«با زبان خاموش» نقد و بررسی شد

به گزارش گروه فرهنگی آنا و به نقل از روابط عمومی خانه هنرمندان ایران، در ادامه برنامه های مستند سینماتک خانه هنرمندان ایران که با همکاری انجمن تهیه کنندگان سینمای مستند برگزار می شود، سه شنبه 26 مرداد فیلم های مستند «با زبان خاموش» به کارگردانی منوچهر مشیری و «ط به ت» ساخته امیرهادی ملک اسماعیلی در تالار استاد شهناز به روی پرده رفتند. در ادامه نیز نشست نقد و بررسی «با زبان خاموش» با حضور منوچهر مشیری، آرزو رسولی و پدرام اکبری برگزار شد.

در ابتدای این نشست اکبری با طرح این سوال که چقدر دلبسته زبان مادری خود هستیم، گفت: دکتر بدرالزمان قریب عمر خود را صرف این کرده که فرهنگ زبان سغدی را پدید آورده و منتشر کند. به این ترتیب منبعی ارزشمند در اختیار پژوهشگران در سراسر جهان قرار گرفته است.

پس از آن آرزو رسولی، از شاگردان دکتر قریب، در توضیح اهمیت زبان های باستانی برای جامعه و فرهنگ گفت: کلمات نیز برای تاریخ و سرگذاشتی دارند و با مطالعه آنها، به پیشینه زبان خود پی می بریم. سه دوره تاریخی می توان برای زبان فارسی در نظر گرفت که شامل دوره باستان، دوره میانه و دوره جدید می شود. زبان فارسی که امروز مورد استفاده ماست، مستقیما از زبان سغدی به ما نرسیده بلکه ترکیبی از گویش های مختلف دوره های میانه و زبان های عربی و مغولی است که بعدها به آنها اضافه شدند. زبان سغدی زبان خاموشی است که امروز از بین رفته و صرفا واژگانی از آن برجای مانده است. تنها یک گویش یغنابی در کشور تاجیکستان باقی مانده که ریشه در زبان سغدی دارد. البته اسناد نوشتاری از این زبان وجود دارد که به بوداییان، مسیحیان و مانوی ها برمی گردد. تمامی اینها در فرهنگ تدوین شده توسط دکتر قریب آورده شده است.

وی افزود: دکتر قریب نخستین کسی نبوده که از این زبان رمزگشایی کرده، اما اولین فردی است که کرسی آموزش زبان سغدی را در دانشگاه تهران دایر کرده و فرهنگ کامل زبان سغدی را گردآوری و منتشر کرده است. این فرهنگ، به سه زبان سغدی، فارسی و انگلیسی تدوین شده و در هر دانشگاهی در جهان که رشته ایرانشناسی وجود دارد، نسخه ای از این فرهنگ نیز موجود است.

در بخش دیگری از این نشست، مشیری در خصوص روند تولید فیلم گفت: نخستین بار در سال 76 فیلمی در مورد دکتر قریب ساختم. اما آن مستند برای تلویزیون ساخته شده بود و معیارها، اهداف و تعاریف خاص خود را داشت. پس از ساخت آن مستند، ارتباطی مستمر با دکتر قریب داشتم و همواره به فکر ساخت مستندی دیگر در مورد شخصیت او بودم. ضمن اینکه ساخت این مستند نیز تجربه جدیدی بود و همواره سعی کرده ام در هر فیلم از نظر ساختاری و مسائل مربوط به هنر، کار خود را ارتقاء ببخشم. در این کار تلاش کردم علاوه بر تخصص علمی او، به فضای ذهنی و شخصی او نیز نزدیک تر شوم. به هر حال چنین کاری همواره آسان نیست و با توجه به سن افراد، حوزه شخصی و وظیفه سازنده فیلم در رعایت حال آنها، دشواری هایی نیز بر سر راه وجود دارد. با این وجود، ارتباط نزدیک و صمیمانه با دکتر قریب باعث شد تا این صمیمیت در فیلم نیز خود را نشان دهد.