افزایش 77 درصدی صادرات نفت ایران در اولین سال اجرای برجام

به گزارش خبرنگار اقتصادی آنا، تحریم های هسته ای علیه ایران دقیقا مهمترین منبع تامین ارز کشور یعنی نفت را هدف گرفته بود. از همین رو بود که با اعمال تحریم ها،‌ فشار بر تمامی بخش های اقتصاد تحمیل شد زیرا ارز مورد نیاز برای فعالیت‌های اقتصادی وجود نداشت و از سوی دیگر به واسطه تنگناهایی که برای مبادلات بانکی بوجود آمد، پول فروش اندک نفت نیز امکان انتقال به کشور را پیدا نمی کرد.

صادرات نفت برای ایران مهمترین راه تامین ارز به شمار می‌رود. هرچند که در سال های اخیر صادرات غیر نفتی نیز تا حدود زیادی افزایش پیدا کرده اما همچنان وظیفه تامین ارز بیش از همه بر دوش طلای سیاه است.

ایران در این سال ها با کمبود شدید ارز روبرو بود. از یک سو با شروع تحریم ها قیمت نفت با اقتصادهای نفتی سرناسازگاری گذاشت و درآمد آنها را محدود کرد و از سوی دیگر، ایران به همین درآمد محدود نیز نمی توانست دست پیدا کند.

صادرات نفت ایران به زیر یک میلیون بشکه در روز رسیده بود و بیش از نیمی از درآمد فروش در بانک کشورهای دیگر مانند هند و چین بلوکه می شد.

در بهترین حالت چین این پول را گرو نگه می داشت تا به عنوان پشتوانه فاینانس این کشور در صنایع نفت و گاز ایران استفاده کند. هرچند که این فاینانس ها هیچگاه به میزان توافق شده نرسید و صرف خرید اجناس دست چندم چینی شد.

با اجرای برجام و حل و فصل پرونده هسته ای ایران در شورای امنیت سازمان ملل، راه برای بازگشت ایران به بازارهای نفت دنیا باز شد. اما این تازه آغاز ماجرا برای صنعت نفت ایران بود. ایران در چند سال تحریم بازارهای سنتی خود را در شرق و غرب دنیا از دست داده بود و سایر تولیدکنندگان به خوبی از این فرصت استفاده کرده و جانشین ایران شده بودند.

بازپس‌گیری این بازارها اگر نگوییم سخت تر از حل تحریم ها بود از آن آسان تر نیز نبود. عربستان و عراق که بیشترین پیشروی را در بازارهای ایران داشتند به این سادگی حاضر به عقب نشینی نبودند. عربستان تحکیم مواضع خود را می طلبید و عراق به دنبال بازارهای جدید برای درآمد بیشتر بود.

عربستان تا آنجا پیش رفت که برای محدود کردن ایران در بازارهای جهانی پیشنهاد فریز نفتی را مطرح کرد، هرچند که این طرح دامن طراحانش را گرفت و در مقابل ایران با وجود آنکه سایر اعضای اوپک را مجاب به کاهش تولید کرد،‌ امکان یافت تا تولید و صادرات نفت خود را به پیش از تحریم ها باز گرداند.

دیپلماسی نفتی ایران جواب داد و بازارهای نفت از قاره سبز تا آفریقا و آسیا، میزبان طلای سیاه ایران شد.

همین امر سبب شد تا ایران در سال 2016،‌ یعنی نخستین سال از اجرای برجام بتواند با سرعتی خیره کننده تولید و صادرات نفت خود را افزایش دهد و به شرایط پیش از تحریم ها بازگردد.

آمارهای اوپک نیز مهر تاییدی بر این امر است.

این سازمان در گزارش سالانه خود اعلام کرد که صادرات نفت خام ایران در سال 2016 در مقایسه با سال پیش از آن 77.7 درصد افزایش یافت و به بیش از 1 میلیون و 921 هزار بشکه در روز رسید.

علاوه بر نفت صادرات میعانات گازی و فرآورده های دیگر نفت مانند گازوئیل،‌ نفت کوره ،‌ ال ان جی و ... نیز به لطف گازرسانی و کاهش مصرف آنها در داخل راهی مبادی صادراتی شد.

گزارش اوپک تاکید می کند که ایران همچنین در سال 2016 صادرات فرآورده های نفتی (شامل میعانات گازی، ال ان جی و سایر فرآورده های نفتی) را 74.6 درصد افزایش داده و به 897 هزار و 900 بشکه در روز رسانده است.

در مجموع، صادرات نفت و میعانات گازی ایران در سال گذشته میلادی به 2 میلیون و 819 هزار بشکه در روز رسید، در حالی که این رقم در سال 2015، 1 میلیون و 595 هزار بشکه بوده است.

درآمد حاصل از صادرات نفت ایران نیز از 27 میلیارد و 300 میلیون دلار در سال 2015 به 41 میلیارد و 123 میلیون دلار رسید که حکایت از رشد 50.63 درصدی دارد.

البته نکته مهم این است که ایران دیگر توانایی این جهش را در تولید و صادرات نفت ندارد و اکنون با حداکثر ظرفیت خود در حال تولید است. بنابراین نیاز دارد تا سرمایه گذاری های لازم را برای افزایش برداشت از مخازن نفت و گاز و همچنین به روز کردن تکنولوژی های خود انجام دهد.