تاکسی‌های اینترنتی فرصت یا تهدید؟

چرخ‌های رشد و فراگیر شدن تاکسی‌های اینترنتی در کشور از زمان شکل‌گیری، آنقدر با سرعت چرخید که انگار هیچ ترمز و عامل بازدارنده‌ای قدرت مهار و کنترل آن را نداشت. از انتقادات تعدادی از کارشناسان مربوطه به واسطه رعایت نشدن برخی اصول اولیه این نوع فعالیت گرفته تا اعتراضات صنفی برخی آژانس‌های سنتی که کسب و کارشان تحت تاثیر آن قرار گرفته بود، هیچکدام نتوانست خللی در سرعت رشد و گسترش آن داشته باشد.

گسترش و استقبال عموم مردم از این مهمان نورسیده به حدی با سرعت انجام شد که حتی برخی آژانس‌های سنتی را هم بر آن داشت تا با به کارگیری اپلیکیشنهای تحت وب، اقدام به رقابت با آن کنند تا از این قافله باز نمانند.

یادم می‌آید دوست صاحب نظری می‌گفت: ورود هر تکنولوژی جدیدی هم ترویج فرهنگ استفاده از آن را می‌طلبد و هم نظارت دقیق بر اجرای آن را می‌خواهد تا اینکه به درستی نهادینه شود و گرنه مشکلات اجتماعی بسیاری دامن‌گیر جامعه خواهد شد که تغییر آن در آینده سخت و پرهزینه خواهد بود.

قطعا تاکسی‌های اینترنتی هم از این قاعده مستثنی نبوده به طوری که از بین سرویس دهندگان تاکسی‌های اینترنتی، اسنپ اولین قربانی آن بود. قطعا این خبر را شنیده اید زن 27 ساله ای که برای مداوا به تهران آمده بود برای رفتن به فرودگاه از اسنپ درخواست سرویس می کند و پس از سوار شدن در خودرویی که راننده جوانی هدایت آن را بر عهده داشت اسیر هوای نفس راننده می شود، راننده‌ای که که دارای سابقه کیفری بوده و به قول خودش در آن زمان تحت تاثیر استعمال حشیش نیز قرار داشته‌است. به هر حال این حادثه ناگوار شکل می‌گیرد و باعث شکل گیری مشکلات روحی و روانی برای قربانی و خانواده وی و همچنین آزرده شدن افکار عمومی نیز می‌شود.

به نظر می رسد این اتفاق در مقطع زمانی کوتاهی از سرعت برق آسای رشد تاکسی های اینترنتی بکاهد اما هرگز نمی‌تواند خلل جدی در شکل گیری و گسترش آن در جامعه پیدا کند، چرا که این گونه اتفاقات نمی‌تواند تنها در تاکسی‌های اینترنتی شکل بگیرد، اگر اخبار حوادث مشابه این‌گونه حوادث را جستجو کنیم، متوجه می‌شویم که در گذشته این گونه اتفاق ها حتی در قالب برخی آژانس‌های سنتی هم حادث شده است، اما تفاوت در این است که در آژانس های سنتی جذب و نظارت بر عملکرد رانندگان و وسایل نقلیه آنها دارای روند دقیق‌تری است و قطعا اگر نظارت دقیق‌تری بر گزینش و عملکرد رانندگان تاکسی‌های اینترنتی انجام نگیرد؛ جامعه شاهد تکرار اینگونه اتفاقات خواهد بود.

مدیرعامل اتحادیه تاکسیران‌های شهری کشور در اسفند 95 در مصاحبه‌ای با تهران پرس اعلام کرده بود: رعایت نکردن برخی قواعد تاکسیرانی در اینگونه سرویس‌های درون شهری باعث پائین آمدن نرخ آنها شده است. وی گفته است در بند 7/1 شرایط و قواعد تاکسی اینترنتی تبسی ذکر شده است که شرکت تعهدی در حمل و نقل و تضمین سلامت و ... ندارد؛ همچنین جذب راننده در آژانس‌ها باید با رعایت برخی قوانین مثل تاهل راننده انجام شود در صورتی که در تاکسی‌های اینترنتی به این شکل نیست و قواعد باز دارنده به درستی اجرا نمی‌شود.

آن راننده جوان اسنپ که باعث شکل‌گیری این رویداد تاسف بار شده بود در مصاحبه خود عنوان می‌کند که به واسطه داشتن سوء سابقه نمیتوانستم در این ناوگان وارد شود و نهایتا با مشورت چند جوان که در پی جذب راننده برای اسنپ بودند با گواهینامه و کارت ماشین شخص دیگری وارد این شغل شدم.

به عقیده اکثر کارشناسان جلوگیری از این نوع شغل‌ها که به واسطه رشد تکنولوژی شکل می‌گیرد، اجتناب ناپذیر است و نمی‌توان آن را رد کرد، حتی محمد جواد آذری وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز در رابطه با شکل‌گیری این حادثه در صفحه اینستگرام خود مینویسد: کسب و کارهای نوپای این عرصه فرصت مناسبی برای بهبود فضای نامناسب حمل و نقل شهری است. او همچنین معتقد است باید اعتماد مردم و محافظت از اطلاعات آنها و ایجاد فضای امن برای سفرهای شهری در اولویت قرار بگیرد.

قطعا ارزان بودن،‌ صرفه جویی در زمان، ایجاد اشتغال و ... از مزایایی است که با شکل‌گیری ناوگان تاکسی‌های اینترنتی حادث شده است و نمیتوان از آن چشم پوشی کرد اما، مجدد به یاد صحبت دوست صاحب نظرم می‌افتم که میگفت: ورود هر تکنولوژی جدیدی هم ترویج فرهنگ استفاده از آن را می‌طلبد و هم نظارت دقیق بر اجرای آن را.

آموزش استفاده درست از این نوآوری و همچنین گزینش رانندگان متعهد و نهایتا نظارت کیفی بر خودرو و عملکرد رانندگان می‌تواند باعث کم شدن هزینه‌ها، اشتغالزایی و همچنین ارائه خدمات رسانی اجتمایی شایسته و نهایتا اعتماد و رضایتمندی جامعه شود.

* کارشناس ارشد ارتباطات اجتماعی