کودکان، بیشترین قربانیان فضای مجازی

به گزارش گروه رسانه‌های دیگر آنا، سیزدهم آبان ماه سال جاری، همزمان با روز دانش آموز از پیش نویس «سند حمایتی و برنامه اقدام توسعه خدمات فضای مجازی کودک و نوجوان»، توسط وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات رونمایی شد.

قرار است این سند جهت دستیابی به چشم انداز «ایجاد فضای مجازی مناسب کودکان با هویت ایرانی- اسلامی، دارای سهم مناسب در اقتصاد بخش و افزایش تولید محتوای فارسی مناسب کودک و نوجوان مبتنی بر توسعه بخش خصوصی و در تعامل سازنده بین‌المللی»، از طریق پیگیری چهار هدف آموزش، فرهنگ سازی و ترویج فضای مجازی حوزه کودک و نوجوان؛ فراهم‌سازی زیرساخت‌های ارتباطی، محتوایی و اعتمادی؛ توسعه بازار و مقاوم سازی کسب وکار، و در نهایت مدیریت و راهبری برنامه اقدام در کشور محقق شود.

کودکان و نوجوانان یکی از بزرگ‌ترین مجموعه کاربران فضای مجازی را در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه به خود اختصاص می‌دهند. حدود 81 درصد از افراد زیر 18 سال در دنیا از فضای مجازی استفاده می‌کنند. جست‌وجوی اطلاعات با 31 درصد، شبکه‌های اجتماعی با 27 درصد، دانلود فیلم و موزیک با 21 درصد، خواندن خبر با 12 درصد و خرید و انجام امور بانکی با 9 درصد، زمینه‌های استفاده از اینترنت در نوجوانان را تشکیل می‌دهد.

تنها در کشور ما 19 میلیون نوجوان زیر 18 سال کاربر فضای مجازی هستند و بدون هیچ قید و شرطی از تمامی امکاناتی که در اختیار بزرگسالان قرار دارد و حتی فراتر از آن، بهره می‌برند. زیرا که برخلاف سایر کشورها، در ایران هیچ گونه ضابطه‌ای بر چگونگی کمیت و کیفیت روابط آنها در این فضا حاکم نیست و اقدامات اندک صورت گرفته تنها جنبه توصیه‌ای دارد و از ضمانت اجرایی کافی برخوردار نبوده‌اند.

موج نگرانی از تاثیرات مخرب شبکه‌های اجتماعی بر سلامت روانی و اخلاقی کودکان در سراسر جهان در حال گسترش است. در آمریکا که پیشرو فضای مجازی است کودکان به سه دسته زیر 13 سال، 13 تا 15 سال و 15 تا 18 سال تقسیم می‌شوند و برای کودکان زیر 13 سال استفاده از اینترنت و گوشی‌های هوشمند ممنوع است. تا حدی که در صورت استفاده کودکان از این فضا، والدین آنها مجرم شناخته می‌شوند و جریمه می‌‌شوند. همچنین طی سال‌های اخیر سن ممنوعیت استفاده از شبکه‌های اجتماعی در اتحادیه اروپا از 13 سال به 16 سال افزایش یافته است.

در کشور ما سال‌هاست که لزوم تدوین طرحی جامع برای سیاستگذاری، برنامه‌ریزی و اجرا در حوزه فضای مجازی کودکان و نوجوانان حس می‌شود. اینترنت برای نخستین بار در سال 1368 وارد ایران شد و از حدود سال‌ 72 در دسترس عموم مردم قرار گرفت. اما «قانون جرایم رایانه‌ای»، اولین قانون در این حوزه بود که در سال ۸۸ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید؛ یعنی ۲۰ سال بعد از ورود فناوری فضای مجازی به کشور نخستین قانون در این حوزه تدوین شد.

در اسفند ماه سال 1390 رهبر معظم انقلاب اسلامی (مد ظله العالی) با توجه به آثار چشمگیر شبکه جهانی اینترنت در ابعاد زندگی فردی و اجتماعی، فرمان تشکیل «شورای عالی فضای مجازی» را صادر و بر لزوم راه اندازی «مرکز ملی فضای مجازی کشور» تاکید فرمودند.

دغدغه‌های معظم له و انتصاب وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات به عنوان یکی از اعضای حقوقی این شورا وظیفه وزارتخانه مذکور را در تامین زیرساخت‌های بومی و ایمن توسعه فضای مجازی، فرهنگسازی کاربرد و اشاعه فناوری‌های نوآورانه و همچنین مساعد کردن زیست بوم کاربران فضای مجازی در کشور بیش از گذشته جلوه‌گر ساخت.

سند حمایتی و برنامه اقدام توسعه خدمات فضای مجازی کودک و نوجوان، طرحی است که بر لزوم فرهنگسازی از ابتدای شکل گیری رابطه آینده سازان کشورمان با فضای مجازی تاکید دارد. و برای اجرای بهینه آن اقدامات پیشگیرانه را از سرچشمه شکل گیری جامعه یعنی بستر خانواده‌ها و نیز محیط‌های اجتماعی اولیه نظیر مدارس آغاز می‌کند. و در این مسیر چشم انداز روشنی نیز برای توسعه فناوری‌های نوین، کسب و کار الکترونیک و تحقق اقتصاد مقاومتی در نظر گرفته است.

در ادامه به بررسی راهبردهای عملی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در چگونگی تحقق محورها و اهداف کلان تصویر شده در این سند می‌پردازیم.

فراهم‌سازی زیرساخت‌های ارتباطی، محتوایی و اعتمادی

نخستین گام برای دستیابی به اهداف کلان این سند، ایجاد بسترهای مناسب فعالیت کودکان و نوجوانان در فضای مجازی است. زیرا که چالش‌های کنونی و صدمات ناشی از آن در پی فراهم نبودن زمینه‌های مساعد و نظام‌مند بومی برای هدایت و جهت‌گیری صحیح کودکان به وقوع پیوسته است، و تا بستری بهینه برای حضور موثر این قشر وجود نداشته باشد آموزش در فضای مجازی لجام گسیخته امروز، اثربخشی قابل‌توجهی در پی نخواهد داشت.

یکی از اقدامات وزارت ارتباطات برای دستیابی به این هدف، تعامل و رایزنی با اپراتورهای ارائه دهنده خدمات تلفن همراه و اینترنت جهت نصب ابزارهای پیش فرض مدیریت والدین و رصد عملکرد کودکان در سیم کارت‌های کودک است. سیم‌ کارت‌های مذکور از جوانب مختلف قابل تنظیم است و با اعمال اینترنت پاک در آنها فضای مجازی سالم و آموزنده‌ای برای کودکان و نوجوانان فراهم می‌شود. قابلیت نظارت، فعال‌سازی و غیرفعال نمودن برقراری تماس و ارسال پیامک، محدود کردن میزان مصرف برنامه‌ها، تعریف دسترسی‌های مجاز به تنظیمات نرم‌افزاری و سخت‌افزاری تنها بخشی از قابلیت‌های این سیم کارت‌هاست، که قادرند سدی محکم در برابر خطرات فضای مجازی باشند.

دولت قرار است در قالب این طرح سکوهای ارائه محتوای تخصصی کودک و نوجوان از قبیل بنگاه‌های عرضه خدمات اینترنتی، فروشگاه‌های اینترنتی، باشگاه‌های اینترنتی و نظایر آن را شناسایی و با آنها جهت افزایش کارآمدی و توانمندسازی همکاری کند. این اقدام زمینه توسعه سریع و دسترسی آسان به انواع اپلیکیشن‌های آموزشی، کاربردی، بازی و سرگرمی را در این حوزه فراهم آورده است و با افزایش تنوع تا حد زیادی از سلطه کنونی اپلیکیشن‌های غیر متناسب با رده سنی کودک و نوجوان خواهد کاست.

توسعه جویشگر (موتور جستجوی) کودک و نوجوان از دیگر اقداماتی است که در دستور کار این سند قرار داده شده است. اگرچه هم اکنون جویشگرهای بومی طراحی و اجرا شده‌اند و بسیاری از سرویس‌‌های مورد نیاز جامعه را ارائه می‌‌دهند، ولی در حوزه کودک و نوجوان نیازمند جویشگری پویا و جذاب هستیم که علاوه بر برطرف سازی احتیاجات این طیف بر پایه اینترنت پاک و کارایی بالا، قادر به جلب توجه آنها به واسطه جلوه‌های بصری باشد.

والدین و اولیای مدرسه اصلی‌ترین ناظرین بر فعالیت‌های کودکان و نوجوانان در فضای مجازی هستند که باید دسترسی کاملی را بر مدیریت و کنترل رفتار آنان در این فضا داشته باشند.

کودکان و نوجوانان بیشترین زمان خود را در این سن همراه والدین در خانه و یا در مدرسه می‌گذرانند و از نظر روانشناختی نیز اولیای مدرسه تاثیر بسیاری بر شکل‌گیری شخصیت و طرز رفتار آنان در جامعه دارند. لذا لازم است که تدابیری موثر برای کنترل دسترسی والدین شناسایی، طراحی و تهیه شود. برنامه‌های اندروید انارستان، دنیای درسا، سانیار، برنامک کنترل فرزند شقایق، نرم افزار Net Nanny، مودم‌های مخصوص خانواده و نمونه‌های مشابه دیگر، از جمله ابزارهای کنترلی والدین هستند که هم اکنون در بازارهای داخلی و خارجی شناسایی شده‌اند.

در این طرح قرار است روش‌ها و چالش‌های موجود بر سر راه احراز هویت کودک و نوجوان در فضای مجازی شناسایی شود. طرح هویت بخشی به کاربران در فضای مجازی، برای نخستین بار در آذرماه سال 1393 به منظور جلوگیری از استفاده غیرمجاز و کلاهبرداری در فضای اینترنتی، از سوی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات وقت مطرح شده بود. اما طرح کنونی مختص قشر کودکان و نوجوانان کشور خواهد بود تا از این سن لزوم ورود به فضای مجازی با هویت اصلی خود را دریابند. فعالیت کاربران با هویت نامعلوم در فضای مجازی بستر وقوع انواع جرایم را فراهم و حاشیه ایمنی را برای مجرمین در این فضا محیا ساخته است. در صورت جلوگیری از ورود اشخاص بدون مشخص شدن هویت آنان به اینترنت و موبایل، از وقوع بسیاری از جرائم در این حوزه پیشگیری به عمل خواهد آمد.

شناسایی روش‌های گزارش دهی مصادیق مجرمانه توسط کودکان و نوجوانان و والدین به پلیس فتا و تسهیل اقدامات پلیس فتا جهت حمایت از قربانیان فضای مجازی کودک و نوجوان از سایر مسیرهای دستیابی به اهداف این طرح است. قرار است در این طرح خود کاربران به شکل مستقیم در ارتباط با پلیس فتا قرار گرفته و به محض بروز یا احتمال وقوع اقدامی مجرمانه، آن را گزارش کنند. هم اکنون افراد در صورت روبرو شدن با تخلفات باید نسبت به گزارش آنها از طریق ثبت گزارشات مردمی در سایت پلیس فتا، ارسال ایمیل برای پلیس فتای استان خود و یا با تماس و مراجعه حضوری اقدام کنند. لازم است در قالب طرح جدید وزارت ارتباطات، گزارش دهی از طریق طراحی و اجرای اپلیکیشن‌های مخصوص ارتباط مستقیم با پلیس فتا صورت گیرد تا علاوه بر تسهیل این امر نظارت موثر بر فضای مجازی کودکان و نوجوانان در کشور افزایش یابد.

آموزش، فرهنگ‌سازی و ترویج فضای مجازی حوزه کودک و نوجوان

قرار است در قالب این طرح، آموزش‌هایی نه تنها برای کودکان و نوجوانان، بلکه برای والدین، معلمان و اشخاص حقیقی و حقوقی دولتی و غیردولتی کنترل کننده و تاثیرگذار بر رفتار کودکان در این فضا، ارائه شود. جالب اینجاست که این فرهنگ سازی و آموزش برای والدین از یک سال پیش از تولد فرزندان آغاز و تا رسیدن آنها به سن 18 سالگی ادامه خواهد یافت. آموزش اصولی و ادامه دار که همراه با نظام پایش و ارزیابی دوره‌ای ارائه شود قادر به ایجاد بستری هوشمندانه و آینده‌نگر در استفاده صحیح از فضای مجازی و ترویج موثر این فرهنگ، پذیرش و پایداری آن در سطح افراد جامعه می‌شود.

چنانچه ترویج خشونت از طریق بازی‌های رایانه‌ای غیربومی، دسترسی به محتوای غیراخلاقی، اعتیاد به فضای مجازی و کلاهبرداری‌های اینترنتی را از جمله مهم‌ترین تهدیدهای روز در حوزه کودکان و نوجوانان در نظر بگیریم؛ آموزش صحیح والدین برای شناسایی به هنگام این تهدیدات و پیشگیری و بازداشتن فرزندان از ورود به حوزه‌های خطر و نیز هدایت آنان در مسیر درست، گامی موثر در جهت ایمن سازی فضای مجازی کودکان است و ارزش آموزش و فرهنگ‌سازی را در پیشگیری و برطرف سازی چالش‌ها به خوبی مشخص می‌کند.

برای تحقق فرهنگ سازی و ترویج فضای مجازی حوزه کودک و نوجوان در کشور لازم است دولت در ابتدا به شناسایی نیازهای آموزشی در این حوزه، جمع آوری و به روزرسانی اطلاعات، طراحی و آماده‌سازی زیرساخت‌ها و ابزارهای ارائه خدمات مشاوره به کاربران بپردازد.

اجرای پروژه «مشاوره، طراحی و راه اندازی گوهر حوزه صیانت از کودکان و خانواده در اینترنت (کوا)» که از مهرماه سال 1395 به مدیریت سازمان فناوری اطلاعات ایران و با همکاری پلیس فتا و وزارت آموزش و پرورش آغاز شده است نمونه‌ای از اقداماتی است که تاکنون توانسته بخشی از دانش آموزان شهر تهران در مقاطع مختلف تحصیلی را تحت آموزش قرار دهد.

در این طرح قرار است آموزش‌های مورد نیاز از طریق اجرای کارگاه‌های آموزشی برای دانش آموزان و والدین جهت آشنایی با آسیب‌های فضای مجازی، تولید کتاب، کتاب مصور برای کودکان، ایجاد کتابخانه دیجیتالی، مقالات علمی، طراحی و راه اندازی وب گاه کوا و تولید محتوای چندرسانه‌ای و خدمات مشاوره‌ای به کاربران در سراسر کشور صورت گیرد.

شناسایی نیازهای آموزشی، طراحی و آماده سازی مطالب کلیدی قابل ارائه، به روزرسانی اطلاعات و برگزاری برنامه‌های آموزشی دوره‌ای ضمن خدمت برای معلمان از جمله راهکارهای موثر در شکل گیری برخورد آگاهانه این قشر از جامعه با دانش آموزان است، که در این طرح جایگاه جداگانه و ویژه‌ای برای آن در نظر گرفته شده است. اگر این دوره‌های آموزشی بتوانند به شکلی پویا و اثرگذار معلمان را درگیر مسئله کند و ایمن سازی فضای مجازی کودکان و نوجوانان را به یکی از دغدغه‌های تربیتی آنها در محیط کار تبدیل کنند، قادر خواهند بود نقش خود را به درستی ایفا کنند و ثمراتی قابل توجه در جامعه برجای گذارند.

مشارکت و حضور فعال وزارت در پاویون‌های تخصصی به عنوان مرجع فاوا کشور، مشارکت در سمینارها و همایش‌های حوزه کودک و نوجوان، برگزاری مصاحبه‌های منظم توسط مدیران ارشد وزارت در حوزه کودک و نوجوان و برنامه‌ریزی برگزاری یک رویداد بین‌المللی در این حوزه از جمله اقداماتی است که وزارت ارتباطات قرار است برای جریان سازی و فرهنگسازی در کشور به اجرا درآورد.

اجرای سمینارها، مصاحبه‌ها و رویدادهای بزرگ در این حوزه نظر جامعه را در جهت لزوم توجه بیشتر به تهدیدات فضای مجازی برای کودکان و نوجوانان و راهکارهای بهینه‌سازی این فضا جلب می‌کند و رفته رفته ارزش‌ها و هنجارهایی مطلوب و جامعه پسند را در چارچوب‌های مشخص و در مقابله با ناهنجاری‌های موجود در این حوزه پدیدار می‌سازد.

برنامه‌ریزی و برگزاری جلسات منظم جامعه تخصصی از دیگر اقدامات پیش‌بینی شده از سوی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات است. نتایج این جلسات می‌تواند تاثیر بسزایی در پایش اقدامات صورت گرفته و در حال اجرا شدن، شناسایی تهدیدات نوین، پیدا کردن نقاط قوت و ضعف، و اصلاح ساختارهای مورد کاربرد در مسیر دستیابی به اهداف کلان طرح مذکور داشته باشد.

توسعه بازار و مقاوم‌سازی کسب و کار

رغبت تولید کنندگان محصولات اینترنتی به کار در حوزه کودک و نوجوان بستگی بالایی به آماده‌سازی فضای مطلوب کسب و کار در این حوزه دارد. به عبارتی چنانچه فروش محصولات رایانه‌ای در حوزه کودک و نوجوان از بازار خوبی برخوردار نباشند و یا حمایت‌های موثر و مورد نیاز از سوی دولت صورت نگیرد، هیچ تولید کننده‌ای خطر ورود به این بازار و سرمایه‌گذاری در آن را نخواهد پذیرفت.

از سوی دیگر جلب نظر تولیدکنندگان، توسعه‌دهندگان و عرضه‌کنندگان ابزارها، برنامک‌ها و خدمات ارتباطی و محتوایی به سرمایه‌گذاری در حوزه کودک و نوجوان، نیازمند رفع موانع قانونی و اجرای قوانینی از قبیل به رسمیت شناخته شدن قانون کپی رایت در داخل کشور است.

از طرفی رویکرد اقتصاد مقاومتی در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات با اتکا بر تولیدات داخلی، تشویق برگزاری استارتاپ‌های فضای مجازی در حوزه کودک و نوجوان و جلوگیری از سلطه محصولات خارجی در این حوزه بستر مساعدی را برای مقاوم سازی، توانمندسازی و کاهش خطر ورود شرکت‌های خصوصی در حیطه کودک و نوجوان فراهم می‌آورد.

امید غمخوار، فعال فضای مجازی، با اشاره به اینکه توسعه بازار در حوزه فضای مجازی کودکان و نوجوانان نیازمند همکاری تنگاتنگ دولت با بخش خصوصی است، افزود: «از آنجا که تجربه فعالیت تخصصی در این حوزه بسیار کم است، کاهش ریسک و تضمین بازگشت سرمایه از سوی دولت در سال‌های ابتدایی اجرای طرح، مشوق خوبی برای تولیدکنندگان خواهد بود».

غمخوار با اشاره به لزوم فرهنگ‌سازی کاربرد تولیدات ملی در حوزه فضای مجازی کودک و نوجوان گفت: «می‌توان گفت بسیاری از محصولات تولید شده بر پایه فناوری ملی از جمله ابزارهای کنترل والدین در رده تولیدات مطرح خارجی قرار دارند و حتی در برخی موارد از لحاظ کیفیت بر آنها ارجحیت دارند».

وی کمبود تولیدات رایانه‌ای در حوزه کودک و نوجوان را به علت عدم وجود بسترهای اختصاصی و مطلوب در این حیطه دانست و افزود: «در صورت اجرای صحیح طرح حمایت از توسعه خدمات فضای مجازی کودک و نوجوان در کشور و گسترش کسب و کارهای مبتنی بر آن شاهد تحولات چشمگیری در حوزه تولید و عرضه محصولات تخصصی این قشر خواهیم بود».

غمخوار وجود نوآوری و خلاقیت در تولیدات داخلی با توجه به ذائقه مصرف کنندگان را عامل ایجاد رقابت بین شرکت‌های ارائه کننده خدمات اینترنتی دانست و افزود: «کاربردی بودن، استفاده آسان، برخورداری از شاخص‌های نوآورانه و قیمت مناسب از جمله مواردیست که در تولید محصولات حوزه کودک و نوجوان قابل‌توجه است».

تعامل و رایزنی با تولیدکنندگان بزرگ تجهیزات جهت نصب پیش فرض برنامک‌های کنترلی و خاص کودکان در سیم کارت‌ها از جمله اقدامات پیش‌بینی شده برای توسعه بازار و مقاوم سازی کسب و کار در این حوزه است. حمایت از واگذاری اقساطی تجهیزات و تخصیص اعتبار سالانه جهت حمایت از آن از دیگر اقداماتی است که از سوی دولت اجرا خواهد شد. با این کار علاوه بر اینکه بستر فروش تضمین شده محصولات بخش خصوصی فراهم آمده است و جلب نظر تولیدکنندگان در این حوزه صورت می‌گیرد، در راستای اهداف کلان طرح نیز گام‌های موثری برداشته می‌شود.

تسهیل همکاری فعالان فضای مجازی و اپراتورها جهت تجمیع سیم کارت و خدمات از دیگر اقداماتی است که علاوه بر توسعه فضای کسب و کار مجازی برای فعالان این بخش با ارائه خدمات محتوایی، مکمل و سرگرمی از طریق سیم کارت، منجر به درآمدزایی برای شرکت‌های ارائه دهنده خدمات اینترنتی و ارتباطی و همچنین جلب توجه کاربران برای خرید این محصولات می‌شود.

بازنگری تعرفه‌های سرویس‌های پایه و دیتا در سیم کارت‌های کودک (با کاهش هزینه در تماس با والدین، معلمان و کودکان)، اصلاح درصد حق السهم‌ها و قیمت خدمات ارزش افزوده در حوزه کودک و همچنین طراحی، تدوین و تصویب بسته‌های تشویقی مبتنی بر مصرف پهنای باند در این حوزه از جمله راهکارهایی است که میزان فروش اینگونه سیم کارت‌ها و استفاده از خدمات مبتنی بر آن را افزایش و سود خوبی نصیب ارائه‌دهندگان می‌کند.

تدوین دستورالعمل، شرایط و شاخص‌های ارزیابی کیفی خدمات و سکوها، و همچنین رصد، پایش، نظرسنجی و ارزیابی خدمات خاص حوزه کودک و تهیه گزارش‌های تحلیلی از جمله اقداماتی است که در جهت ارتقای سطح خدمات ارائه شده شرکت‌ها صورت گرفته و چنانچه نظام رتبه بندی بر آن حاکم شود منجر به ایجاد رقابت سازنده و ایجاد کسب و کار پایدار در این بازار می‌شود. شناسایی، جمع آوری اطلاعات، اعتبارسنجی و اطلاع رسانی در خصوص شرکت‌ها و اشخاص فعال در حوزه کودک و نوجوان از نقاط قوت این طرح است که نقش بسزایی در افزایش شاخص‌های کیفی تولیدات این حوزه خواهد داشت.

تعامل، رایزنی و ارائه خدمات مشاوره به شرکت‌های حوزه کودک جهت تسهیل دانش بنیان شدن آن‌ها از دیگر اقدامات در نظر گرفته شده در طرح مذکور است. از جمله مزیت‌های دانش بنیان شدن این شرکت‌ها می‌توان به دریافت کمک‌های مالی برای فعالیت‌های تحقیق و توسعه، دریافت تسهیلات قرض الحسنه با کارمزد پایین و بازپرداخت طولانی مدت، حمایت از صادرات محصولات، معافیت مالیاتی و گمرکی، تسهیلات نظام وظیفه تخصصی برای افراد فعال در شرکت اشاره کرد.

به منظور ارتقا و توسعه کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور و تولید برنامه‌های نرم افزاری و ایجاد زمینه صدور خدمات فنی و مهندسی در این زمینه؛ وجوهی از محل منابع داخلی شرکت‌های وابسته به وزارت ارتباطات تحت عنوان وجوه اداره شده تخصیص داده شده است. وزارتخانه مذکور در چارچوب ضوابط و مقررات موجود و برای حمایت از پروژه‌ها و طرح‌های توسعه‌ای اشتغال آفرین و یا صادرات کالا و خدمات بخش‌های خصوصی و تعاونی غیر دولتی از محل این منابع تسهیلاتی را به شرکت ‌های واجد شرایط اعطا می‌کند. تاسیس زیرگروه خدمات کودک و نوجوان در این کمیته و تخصیص اعتبار سالانه با حضور نمایندگان سایر دستگاه‌های متولی از جمله اقدامات پیش‌بینی شده در قالب این طرح است که قادر به تشویق فعالین حوزه کودک و نوجوان به نوآوری و تولید محصولات پر محتوا خواهد شد.

محمد علی اخوان فلاحتکار، فعال فضای مجازی و مدیر مسئول رسانه خبری با مردم، اقدام وزارت ارتباطات در تدوین این سند را عملی هوشمندانه دانست و تصریح کرد: «تفکیک حوزه فعالیت کودک و نوجوان از بزرگسال و تخصصی شدن آن اقدامی حیاتی و دور اندیشانه است».

اخوان فلاحتکار با اشاره به لزوم آموزش چگونگی استفاده مناسب از اینترنت در سنین پایین گفت: «گسترش شبکه‌های اجتماعی و عدم کنترل مناسب بر آنها در کشور بسترساز بروز انواع آسیب‌های جبران ناپذیر خصوصا در قشر کودک و نوجوان شده است».

وی با بیان اینکه اجرای اقدامات پیش‌بینی شده در نسخه پیش نویس این سند لازم است ولی کافی نیست، افزود: «گستردگی و پیچیدگی روابط و قوانین حاکم بر فضای مجازی به قدری زیاد است که نیازمند به روز رسانی و چاره اندیشی متناسب با تحولات جدید در این فضا هستیم».

اخوان فلاحتکار با اشاره به لزوم برگزاری مسابقات ایده پردازی و نوآوری در حوزه فضای مجازی کودک و نوجوان گفت: «شناسایی طرح‌های خلاقانه و جذاب در این حوزه که قادر به جلب نظر کودکان و برطرف‌سازی نیازهای آنان باشد، مورد استقبال تولیدکنندگان و سرمایه گذاران قرار می‌گیرد».

وی توسعه ساخت و کاربرد ابزارهای نظارت والدین بر فعالیت کودکان در فضای مجازی را امری ضروری ارزیابی کرد و گفت: «با گسترش دامنه فعالیت‌های فرزندان در فضای مجازی، حوزه تربیتی و نقش آفرینی والدین نیز دچار تحولات اساسی شده و شیوه‌های نظارتی که از وظایف ذاتی آنهاست، نیازمند به‌روز رسانی است».

با توجه به بررسی پیش نویس «سند حمایتی و برنامه اقدام توسعه خدمات فضای مجازی کودک و نوجوان»، در می‌یابیم که اگرچه اقدامات پیش‌بینی شده در صورت تحقق صد در صدی تا حدی قادر به ایجاد بستری مناسب برای فعالیت کودکان و نوجوانان کشورمان در فضای مجازی خواهند بود ولی از آنجا که تاکنون از وجود الگوی بومی و تجربه در این حوزه بی‌بهره بوده‌ایم، ممکن است نتایج مطلوبی از اقدامات شتاب‌زده حاصل نشود. با توجه به اینکه تا رسیدن به وضعیت مطلوب در حوزه کودک و نوجوان هنوز راه زیادی در پیش است. ارائه سند مذکور به شکل پیش نویس و قبل از تدوین نسخه اصلی امکان ایجاد تغییرات در اهداف پیش‌بینی شده و اقدامات اجرایی را فراهم آورده است. اجرای این سند به شکل آزمایشی در برخی استان‌های کشور قادر است نقاط قوت و ضعف و نیز تهدیدات و فرصت‌های آن را مشخص ساخته است و گامی موثر در اجرای اصلاحات مورد نیاز در مفاد آن باشد.

منبع: خبرگزاری علم و فناوری