احداث مزارع خورشیدی، راه حلی برای بحران اقتصاد کشاورزی
پیمان صالحین محقق زمین‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان(خوراسگان) در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری آنا به تشریح شرایط خشکسالی کشور پرداخت و اظهار کرد: «خشکسالی‌ها نه فقط مربوط به شهر اصفهان و ایران بلکه مربوط به همه کره زمین است؛ در حقیقت در چرخه‌هایی موسم به چرخه میلانکویچ که پس از آخرین دوران زمین‌شناسی آغاز شده، دوره کوتاهی از ترسالی و متعاقب آن دوره‌های طولانی خشکسالی به وقوع می‌پیوندد.»
صالحین افزود: «البته این نکته را باید مورد تأکید قرار داد که با وجود این خشکسالی‌ها، ایران کشور بی آبی نیست، ولی حجم آب به دلیل مصرف نادرست و بی رویه در مقادیر کلان از دست می‌رود.»
محقق زمین‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان افزود: «طبق آمار رسمی، 94 درصد مصرف آب کل کشور سهم کشاورزی، 4 درصد مصرف صنعتی و تنها 2 درصد از مصرف کل آب‌های کشور سهم آب شهری اعم از شرب و شست‌و‌شو است؛ متأسفانه عمده مصرف آب کشاورزی نیز به شیوه‌ای درست انجام نمی‌گیرد و عملاً از نزدیک شاهد هستیم که در منطقه‌ای مانند اصفهان پس از گذشت قرن‌ها، کشاورزی هنوز به شیوه‌های سنتی و آبیاری‌ها عمدتاً غرق‌آبی است که در این بین آب بسیار زیادی به صورت تبخیر و نفوذ در زمین از دست می‌رود.»
وی خاطرنشان کرد: «سوء مدیریت در نظارت بر توزیع آب نیز مزید علت شده و به این شرایط دامن زده است، سدسازی‌های بی رویه در گذشته و طرح‌های انتقال آب از مناطق پرآب به کم‌آب، باعث تغییرات اقلیمی و آسیب‌های محیط زیستی فراوانی در منطقه شده که آسیب‌های بارز آن وضعیت کنونی زاینده‌رود، دریاچه ارومیه و ... است و البته در شرق اصفهان باعث نارضایتی کشاورزانی شده که دارای حقابه تاریخی هستند و این چیزی نیست که بتوان کتمان کرد.»
کارمند واحد اصفهان ادامه داد: «این کشاورزان نسل در نسل به این شغل پرداخته و در واقع به چنین زندگی عادت کرده‌اند، اما با نگاهی متفاوت می‌توان از این بحران -که به نظر اینجانب نباید آن را بحران کشاورزی یا بحران آب نامید بلکه نام دقیق آن بحران معیشت کشاورزان است ـ عبور کرد.»
این محقق اصفهانی در پاسخ به پرسشی درباره راه‌حل‌های این بحران بیان کرد: «ایران با وجود بیابان‌هایی وسیع که سالیانه رنگی از ابر و باران نیز به خود نمی‌بینند یکی از آفتاب‌گیرترین کشورهای دنیا است؛ یکی از این مناطق پر آفتاب، استان پهناور اصفهان بویژه شرق اصفهان است که برخوردار از دشت‌هایی وسیع است که شاید بتوان گفت قابلیت تولید هزاران مگاوات انرژی خورشیدی را دارد.»
صالحین ادامه داد: «با یک برنامه‌ریزی و اقدام کوتاه‌مدت و فقط با تبدیل مزارع کشاورزی به مزارع خورشیدی می‌توان با یک حرکت به چندین هدف دست یافت و این طرح چند مزیت خواهد داشت؛ نخست اینکه با این اقدام، مسأله نیاز به آب را به کلی می‌توان حذف کرد؛ به این معنا که آبی را که صرف کشاورزی می‌شده ـ در مناطقی که عملاً امکان کشاورزی غیرممکن شده است ـ می‌توان ذخیره یا به مصرف شرب رساند چرا که باید بدانیم در زمانی هستیم که با اصرار به کشاورزی، آب شرب خود را صرف کشاورزی می‌کنیم.»
دانش‌آموخته ارشد زمین‌شناسی اظهار کرد: «دومین مزیت این طرح حل شدن مشکلات معیشتی کشاورزان با فروش برق تولیدی به دولت است؛ تبدیل ایران به عنوان کشوری پیشرو در زمینه تولید انرژی پاک، حفظ منابع آب زیرزمینی که اکنون به نوعی حیف و میل می‌شوند، تبدیل روستاها به مراکز تولید انرژی از دیگر مزایای این طرح است.»
وی در تحلیل امکان اجرایی شدن این طرح عنوان کرد: «میزان تولید هر سلول واحد یک متری سولارسل یا باطری‌های خورشیدی، 1000 وات (یک کیلووات) است که این میزان تولید در واحد یک هکتار به 800 کیلو وات تا یک مگاوات می‌رسد.(بسته به کیفیت سلول‌های خورشیدی و سرویس سلول‌ها).»
صالحین ادامه داد: «طبق گزارش سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا) و مطالعات انجام شده توسط DLR آلمان در مساحتی بیش از 2000 کیلومتر مربع امکان نصب بیش از 6000 مگاوات نیروگاه خورشیدی وجود دارد. بدین معنی که اگر مساحتی معادل 100 × 100 کیلومتر مربع زمین را به ساخت نیروگاه خورشیدی فتوولتائیک اختصاص دهیم برق تولیدی آن معادل کل تولید برق کشور در سال 1389 خواهد بود.»
محقق زمین‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان به آنــا گفت: «این درحالی است که سطح زمین‌های کشاورزی اصفهان صد هزار هکتار است با یک محاسبه ساده می‌توان به دست آورد که چه میزان برق فقط از زمین‌های کشاورزی شرق اصفهان تولید خواهد شد. با ضرب میزان مساحت زمین‌های زراعی در میزان تولید در یک هکتار می‌توان به رقم صد هزار مگاوات برق رسید؛ این در حالی است که نیروگاه برق آبی سد کارون 3 تنها ظرفیت تولید حداکثر 2280 مگاوات را داراست.»
وی خاطرنشان کرد: «از سوی دیگر هزینه احداث یک نیروگاه یک مگاواتی حدود پنجاه میلیون تومان است که مسلماً قیمت آن در خرید عمده و احداث آن توسط دولت با قیمت تمام شده کمتری قابل اجرا است و مجموعاً برای احداث یک نیروگاه به اندازه کل زمین‌های کشاورزی شرق اصفهان رقمی معادل 5000 میلیارد تومان که این رقم با رقم‌های ساخت سدهای کارون 3 که رقمی معادل 850 میلیون دلار و سد کارون 4 معادل 4000 میلیارد تومان و پدیده سد گتوند با هزینه 4000 میلیارد تومان احداث شده، قابل مقایسه است؛ بنابراین با توجه به میزان بازدهی و هزینه احداث، اولویت صرفه با نیروگاه‌های خورشیدی است.»
می‌توان مجریان طرح را با مشارکت دولت و کشاورزان انتخاب کرد
کارمند واحد اصفهان اظهار کرد: «می‌توان مجریان این طرح را با مشارکت دولت و کشاورزان انتخاب کرد. در این فرآیند، وظایف دولت را می‌توان تأمین منابع مالی از محل بودجه‌های برنامه توسعه کشور، تهیه و تأمین زیرساخت‌ها اعم از واردات، نصب و اتصال انرژی الکتریکی یاد شده به شبکه سراسری نیرو، تعامل دو وزارت جهاد کشاورزی و وزارت نیرو برای تبدیل کاربری زمین‌های کشاورزی به نیروگاه، نصب و راه‌اندازی نیروگاه‌های خورشیدی در محل زمین‌های کشاورزی شرق اصفهان و در نهایت آموزش کشاورزان برای نگهداری و سرویس‌های سلول‌ها و دستگاه‌های نیروگاه‌ها.»
صالحین در تبیین وظایف کشاورزان ادامه داد: «وظایف کشاورزان در این طرح نیز عبارت است از در اختیار گذاردن زمین‌های خود برای نصب ادوات نیروگاهی، حفظ و نگهداری سلول‌های خورشیدی و مراقبت از آنها، سرویس‌های مقدماتی نیروگاه‌ها و سلول‌های خورشیدی، گزارش هرگونه تغییرات و مشکلات قابل پیش‌بینی یا غیر قابل پیش‌بینی.»
وی خاظرنشان کرد: «پیشنهاد می‌شود که دولت به ازای هر مساحت از زمین‌های زراعی با ظرفیت کامل، اقدام به نصب سلول‌های خورشیدی کند و سیستم‌های اجرا شده را به برق سراسری وصل کند و درآمد حاصله در اختیار کشاورزان قرار گیرد و دولت سرمایه‌گذاری اولیه خود را بصورت تقسیط و پلکانی در 5 سال از کشاورزان وصول کند. در این طرح حتی دولت می‌تواند مازاد برق مصرفی را به کشورهای مجاور انتقال داده و از این بابت نیز صاحب درآمدهای ارزی شود.»
گفت‌وگو از اصغر عالمیان
انتهای پیام/