درس امام هادی(ع) برای کمالگرایان امروز؛ چگونه شکر نعمت را فراموش نکنیم؟
به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، در روزگاری که افزایش سطح تعاملات و سرعت تغییرات اجتماعی، ذهن و دل انسان را به طور مداوم درگیر مقایسه و سنجش میکند، یکی از مهمترین آسیبهایی که خانوادهها با آن مواجه هستند، نادیدهگرفتن داشتهها است. بسیاری از افراد بیآنکه متوجه باشند، درگیر نگاهی میشوند که مدام بر «نداشتهها» مکث میکند و همین تمرکز، آرامآرام احساس رضایت، امنیت روانی و پیوند عاطفی را تضعیف میسازد. در چنین فضایی، خانواده به جای آنکه محل آرامش باشد، به صحنهای از توقعات بیپایان و مقایسههای فرساینده تبدیل میشود. به همین منظور با حجتالاسلام طاهر قلیزاده کارشناس خانواده گفتوگو کردیم که در ادامه میخوانیم:
تمرکز بر داشتهها؛ ضرورت روانشناختی زندگی مشترک
وی افزود: توجه به داشتهها علاوه بر توصیه اخلاقی ساده، یک ضرورت روانشناختی و اجتماعی است. وقتی فرد، همسر خود را نه به عنوان «آنچه هست» بلکه بر اساس «آنچه میتوانست باشد» ارزیابی میکند، ناخواسته در مسیر نارضایتی گام برمیدارد.
حجتالاسلام قلیزاده بیان داشت: این نگاه، بهویژه در زندگی مشترک آثار مخربی بهجا میگذارد؛ چرا که همسران به جای دیدن تلاشها، محبتها و ظرفیتهای موجود، گرفتار یک تصویر ذهنی آرمانی میشوند که غالباً ریشه در واقعیت ندارد. چنین رویکردی به تدریج اعتماد و صمیمیت را کاهش میدهد.
امنیت؛ نعمتی که زیر سایه کمالگرایی از یاد میرود
وی ادامه داد: یکی از جلوههای مهم داشتهها، امنیتی است که انسان در سایه خانواده و جامعه تجربه میکند. امنیت، تنها به معنای نبود تهدید بیرونی نیست، بلکه احساس آرامش در کنار همسر، اطمینان از حضور و حالات فرزند و امید به آیندهای قابل پیشبینی را نیز دربرمیگیرد. بسیاری از افراد، تا زمانی که این امنیت دچار خدشه نشده، قدر آن را نمیدانند.
این کارشناس خانواده ابراز داشت: نگاه کمالگرایانه، دقیقاً در همین نقطه آسیبزا میشود؛ زیرا فرد را از دیدن این نعمت آرام و مستمر غافل میکند و ذهن او را به سمت خواستههایی سوق میدهد که پایان مشخصی ندارند.
تبدیل انگیزه رشد به «مطالبهگری افراطی»
وی گفت: کمالگرایی اگرچه در ظاهر و نگاه اولیه با انگیزه رشد و پیشرفت همراه است، اما به صورت ویژه در حوزه روابط خانوادگی، اغلب به مطالبهگری افراطی تبدیل میشود. انسانی که انتظار دارد همسر و فرزندش همواره در بالاترین سطح عاطفی، اقتصادی یا رفتاری قرار داشته باشد، ناخواسته فضایی از فشار روانی ایجاد میکند. این فشار نه تنها طرف مقابل را فرسوده میسازد، بلکه خود فرد کمالگرا را نیز دچار احساس ناکامی و خستگی میکند. در چنین شرایطی، حتی نعمتهای آشکار نیز کمرنگ جلوه میکنند.
حدیث امام هادی (ع) / رمز بقای نعمت چیست؟
حجتالاسلام قلیزاده اظهار داشت: در منابع دینی توجه به نعمتها و نحوه مواجهه با آنها جایگاه ویژهای دارد. حدیثی از امام هادی (ع) میفرماید: «اَبْقُوا النِّعَمَ بِحُسْنِ مُجَاوَرَتِهَا وَالْتَمِسُوا الزِّیَادَةَ فِیهَا بِالشُّکْرِ عَلَیْهَا» این بیان عمیق نشان میدهد که بقای نعمت در گرو رفتار درست با آن است. نعمت، اگر با بیتوجهی، مقایسه یا ناسپاسی همراه شود، آرامآرام رنگ میبازد و اثر خود را از دست میدهد.
«حُسن مجاورت» با نعمت؛ پذیرش در بستر واقعیت
وی افزود: حُسن مجاورت با نعمتها، یعنی دیدن آنها در بستر واقعیت و نه در سایه خیال. همسر، فرزند و آرامش خانه، نعمتهایی هستند که نیاز به مراقبت دارند. مراقبت از این نعمتها، با قدردانی، احترام و پذیرش همراه است. وقتی فرد به جای تمرکز بر نقصها، بر نقاط قوت و تلاشهای اطرافیان تأمل میکند، فضای خانواده از تنش دور میشود و زمینه رشد واقعی فراهم میشود.
شکر واقعی در «رفتار روزمره» نمود پیدا میکند
این استاد دانشگاه تصریح کرد: شکر نعمت، تنها در گفتار خلاصه نمیشود. شکر واقعی در رفتار روزمره نمود پیدا میکند؛ در نوع سخن گفتن با همسر، در شیوه برخورد با فرزند و در نحوه مواجهه با مشکلات. فردی که شاکر است، حتی در دشواریها نیز نگاه خود را به کلی از دست نمیدهد و میداند که زندگی، ترکیبی از کاستیها و داشتهها است. این نگاه متعادل، نقطه مقابل کمالگرایی افراطی است که همهچیز را یا کامل میخواهد یا بیارزش میپندارد.
مدیریت نگاه در برابر موج الگوهای غیرواقعی
وی ادامه داد: جامعه امروز با تبلیغات گسترده و الگوهای غیرواقعی، دائماً سطح انتظارات را در جمیع مسائل بالا میبرد. اگر افراد نتوانند در برابر این موج، نگاه خود را مدیریت کنند، حتی در حالی که ممکن است از نعمتهای فراوانی برخوردار باشند، آرامآرام دچار احساس محرومیت میشوند و حال آنکه بازگشت به نگاه شکرگزارانه به معنای دیدن واقعبینانه زندگی و امکانات است؛ نگاهی که هم داشتهها را میبیند و هم برای بهبود، راهی معقول و انسانی انتخاب میکند.
انتهای پیام/