نگاهی به فیلم‌هایی که از امام رضا(ع) می‌گویند

به گزارش خبرنگار فرهنگی آنا، شاید در اولین نگاه برای اینکه بخواهیم به فیلم‌ها و سریال‌هایی که در خصوص امام هشتم ساخته شده است، نگاهی بیاندازیم همه به یاد سریال «ولایت عشق» ساخته مهدی فخیم‌زاده بیفتیم. سریالی که تصویر زندگی اجتماعی این امام را به خوبی نشان داد؛ اما سینماگران دیگری هم بوده‌اند که با موضوع امام رضا(ع) و حرم او فیلم و سریال ساخته‌‌اند.

«ولایت عشق» سریالی است به کارگردانی مهدی فخیم‌زاده که در سال ۱۳۷۹ از شبکه یک سیما روی آنتن رفت. موضوع سریال درباره زندگی علی‌بن‌موسی‌الرضا(ع)، آوردن ایشان به مرو، دوران سخت نیابت و سرانجام شهادت این امام بزرگوار است. پس از پخش این سریال،‌ فخیم‌زاده یک سال بعد یعنی در سال 1380 فیلم سینمایی «ولایت عشق» را با خلاصه کردن سریال آن تولید کرد. اما این فیلم و سریال تنها آثاری نبودند که به زندگی امام هشتم پرداختند.

سینماگران زیادی از جمله رسول صدرعاملی، حمید نعمت‌الله، مجید مجیدی، مهدی کرمپور، صادق میرکرمیار و جواد مزدآبادی در مورد امام رضا(ع) فیلم و سریال و مستند تولید کرده‌اند.

از جمله فیلم‌هایی که با موضوع امام رضا(ع) تولید شدند می‌توان به فیلم سینمایی «بیا از گذشته حرف بزنیم»، «هر شب تنهایی»، فیلم سینمایی «شب»، فیلم سینمایی «در انتظار معجزه»، مستند «رضای رضوان»، مجموعه تلویزیونی «زائر غریب»، «روز هشتم»، «زیارت»، «آوای نقاره‌ها» اشاره کرد.

تله فیلم «بیا از گذشته حرف بزنیم» به کارگردانی حمید نعمت‌الله و نویسندگی معصومه بیات در سال 1387 تولید شد. این فیلم درباره سه زن سالمند است که به قصد زیارت و سیاحت عازم مشهد می‌شوند که در آنجا اتفاقاتی برای آنها رخ می‌دهد. ثریا قاسمی، پوراندخت مهیمن، مرحوم مهین‌ شهابی، بازیگران این فیلم بودند.

رسول صدرعاملی از جمله فیلمسازانی است که چندین فیلم با موضوع و محوریت زندگی امام رضا(ع) ساخته است. فیلم سینمایی «هر شب تنهایی» در سال 1386 توسط او، با نویسندگی کامبوزیا پرتو و با بازی لیلا حاتمی و حامد بهداد ساخته شد. این فیلم که در مشهد مقدس و حرم مطهر امام رضا(ع) فیلمبرداری شده بود در مورد شخصیتی به نام عطیه است که نویسنده و مجری یک برنامه خانوادگی رادیو است. او هر روز به سؤالات شنوندگان این برنامه پاسخ می‌دهد و به آنها توصیه می‌کند با همسرشان چگونه باشند تا زندگی زناشویی بهتری داشته باشند. عطیه به شهر مقدس مشهد آمده است، اما او درگیر مناسبات خود و همسرش است و مشکلی دارد که حل نشدنی است و...

صدرعاملی همچنین در همان سال یعنی سال 1386 فیلم سینمایی «شب» را به نویسندگی کامبوزیا پرتوی که بر اساس طرحی از اصغر فرهادی بود ساخت که تهیه‌کنندگی آن را سید کمال طباطبایی برعهده داشت.

این فیلم با بازی عزت‌الله انتظامی، خسرو شکیبایی و امین حیایی داستان گروهبانی ایست که برای تحویل دادن مجرمی سابقه‌دار به زندان یکی از شهرستان‌ها، مجبور می‌شود که به همراه مجرم و دستبند، شبی را در مشهد بگذراند و...

فیلم سینمایی «شب» در بیست و ششمین دوره جشنواره فیلم فجر حضور داشت و توانست عنوان سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مرد(امین حیایی) در بخش سینمای ایران را کسب کند.

اما این پایان راه صدرعاملی برای ساخت فیلم درباره امام رضا(ع) و تاثیرات معنوی این امام نبود چرا که او در سال 1388 فیلمی با عنوان «در انتظار معجزه» با بازی حمید فرخ‌نژاد و پریوش نظریه ساخت که داستان آن درباره امیر و مهرانه؛ زن و شوهری است که چشم دیدن یکدیگر را ندارند. ازدواج سه سال پیش آنها اشتباه بوده و زندگی جهنمی آنها امانشان را بریده اما ناگزیرند یک شبانه روز که در مشهد به سر می‌برند یکدیگر را تحمل کنند.

مجید مجیدی کارگردان سینما و تلویزیون که در کارنامه فیلمسازی او فیلم‌هایی در خصوص ائمه اطهار به چشم می‌خورد، مستند «رضای رضوان» را در سال 1384 تولید کرد، این مستند یکی از مستندهای مطرحی است که تاکنون درباره حرم حضرت علی بن موسی الرضا (ع) ساخته شده است و روایت مردانی است که بی مُزد و منت در حرم امام رضا(ع) مشغول امر کفشداری زائران هستند. عشق کفشداران حرم مطهر حضرت امام رضا‏(ع) در خدمت رسانی به زوار حرم مطهر ثامن الحجج و شرح لذت این توفیق از زبان خود آن ها و همچنین عشقی که زوار به این امام همام دارند در این مستند تصویر می شود. این روایت در نهایت به جایگاه این امام بزرگ در دل و جان ایرانیان می پردازد.

بیش از همه این فیلم‌ها، اکبر صادقی در سال 1374 فیلمی با موضوع و محوریت امام رضا(ع) و حرم او ساخت. فیلمی با عنوان «زائر غریب» که با بازی گرشا رئوفی، حسین ملاقاسمی، نعمت‌الله گرجی، مرتضی احمدی، فرخ‌لقا هوشمند، مهری مهرنیا، مهری ودادیان، سروش خلیلی، داوود اسدی و روح‌الله مفیدی از شبکه یک سیما پخش می‌شد.

داستان این مجموعه تلویزیونی درباره راننده اتوبوسی به نام «فیصل» بود که خود از عاشقان امام هشتم شیعیان بود و سال‌ها زائران مشتاق و تهی‌دست مرز ایران و پاکستان را به صورت کاروان، به مشهد و زیارت امام رضا می‌برد...

تله فیلم «روز هشتم» را بارها در ایام کرامت از شبکه‌های سیما تماشا کرده‌ایم. فیلمی که مهدی کرمپور در سال 1388 با بازی انوشیروان ارجمند، علیرضا خمسه، امیر حسین مدرس، فرزاد حسنی و عسل بدیعی در صحن اصلی حرم مطهر امام رضا(ع) مقابل دوربین برد.

داستان این تله فیلم که صادق کرمیار آن را نوشته و خسرو نقیبی آن را بازنویسی کرده است، در ارتباط با سه شخصیت به نام های شکوهی، رستمی و زینت است که هر کدام بنا به دلیلی به مشهد می‌روند. مسائل و مشکلاتی برای آنان به وجود می‌آید که در سایه توسل به امام رضا (ع) و توجه حضرتش مرتفع می‌شود.

اما دغدغه صادق کرمیار در مورد امام رضا (ع) به نوشتن فیلمنامه «روز هشتم» ختم نشد و وی مدتی بعد فیلم تلویزیونی «زیارت» را کارگردانی کرد که اردلان شجاع‌کاوه، ستاره اسکندری، حسن جوهرچی، کاوه سماک‌باشی و فریده سپاه منصور بازیگران اصلی این فیلم بودند و داستان آن با مردی آغاز می‌شود که برای رسیدن به طلب خود و پیدا کردن فرد بدهکار عازم مشهد می‌شود. او در این سفر زائران دیگری را می‌بیند که هر کدام به امید کرامتی از حضرت رضا(ع) عازم زیارت هستند.

«آوای نقاره‌ها» به کارگردانی جواد مزدآبادی قصه چهار نفر را روایت می‌کند که در پایان در حرم امام رضا (ع) گره کارشان گشوده می‌شود. شهرام عبدلی، جلال طباطبایی، سیامک اشعریون، آهو خردمند، حسن اسدی و … از بازیگران این فیلم تلویزیونی بودند.

عشق به امام مهربانی‌ها در دل همه ایرانیان جایگاه ویژه‌ای دارد اما حکایت این عشق در دل هنرمندان حکایت بذری است که میوه آن را در آثار ادبی، سینمایی و تلویزیونی می‌توان مشاهده کرد.