بازدید از اولین مدرسه دخترانه را فراموش نکنید/ ترور کزازی به گناه ساخت مدرسه

گروه فرهنگی خبرگزاری آنا- ناهید منصوری؛ موزه آموزش و پرورش استان کرمانشاه که از سوی سیدحسین کزازی تاسیس‌شده، از بناهای قدیمی استان به شمار می‌رود که کتاب‌های فارسی، وسایل قدیمی، مدارک و اسناد پیش از انقلاب اسلامی، مجموعه‌ای از عکس‌هایی از دانش‌آموزان از 100 تا 150سال پیش را شامل می‌شود.

سردر مدرسه با آنچه که در قالب عکس‌ها به نمایش در آمده دستخوش تغییر و دگرگونی‌هایی شده که همین امر نیز نشانه دیگر از قدمت بنا است. با گذر از راهرویی دراز که به واسطه چندین پله به حیاط مدرسه ختم می‌شود به دو ساختمان قدیمی می‌رسیم که یکی از آنها مکان آموزشی دانش‌آموزان و دیگری ساختمان برپایی جشن‌ها و سالن اجرای نمایش بوده است. در این موزه مدرسه، علی‌رغم معرفی شخصیت‌های برجسته کرمانشاه، تصویر کزازی که سال‌ها پیش مدرسه دخترانه استان کرمانشاه را تاسیس کرده و در سال 1302 ترور شده، دیده می‌شود.

در میان اشیای تاریخی و قدیمی که قدمت متفاوت از هم دارندُ سنگی که مربوط به دوره تخت جمشید است، به چشم می‌خورد. مس‍‍ولان این موزه می‌گویند که چندی پیش چندین متقاضی برای خرید این سنگ قدیمی به مبلغ 100 میلیون تومان به مسوول موزه مراجعه کرده‌اند. آنها به واسطه دستگاهی که به همراه داشتند آنچه که بر روی سنگ حکاکی شده را می‌خواندند. این سنگ قدیمی اکنون بدون حفاظ شیشه‌ای در این موزه قابل بازدید است، اگرچه شرایط نگهداری کنونی آن امکان فرسایش یا خراب‌شدنش را تندتر می‌کند.

با گشتی کوتاه به دیگر بخش‌های موزه می‌توان تلفنی را که مالکش هویدا بوده را دید و در بخش دیگر سالن رادیوهای قدیمی، جام‌ها و مدال‌هایی را تماشا کرد که از دانش‌آموزان این مدرسه به یادگار مانده است.

عکس‌های قدیمی یکی دیگر از جذاب‌ترین و جالب‌ترین بخش‌های این موزه هستند که در میان آنها قاب‌هایی از درخواست اداره فرهنگ کرمانشاه در سال 1322، توصیه نامه برای مساعدت و همراهی با میرزا حسن خطاط و پاسخ سلطانی رییس معارف کرمانشاه در سال 1306 و تعرفه خدمت فخرالدین فرزانه و میزان حقوق وی در سالهای 1299 تا 1305 به چشم می‌خورد.

صندوقچه‌ای قدیمی، تصاویری از مسابقات نمایش و عکس‌های دسته جمعی از مدرسه علمیه اسلامیه کرمانشاه که با مدیریت شیخ محمد سعید و شیخ محمد تقی در سال‌های 1280 تا 1298 شمسی اداره می‌شده وجود دارد.

این مدرسه قدیمی در طبقه دوم سالنی مخصوص کنفرانس و جلسات دارد که هنوز هم شکل گذشته خود را حفظ کرده است. بخش جنبی سالن به ایوانی بزرگ مشرف است که دو مسجد شیعه و سنی از آن قابل رویت است.

پس از بازدید از اشیا و وسایل به نمایش در آمده با موز، برای تماشای ساختمان اجرای نمایش از عرض حیاط مدرسه باید گذر کرد. اگرچه این سالن در حال حاضر کاربری خود را از دست داده و فعلا قابل بهره‌برداری نیست اما با نگاهی اجمالی می‌توان شکل اصلی سالن و صحنه‌ای که برای اجرا تعبیه شده بوده را مشاهده کرد. این سالن که احتمال می‌رود پیش از این مورد بازسازی قرار گرفته و در نیمه کار رها شده، امروزه یادآور اهمیت فرهنگ و هنر در آموزش و تربیت نیروهای خلاق و مستعد است.

اگر بخواهیم اشاره‌ای به موسس و بنیان‌گذار این مدرسه کنیم باید به این نکته بپردازیم که سید‌حسین کزازی فرزند سید‌حسن (‌از روحانیون بنام) در سال 1253 هجری شمسی در کرمانشاه به دنیا آمده است. سید‌حسین تحصیلات مقدماتی را در زادگاهش به پایان برد و سپس برای فراگیری علوم به سوی اروپا رهسپار شد.

او در آلمان اقامت داشت و به خوبی این زبان را آموخت و بر آن تسلط کامل یافت. وی در سال‌های همزمان با جنگ جهانی اول در آلمان زندگی می‌کرد و با اتمام جنگ در آذرماه 1292 به ایران بازگشت. پس از ورود به میهن بخاطر دانش و لیاقتی که داشت‌، رئیس فرهنگ و معارف کرمانشاه شد وی فردی روشنفکر و فرهنگ‌دوست بود که در مدت کوتاهی که این سمت را برعهده داشت خدمات شایان توجهی به زادگاهش کرد. او در سال 1300 دبیرستانی با عنوان دبیرستان کزازی را بنیان نهاد. تاسیس این مدرسه تاثیر بسزایی در پیشرفت دانش استان داشت به گونه‌ای که نام خانواده کزازی به عنوان بنیانگذار دانش و آموزش نوین در کرمانشاه نامی شناخته شده است. دبیرستان کزازی سالن بزرگی به نام سالن اجتماعات داشت که نمایش‌های بسیاری به همت سید‌حسین کزازی و میرزا تقی‌خان رهبر در آن به اجرا در‌آمد. دبیرستان مذکور اکنون در کنار مسجد جامع کرمانشاه به عنوان سند از تلاش‌های کزازی در عرصه دانش و فرهنگ این استان پابرجاست.

کزازی در عرصه سیاست نیز از چهره‌های توانمند و تاثیرگذاری استان به شمار می‌‌رود که دو دوره در مجلس شورای ملی به عنوان نماینده کرمانشاه فعالیت کرد. یکی دیگر از اقدامات وی تاسیس نخستین مدرسه دخترانه بود که از نظر بسیاری از مخالفان وی فعالیتی نامتعارف به شمار می‌رفت. بنا شدن همین مدرسه، مقدمات قتل را فراهم آورد و در خردادماه سال 1302 فردی به نام قهرمان ایوانی که دست‌نشانده مخالفان سیدحسین کزازی بود وی را با ضرب گلوله به شهادت رساند.

میر‌جلال‌الدین کزازی از نوادگان سید‌حسین در این‌باره می‌گوید: یکی از نام‌آوران دودمان ما سید‌حسین کزازی است که به گناه افتتاح مدرسه دخترانه شبانه و ناگهانی در پس کوچه‌ای با طپانچه کشتند. نام او امروزه به عنوان شهید و فردی فرهنگ‌دوست به ثبت رسیده‌، مردی که مرگش نه تنها کرمانشاهیان بلکه بسیاری از دوستان وی و ایرانیان در آلمان را نیز بسیار متاثر ساخت.

بومیان این استان با گذشت سالها هنوز از خصوصیات برجسته‌ کزازی و تاثیری که بر دانش و فرهنگ استان گذاشته سخن می‌گویند و وی را از جمله بومیان دلسوز استان می‌دانند.

وی در سال 1301 دبیرستان دخترانه را به سبک کشور فرانسه بنا می‌کند. در این مدرسه دو مقطع آموزشی دبیرستان و راهنمایی ویژه دختران و پسران تدریس می‌شده به‌طوری‌که 12 کلاس برای دانش‌آموزان مقطع راهنمایی و 8 کلاس برای مقطع دبیرستان داشته است.

فعالیت این مدرسه تاریخی از سال 1377 تا 1388 متوقف می‌شود و با بازسازی در سال 1388 مورد استفاده قرار می‌گیرد. این مدرسه سالن سه‌جانبه، نمایش، سخنرانی و سالن برپایی امتحانات داشته که همزمان با مدرسه در پیرامون این مدرسه از 100سال گذشته ساخته می‌شود.

با نظر سازمان گردشگری ساختمان سه‌جانبه مدرسه مورد مرمت قرار نگرفت چراکه این سازمان اعلام کرده که بازسازی آن را خود به انجام خواهد رساند و این در حالی است که با گذشت 12 سالی که ساختمان مدرسه مرمت شده، ساختمان اجرای نمایش و برپایی سخنرانی‌ها همانطور باقی‌مانده است.

.