آداب و رسوم مردم کشورهای مسلمان جهان در عید سعید فطر چیست؟

به گزارش خبرنگار فرهنگی آنا، مردم کشورهای عربی و اسلامی، عید فطر را به عنوان یکی از برزگترین اعیاد اسلامی خود جشن می گیرند و برپایی نماز، جشن‌های بومی و بجا آوردن صله رحم را بخشی از مناسک این روز می‌دانند.

سودان
مردم سودان در نیمه ماه مبارک رمضان با خانه‌تکانی کردن خود را برای عید آماد می‌کنند. زنان در خانه انواع کیک و شیرینی‌های محلی را می‌پزند و بعد از نماز عید به مساجد برده و به میان مردم و افراد کهنسال و کودکان تعارف می‌کنند. بعد از نماز عید فطر مردم به دیدن بیماران و افراد کهنسال می‌روند. ساعت‌های اول عید به دید و بازدید اقوام و همسایگان اختصاص دارد و بعد از ظهر روز عید و خوردن ناهار، مردم بر سر مزار اموات خود می‌روند.

ترکیه
عید فطر در ترکیه به دلیل مصرف زیاد شیرینی و آب ‌نبات در این روز به «شکر بایرامی» یعنی عید شکر معروف است. چند روز مانده به عید خانه‌تکانی و پخت و پز شیرینی‌های مخصوص عید شروع می‌شود. نماز عید با شکوه تمام و با حضور برخی سران سیاسی و دولتی ترکیه در مساجد محل در سراسر کشور برگزار می‌شود. مردم در این روز به زیارت اهل قبور می روند، لباس‌های نو استفاده می کنند و به دید و بازدید از خویشان و آشنایان می پردازند.
مصر
مسلمانان مصر یک هفته پیش از فرا رسیدن عید فطر به استقبال این روز می‌روند و مراسم خاصی که برگرفته از میراث گذشتگان آنها است و با گذشت زمان نیز آن را حفظ کرده‌اند، برگزار می‌کنند.

شب عید فطر مصری‌ها اشعار خاصی که یکی از آنها «این شب عید» است را می‌خوانند. نماز عید فطر دراین کشور بسیار باشکوه برگزار می‌شود و صندوق‌های پرداخت زکات فطریه در محل برگزاری نمازها مستقر می‌شوند. تعطیلات عید از اول تا سوم شوال است. کیک‌های عید فطر درعین بومی بودن از تنوع زیادی برخوردار است. برگزاری مسابقات ورزشی از جمله اسب دوانی از مراسم خاص عید فطر در مصر است.

اندونزی
مردم اندونزی با برگزاری مراسمی به نام «حلال‌به‌حلال» به معنی روز مصالحه و آشتی که در مساجد برگزار می‌شود به استقبال عید فطر می‌روند. در شب عید مسلمانان اندونزی به کوچه و خیابان‏‌ها می‌روند و ندای‌ الله اکبر سر می‌‏دهند و با زدن طبل و نواختن موسیقی رسیدن عید فطر را اعلام کرده و به یکدیگر تبریک می‏‌گویند. ارسال کارت تبریک به آشنایان در ایام عیدفطر نیز یکی دیگر از مرسومات عیدفطر در اندونزی است. از رسوم جالب در اندونزی در زمان عید فطر بازگشت بیشتر اندونزیایی‌هایی خارج‌نشین به کشورشان است.

هندوستان
مسلمانان کشور هندوستان نیز در روز عید فطر آداب ویژه‌ای دارند و پس از نماز، بزرگ‌ترین فرد خانواده در منزل به انتظار اقوام و آشنایان می‌ماند و برای پذیرایی از آنها، غذای عید فطر تهیه می‌کند. کوچک‌ترها با حلقه‌های گل به دیدار ریش‌سفید خانواده می‌روند و ظهر عید فطر را با هم می‌گذرانند. در این روز، موسیقی سنتی هندی در کوچه و بازار نواخته می‌شود و مردم لباس‌های نو به تن می‌کنند.

در حقیقت نمایش نمادهای سنت و فرهنگ اصیل هندی، بخشی از جشن عید فطر را به‌خود اختصاص می‌دهد به‌طوری که بدون آن، عید مفهومی ندارد و با آن، رنگ و بوی دیگری می‌گیرد، از این‌رو جشن عیدفطر، در میان مسلمانان هندی به‌دلیل سبک خاص فرهنگی‌‌ که دارند، اندکی متفاوت است.

یمن
مردم یمن نیز به آداب و رسوم خاص خود پایبند هستند و در روز عید فطر از انواع مختلف شیرینی‌های محلی خود می‌خورند.

برعکس دیگر کشورها مردم یمن در روز عید فطر به طیبعت می‌روند و و در این روز از طبیعت بکر لذت می‌برند و لباسهای نو می‌خرند و می‌پوشند. زنان یمنیدر طبخ گوشت و کبابی کردن آن مشهور هستند. مردان با چوب درختان برایشان وسایل کباب کردن گوشت را آماده می‌کنند. این نوع غذا در مهمانی‌ها و مراسم درست می‌شود.

پاکستان
مسلمانان پاکستان نیز مانند دیگر کشورهای مسلمان‌نشین، روز عید را با اقامه نماز عید فطر و صرف صبحانه‌ای ساده آغاز می‌کنند. سپس به دیدار بزرگان خانواده می‌روند و صله رحم را به جا می‌آورند، البته جشن واقعی عید فطر در پاکستان، از ظهر آن روز شروع می‌شود چراکه شوهرها و پدرها به فرزندان و همسرانشان عیدی می‌دهند و خانم‌های خانه، غذای خوش طعمی را که به «خرمای شیرین‌شده» معروف است، آماده می‌کنند و همگی با هم به هنگام صرف ناهار، روز عید را جشن می‌گیرند.

اردن
عید سعید فطر از بزرگترین اعیاد اردن است. مردم از چند روز پیش از فرا رسیدن عید در تکاپوی خانه‌تکانی، خرید لباس و سایر مایحتاج عید هستند. آنها در این روز به دید و بازدید اقوام، دوستان ، همسایگان و زیارت اهل قبور می‌پردازند.

مالزی
مردم مالزی نیز چند روز مانده به عید خود را آماده استقبال می‌کنند، شهر را چراغانی کرده به خرید از فروشگاه‌ها برای آمادگی در روز عید می‌پردازند. در این عید مردم مالزی به سفر می‌روند تا روز عید را در روستاها و شهرهای مختلف در کنار خانواده خود سپری کنند.
مردم مالزی در شب پیش از عید به تهیه غذا و شیرینی سنتی مخصوص از جمله «رندانگ» که از گوشت گاو و مرغ پخته شده در شیرنارگیل درست می‌شود و همچنین «توپات» که از برنج پیچیده شده در برگ خرما تهیه می‌شود، مشغول می‌شوند.
رسم جالب دیگری که در این کشور جریان دارد سنت «سفره باز» است. نخست وزیر و مقامات دولتی قبل از عید از مردم دعوت می‌کنند تا در روز عید در خانه آنان حضور پیدا کنند. مقامات دولتی در روز عید در خانه خود را بر روی عموم مردم باز می کنند و مردم هم برای عرض تبریک به منزل آنان می‌روند.

افغانستان
این عید دارای تقدس زیادی برای مردم افغانستان است. معمولا مردم برای عید لباس‌های نو می‌خرند، کودکان و نوجوانان به دست‌های خود حنا می‌بندند و عده زیادی از مردان و تعداد کمی از زنان برای نماز در مساجد جمع می‌شوند.در این سه روز همسایه‌ها برای دید و باز دید به خانه‌های یکدیگر می‌روند و عید را به هم تبریک می‌گویند. دید و بازدیدها به گونه‌ای است که وقتی کسی به خانه دیگری رفت، دیگری نیز حتما باید به خانه او بیاید و اگر چنین نکند عمل او بی‌احترامی به شخص مقابل پنداشته می‌شود. در بعضی از روستاها مراسم عید به صورت جمعی برگزار می‌شود به گونه‌ای که زنان روستا با پخت نوعی نان به همراه همسران و کودکان خود در خانه بزرگ روستا جمع می‌شوند.

عراق
یکی از چیزهایی که عید فطر را در عراق از دیگر کشورهای اسلامی متمایز می‌کند، پخت شیرینی «کلیجه» به صورت دسته جمعی است. برای پخت این شیرینی اعضای خانواده دور هم جمع شده و شیرینی می‌پزند. این شیرینی با ترکیبی از آرد، روغن، شکر مخلوط با خشکبار، خرما و کنجد تهیه می‌شود. سپس آن را در قالب‌های کوچک و بزرگ ریخته و مادر خانه آنها را در داخل فر قرار می‌دهد. در روز عید مردم که برای عید و بازدید به خانه‌های هم می‌روند، این شیرینی را به مناسبت آنکه فصل سرما باشد یا گرما با نوشیدنی گرم یا سرد میل می‌کنند. مردم عراق درجنوب بصره، بر اساس عادت قدیمی در کوچه‌ها و محله‌های خود برای ایجاد مهر و محبت جمع شده و غذای مخصوص «المطبک» را که از گوشت و برنج درست شده با هم می‌‌خورند. این آداب و رسوم را از آبا و اجداد خود به ارث برده‌اند و در ایام عید فطر و عید قربان از این غذا استفاده می‌کنند. این آداب و رسوم، رسم کشورهای جزیره عربی، نجد و حجاز بوده است و در عربستان و کویت همچنان ادامه دارد.
تونس
در تونس عید فطر با حلوی آغاز می شود. این نام شیرینی است که مردم از اجداد خود از صد سال پیش یاد گرفته و به یکدیگر یاد داده‌اند. به مناسبت عید زنان تونسی شیرینی‌هایی با نام‌های «المقروض، الغریبه، الباقلاوه، المحشی و الصمصه» درست می‌کنند. بسیاری تونسی‌ها در این روز، طبق‌های شیرینی خود را با یکدیگر مبادله می‌کنند و هنگام مهمانی رفتن از شیرینی‌های یکدیگر تناول می‌کنند. اهالی روستای صفاقس، در این روز بر اساس آداب و رسوم خود ماهی شور درست می‌کنند و در روز اول عید می‌خورند. تونسی‌ها عید فطر را عید صغیر می‌نامند به دلیل اینکه اعتقاد دارند این برای کودکان است، زیرا بزرگترها برایشان لباس‌های عید، کفش و اسباب بازی می‌خرند و به آنها عیدی می‌دهند.
لیبی
مردم لیبی در روز عید، لباس‌های سنتی خود را می‌پوشند و با همان لباس‌های سنتی خود به مساجد و به دید و بازدید اقوام خود می‌روند. در روز عید مردم شیرینی‌های « البقلاوه، المقروض و الغریبه» می‌پزند و آب انار و آبمیوه‌های دیگر می‌نوشند.

امارات
مسلمانان امارات در آخرین روزهای‌ماه مبارک رمضان با خرید لباس نو و تغییر برخی از لوازم منزل به استقبال عید سعید فطر می‌روند. براساس یک سنت دیرینه مردم امارات عید را در کنار اعضای خانواده، دوستان و دیگر مسلمانان با شکرگزاری به درگاه خداوند سپری می‌کنند. در روز نخست عید فطر بعد از خوردن خرما و برخی شیرینی‌های سنتی لباس‌های نو به تن کرده و به مسجد می‌روند تا نماز عید را اقامه کنند.

بازی‌های جمعی، نقاشی حنا روی دست و داستان‌سرایی، از دیگر مراسم این روز است.

سوریه
مردم سوریه در ساعات اولیه روز عید نماز خود را در مسجد جامع اموی و یا دیگر مساجد برپا می‌کنند و پس از آن به زیارت اهل قبور رفته و بر سر مزار اموات خود، قرآن تلاوت می‌کنند. مردم سوریه به ویژه در روستاها طبق آداب و رسوم خود اقوام و خانواده‌ها به دور هم بر سر یک سفره که مملو از غذاها، خواراکی‌ها و شیرینی‌های محلی است، جمع می‌شوند.

این شیرینی‌ها شامل «المزالیقات، الملیحی، قطایف و فطایر» می‌شود. در شهرها و استان‌های سوریه، مردم علاوه بر شیرینی‌ها از کیک‌ها و نوشیدنی‌هایی لذت می‌برند که به مدت طولانی آن را تناول نکرده بودند که شامل السندوات، القشه، المحاشی و الکبب می‌شود.

دمشقی‌ها مثلی دارند که می‌گویند دهه اول ماه مبارک رمضان«للمرق»، دهه دوم« للخرق» و دهه سوم«لصر الورق» است و به این معنی است که دهه اول به آبگوشت‌خوری، دوم خریدن لباس و دهه سوم به خوردن شیرینی‌جات اختصاص دارد.

عربستان
مردم عربستان بر اساس عادت و آداب و رسوم همیشگی خود صبح روز عید فطر قهوه، چای، انواع آبمیوه‌ها و خرماها را تناول می‌کنند و پس از آن یکی از مشهورترین خوردنی‌ها که از برنج و گوشت «الکبسه» درست شده می‌خورند. از عادت‌های اهل مکه خوردن شیرینی«المنار» بعد از نماز عیدفطر است که همسرانشان تهیه کرده‌اند.

عمان
عید سعید فطر در کشورهای حوزه خلیج فارس نیز از رنگ و بوی خاصی برخوردار است. در این کشورها، روز عید فطر درهای کاخ برای دیدار از پادشاه یا امیر آن سرزمین باز است. مردان این مناطق پس از اقامه نماز با یکدیگر روبوسی می‌کنند. مراسم رو بوسی در این کشورها سنت خاصی دارد.
در این روز تمام افراد خانواده بهترین لباس‌های خود را بر تن می‌کنند و در نماز عید شرکت می‌کنند، همچنین قبل از نماز، موذنان با خواندن اذان، پایان ماه رمضان را اعلام کرده و مردم را به نماز دعوت می‌کنند.

کویت
کشور کویت تنها کشوری است که مردم برای عید فطر هفت شبانه روز را به جشن گرفتن می‌پردازند. در این روز‌ها تمامی مغازه‌ها با پرچم‌هایی مخصوص عید زینت داده می‌شوند. تمامی منازل و مغازه‌ها و حتی شرکت‌ها نیز از قبل تمیز شده‌اند و بوی عود از همه جا به مشام می‌رسد. در این روزها مردم به عید دیدنی اقوام و آشنایان می‌روند و همگی لباس‌هایی نو که برای این عید خریداری کرده‌اند، می‌پوشند.
فلسطین
مردم فلسطین، عید فطر را در میان خون و مرگ جشن می‌گیرند، ولی با این وجود مادرها در خانه‌ها شیرینی می‌پزند. پناهندگان فلسطینی در روز عید بر سر مزار اموات و شهدای خود می‌روند و برایشان قرآن تلاوت می‌کنند. یکی از اعضای خانه برای کودکان اسباب بازی‌های ارزان قیمت می‌خرد و به آنها هدیه می‌دهد تا شاید خنده را برلبان کودکان خود بیاورد.