ می‌آورد، زندگی ما را با خاک یکی کرده؛ اما تو این چهار ماه که در سیستان زلزله خاک و شن آمده، همه بچه‌هام سل گرفتن.»
بسیاری از مردم روستا نگرانند که نذر آب ادامه نداشته باشد و بازهم آنها بمانند و تشنگی! البته محمدعلی پیری، فرماندار هیرمند می‌گوید: «حدود ۴۰ درصد جمعیت شهرستان هیرمند درگیر بحران کم‌آبی هستند و در صورتی که این طرح در سال‌های آینده نیز ادامه داشته باشد شاهد بروز مشکلات آبی در ابتدای تابستان نخواهیم بود.»
غلظت گرد و غبار ناشی از توفان سیستان در برخی از روزها تا 170 برابر حد مجاز هم می‌رسد؛ به طوری‌که علاوه بر مختل‌کردن زندگی مردم این استان، با لغو پروازهای داخلی مانع حضور سایر مردم و رسیدن مسئولان می‌شود؛ اما مردم این مناطق با همه سختی‌ها، بی‌آبی‌ها و بی‌توجهی بسیاری از مسئولان کشور بازهم در این سرزمین خشک و تفتیده زندگی می‌کنند و لب‌های خشکیده و ترک‌خورده‌شان به گلایه و اعتراض باز نمی‌شود. آنها هم مثل درختان گز که در این استان استوار و سبز مانده‌اند؛ در برابر مشکلات و بحران بی‌آبی ایستادگی کرده و امیدوارند که روزی کام هامون و هیرمند هم تر شود و آبادی و سبزی به روستای آنها برگردد و بازهم زندگی در روستا جاری شود. تا زمانی‌که نعمت خداوندی به این سرزمین برسد، در انتظار کمک‌های مردمی و مشارکت مردم در کمپین ملی نذر آب هستند، تا بتوانند حداقل آب آَشامیدنی داشته باشند.
خاطرنشان می‌سازد همه هموطنان می‌توانند با استفاده از کد دستوری #۵۱۵۱*۷۳۳* از طریق تلفن همراه، استفاده از گزینه "نذر آب"، در اپلیکیشن آپ و شماره حساب ۶۶۶۶۶ جمعیت هلال‌احمر در بانک‌های ملت، صادرات، رفاه، سپه، کشاورزی، مهر ایران، دی، پارسیان و پست بانک در این طرح ملی مشارکت کنند و لبخندی بر لبان تشنه و ترک خورده مردم سیستان و بلوچستان بیاورند.
انتهای پیام/4044/ن
انتهای پیام/