وقف علمی، راهکاری برای بالندگی دانشگاه

روزگاری قصد نگارش تاریخچه دانشگاه آزاد اسلامی در کاشمر را داشتم. به دنبال اسناد و مدارک به مکان‌های مختلف سر زدم. برایم جالب بود که مسئولان شهرستان در نیمه اول دهه شصت به دنبال راه‏‌اندازی این دانشگاه در کاشمر بوده اند. تاسیس دانشگاه آزاد اسلامی، اردیبهشت 1361 رقم خورد. همان سال‏ های اول تاسیس در کاشمر بودند افرادی که خواهان تشکیل این مرکز آموزش عالی شدند. حرکتی که در خیز اولش با مخالفت ‏هایی روبه‌رو شد و در نهایت 25 فروردین 1369 مجوز آن صادر شد.

موسسان وقت دانشگاه توانستند از مردم نیک‌‏اندیش و نیکوکاران شهرستان کمک‏‌هایی را جمع‏ آوری کنند. حتی قبوضی تهیه و در نماز جمعه توزیع شد. همت اهالی و خیران در آن مقطع ستودنی بود. ریتم ایجاد مراکز مختلف آموزش عالی در کاشمر از سال 1369 تاکنون ادامه دارد. متاسفانه تهیه آن تاریخچه به علت بی‌‏تدبیری مغرضانه برخی افراد به طاق نسیان سپرده شد. با این همه ضروری است روزی روزگاری فرد یا افرادی تاریخچه مراکز آموزش عالی شهرستان را برای آیندگان به صورت مستند تهیه و تنظیم کنند. 28 سال از تاسیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشمر می ‏گذرد و در این سال ها از یک موسسه آموزش عالی به 5 موسسه رسیده ‏ایم.

به باور نگارنده باید گرامیداشت ویژه ‏ای برای فعالان راه‌‏اندازی دانشگاه آزاد اسلامی برگزار شود. این مجموعه نقش مهمی در توسعه یافتگی کاشمر داشته و دارد. روزگاری یکی از استادان بومی دانشگاه آزاد اسلامی شهرمان پژوهشی در باره میزان تاثیر این دانشگاه در توسعه و پیشرفت شهر و شهرستان را آغاز کرد. پروپوزال کار را دیده بودم اما در گذر زمان گویا به فرجامی نرسید. کاش این پژوهش روزی به فرجام برسد تا مشخص شود دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان شجره طیبه انقلاب اسلامی چگونه در کاشمر رشد کرد و تبدیل به نگین تابناک نظام جمهوری اسلامی در این دیار شد.

کاشمر یک شهر وقفی است. به تعبیری کاشمر یکی از پانزده شهر وقفی کشور است. به تعبیر حجت‌الاسلام محمدی نماینده ولی فقیه و رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه؛ «اگر بخواهیم مشکلات اقتصادی و اجتماعی کشور را حل کنیم یکی از مولفه‌های مهم آن تولید علم و فناوری است که باید این مهم در نیات واقفان کشور لحاظ شود. یکی از نیازهای مهم امروز جامعه وقف برای تولید علم و فناوری است، این امر مهم مورد تاکید مقام معظم رهبری است و ایشان در جلسات خصوصی و خاص به این امر تاکید فراوان داشته اند.»

این فراز از سخنان محمدی خیلی خواندنی است. بحث وقف در حوزه علم را باید جدی بگیریم. کشور و به تبع آن کاشمر برای پیشرفت بیشتر به این مقوله نیاز مبرم دارد. رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه در ادامه سخنانش متذکر شده است که از رسانه‌ها و شخصیت‏ ها که افکار عمومی کشور را در اختیار دارند، درخواست دارم برای وقف در جهت تولید علم و فناوری مردم را مشورت و هدایت کنند. این سخن قابل تامل است. برای تحقق این خواسته در کاشمر چه باید کرد؟ آیا اداره اوقاف و امور خیریه کاشمر این موضوع را در دستور کار خود دارد؟ آیا شاهد همتی برای این مهم در سال 1397 در کشور و کاشمر خواهیم بود؟

باید در این راه، یعنی ترویج بحث وقف علمی فرهنگ‏سازی بشود. دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشمر می ‏تواند در راه این فرهنگ‏سازی از بحث وقف جمعی یا گروهی بهره ببرد. رئیس سازمان اوقاف و امورخیریه کشور تاکید می کند که وقف گروهی پیشنهادی بود که به مجلس شورای اسلامی ارائه شد و شورای نگهبان آن را تایید کرد و براساس آن یک گروه می‌توانند با سرمایه‌گذاری محلی را وقف کنند. به نظر این کمترین باید وقف گروهی را برای پویایی و بالندگی دانشگاه آزاد اسلامی در کشور و کاشمر جدی گرفت. شاید واقفی بخواهد برای یک حرکت علمی کاری کارستان بکند، ولی وسعش اجازه نمی ‏دهد، شاید در همان زمینه واقفی دیگر هم مایل به همکاری باشد.

این شایدها را باید با انواع نشست‏ ها و آگاهی ‏بخشی ‏ها کنار هم قرار داد. به طور قطع و یقین از امتزاج ایده ‏ها می ‏توان انواع وقف‏ های جمعی و گروهی را رقم زد. برای این کار نیازمند همت همه جانبه هستیم. دانشگاه آزاد اسلامی در سطح ملی و به تبع آن استان و هر شهرستان می‏ تواند همراه با اداره اوقاف و امور خیریه، دستاوردهای خوبی در این حوزه داشته باشد. دانشگاه آزاد اسلامی کاشمر و خیلی از شهرهای کشور با کمک اهالی و خیران در زمینی موقوفه قد کشید. واحد کاشمر روزگاری با یازده رشته دارای قریب سه هزار دانشجو بود. این واحد در گذر 28 سال بالغ بر 16 هزار دانش ‏آموخته تربیت کرده است که حضور و خدماتشان در جای جای کاشمر و استان و کشور قابل رصد هستند.

بسیاری از دانش آموختگان در جایگاه ‏های مدیریتی مشغول خدمت هستند. در همین کاشمر شهردار و رئیس شورای شهر و بسیاری از افراد مدیر و مجرب و متخصص دانش ‏آموخته این دانشگاه هستند. از تاثیر این دانشگاه بر اقتصاد شهر چیزی نمی ‏نویسم که یقین جزئیات و کلیاتش بر همه واضح است. این روزها همه می‏ دانیم جمعیت دانشجویی کشور کم شده است. ممر حیات اصلی دانشگاه آزاد اسلامی هم شهریه دانشجویان است. حالا اُفت دانشجو بدل به دغدغه‏ ای برای تامین منابع مالی شده است. این دانشگاه با زیرساخت‏ های قابل توجه و تجهیزات مطلوب و اساتید مجرب و کارمندان خدوم نیازمند توجه ویژه واقفان و خیران نیک اندیش برای ارائه خدمات بیشتر و مطلوبتر است.

وقف علمی کمک خوبی برای برون‏‌رفت این دانشگاه در گذر زمان از مشکلات فعلی است. در کاشمر بسان کشور در بحث مساجد شاهد اهتمام خاص خیران مسجدساز و مسجدیار هستیم. در بحث مدارس هم شاهد اهتمام نکوکاران مدرسه‏ ساز و مدرسه‏ یار هستیم. خیران بخش سلامت در دیارمان بسان سایر نقاط کشور کاری کارستان کردند. خیران کتابخانه ساز هم یادگارهای نابی در نقاط مختلف شهرستان به نمایش گذاشتند. در بخش تامین جهیزیه هم فعالیت ‏های خوبی را شاهد بودیم. خیران کاشمر نقشی بی‏‌بدیل در توسعه و پیشرفت دیارمان داشته و دارند و یقیناً خواهند داشت. شایسته است بحث خیرین دانشگاه‌‏ساز و دانشگاه‌‏یار هم جدی گرفته شود.

امید، روزی تشکیل مجمع خیرین دانشگاه‌‏ساز و دانشگاه‌‏یار در کشور و کاشمر پا بگیرد. تا آن زمان اداره اوقاف می‌‏تواند کاری کارستان بکند و با کمک خیران و واقفان نیک‌‏اندیش بحث وقف علمی را نهادینه کند. همه طعم تاثیر موثر وجود دانشگاه‌‏ها را در اقتصاد کشور و استان‌‏ها و شهرستان‏‌ها چشیده‏‌ایم. برای تداوم این تاثیر باید چراغ دانشگاه‏‌ها را روشن نگه داریم. وقف علمی کمکی برای این روشنایی است. بحث وقف جمعی هم در این راستا باید جدی گرفته شود. کاش دانشگاه‏‌ها نیازهایشان را طبقه‌‏بندی کنند چراکه این مهم برای جذب واقف و خیر موثر است.

* مدیر روابط عمومی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشمر