آب خاکستری چیست؟

به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، ایران به‌دلیل قرار گرفتن در کمربند خشک و نیمه‌ خشک جهان با محدودیت منابع آب مواجه است. در جوامع شهری که کمبود منابع آب دارند، پساب حاصل از تصفیه فاضلاب می‌تواند به‌ عنوان منبعی قابل اطمینان و جایگزین به ‌ویژه برای آبیاری فضای سبز محسوب شود. این منابع آب می‌تواند در قسمت‌‌های مختلف مانند فلاش تانک سرویس ‌های بهداشتی و آبیاری مزارع استفاده شود که اصطلاحا به این نوع آب ،آب خاکستری گفته می‌شود. راضیه مولایی محقق همدانی موفق به ساخت سامانه‌ای جدید برای تصفیه و استفاده از آب خاکستری در ساختمان‌های مسکونی و غیر مسکونی بلند مرتبه شده است.

آب خاکستری چیست؟

راضیه مولایی در تعریف آب خاکستری و تقسیم بندی انواع آن گفت: «آب خاکستری به فاضلاب تولیدی خانگی از روشویی، حمام، ماشین لباسشویی و آشپزخانه‌ها اطلاق می‌شود، که در مبدأ از فاضلاب دستشویی و توالت تفکیک شده‌ باشد. در یک طبقه‌بندی می‌توان فاضلاب ناشی از حمام و روشویی‌ها را آب خاکستری روشن و فاضلاب ناشی از آشپزخانه و ماشین لباسشویی‌ها را آب خاکستری تیره نامگذاری کرد».

وی افزود: «آب خاکستری، آب بازیافتی یا فاضلاب‌های خانگی، دربرگیرنده تمام جریان‌ها به استثنای فاضلاب خروجی از سرویس‌های بهداشتی استحاصل شده است، که می‌توانند برای اموری مثل آبیاری، فضاهای سبز، سیفون توالت و ساختمان‌های نیازمند رطوبت زیاد همچون گلخانه‌ها، به مصرف مجدد برسند. آب خاکستری یا فاضلاب‌های خانگی تفاوت‌های زیادی با فاضلاب توالتی دارند، زیرا مورد اخیر را با نام گندآب‌ها می‌شناسند که حاوی فضولات انسانی هستند».

هدف از ساخت سامانه آب خاکستری

محقق همدانی در مورد علت ساخت و توسعه سیستم آب خاکستری خود گفت: «امروزه در کشورمان کمبود آب به شدت احساس می‌شود و این کمبود آب باعث به وجود آمدن مشکلات عدیده‌ای برای هموطنانمان شده است. متأسفانه یکی از تصمیمات اشتباه مسئولین کشورمان استفاده از آب شرب برای آبیاری مزارع، پارک‌ها و سرویس‌های بهداشتی عمومی است که خود این عامل باعث هدر دادن بخش عظیمی از منابع آب شرب و تصفیه شده کشورمان می‌شود».

وی افزود: «در کشورهای پیشرفته جهان به هیچ عنوان از آب‌های شرب و تصفیه شده برای مصارف عمومی استفاده نمی شود بلکه از منابع دیگری همچون آب خاکستری برای این کار استفاده می‌شود. به همین دلیل اقدام به ساخت سیستم تصفیه آب خاکستری با کمترین هزینه ممکن، برای ساختمان‌ها چند طبقه مسکونی و اداری نموده‌ام که در ابعاد کوچک این سیستم می‌توان برای تأمین آب سرویس‌های بهداشتی، آبیاری باغچه‌ها، شست‌وشوی وسایل همچون خودرو استفاده کرد و در ابعاد بزرگ‌تر این سیستم نیز برای آبیاری مزارع و پارک‌ها، تأمین آب مورد نیاز کارخانجات، کارواش‌ها و سرویس‌های بهداشتی عمومی استفاده کرد».

روش پیاده سازی سیستم آب خاکستری

مولایی در مورد نحوه استفاده و بکار گیری سیستم خود گفت: «برای اینکه بتوان از این سیستم در منازل استفاده کرد باید ابتدا لوله کشی مربوط به فاضلاب منزل از جمله فاضلاب مربوط به سینک ظرفشویی، حمام و روشویی (به جزء فاضلاب سیاه توالت) را به داخل منبع مجزا ریخته شود. سپس با استفاده از این سیستم در دو مرحله که در مرحله اول عملیات ته نشینی و در مرحله دوم با استفاده از فیلترهای تصفیه آب اقدام به پاک سازی آب مورد نظر می‌کنیم».

مولایی در ادامه گفت: «اگرچه این روش می‌تواند تا حدی باعث از بین رفتن آلودگی آب شود اما در هنگام استفاده از این آب نیز باید موارد زیر را رعایت نماییم: ۱. آب خاکستری حاصل از مراحل فوق به هیچ عنوان قابل آشامیدن نیست. ۲. با آب خاکستری نباید آب پاشی کرد یا نباید روی قسمت‌های مختلف گیاه افشانه بشود، بلکه سیستم آبیاری باید زیرسطحی باشد. ۳. این آب را نباید به مدت طولانی ذخیره کرد زیرا ماندن آب خاکستری در یک محل به صورت راکد به مدت طولانی خود باعث آلودگی می‌شود. ۴. آب خاکستری داغ نباید وارد باغچه یا زمین کشاورزی بشود و قبل از استفاده باید حرارت فاضلاب تصفیه شده از دست برود. برای بازچرخانی یا استفاده مجدد این آب لازم است در زمان اجرای تاسیسات داخلی هر ملک، فاضلاب خروجی بخش‌هایی که گفته شد از بقیه جدا شوند و در واقع شبکه واحد به دو شبکه مجزا برای جمع آوری فاضلاب تبدیل شود».

محل‌های به کار گیری از سیستم تولید و تصفیه آب خاکستری

محقق همدانی با اشاره به اینکه استفاده از این دستگاه هیچ محدودیتی برای به‌کار گیری در هیچ ساختمانی ندارد گفت: «علاوه بر اینکه می‌توان از این دستگاه برای تأمین آب خاکستری منازل و ادراره‌ها استفاده کرد می‌توان برای بازگردانی آب دورریز آبخوری‌ها و باران در مدارس و دانشگاه‌ها، آب وضوخانه مساجد و آب دور ریز ورزشگاه‌ها و در کل در هر مکانی که با آب سر و کار دارد استفاده کرد و از آب بازیافتی می‌توان برای شست‌وشوی محوطه و پارکینگ‌ها، آبیاری فضای سبز و پرکردن فـلاش تـانک‌ها به کار گرفته شود».

ویژگی‌های سیستم طراحی شده

مولایی در مورد ویژگی دستگاه خود نیز گفت: «این سیستم نمونه داخلی و خارجی برای تصفیه و ایجاد آب خاکستری در کشور دارد اما مهم‌ترین ویژگی این دستگاه نسبت به نمونه‌های مشابه، مکانیکی بودن این سیستم است به عبارت دیگر در این سیستم از هیچ گونه جریان الکتریکی برای مراحل تصفیه استفاده نمی‌شود که خود این عامل باعث به وجود آمدن هزینه‌های جانبی دیگر برای مصرف کننده نمی‌شود. همچنین هزینه‌های مربوط به ایجاد و نگهداری این سیستم نیز به شدت پایین است».

کلام آخر...

محقق همدانی شرط استفاده از این سیستم‌ها را فرهنگ سازی دانست و گفت: «مهم‌ترین مشکلات برای استفاده از این سیستم در منازل، کارخانه‌ها و ادارات در مرحله اول ایجاد فرهنگ سازی است که برای این کار صدا و سیما و همچنین روزنامه‌ها باید مردم را ترغیب به استفاده از این سیستم‌ها کنند و در مرحله دوم باید دولت با کمک مالی به مردم شرایط لازم را برای راه اندازی و استفاده عمومی از این سیستم ایجاد کند».

منبع: خبرگزاری علم و فناوری