سیاهبازی وزارت ارتباطات دربارۀ سیمکارتهای سفید جواب نداد
به گزارش خبرگزاری آنا؛ حسین دلیریان سخنگوی مرکز ملی فضای مجازی صبح امروز درباره نامۀ وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و درخواست از رئیس مرکز ملی فضای مجازی برای در دستور کار قرار گرفتن موضوع خطهای سفید و ارائۀ گزارش به مردم گفت: خطوط سفید بر اساس پیشنهاد وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات وقت و بر حسب سازوکارهای مصوب قانون جرائم رایانهای (مصوب سال ۱۳۸۸) که ۶ عضو از ۱۲ عضو آن، از دولت هستند، اجرایی شده است و مرکز ملی و شورای عالی فضای مجازی در این کارگروه عضویت ندارد.
تغییر در مصادیق خطوط سفید یا تغییر در آن به مرکز ملی مربوط نیست
وی در ادامه افزود: سازوکار اجرایی سفیدکردن خطوط به عهده وزارت ارتباطات است و فهرست خطوطی که سفید میشود توسط دستگاههای متولی به کارگروه مذکور ارائه میشود و راهکار اصلاح مصوبه و یا اصلاح افرادی که خطوط تلفن همراه آنها سفید شده است، از طریق همین سازوکار قانونی وجود دارد.
سخنگوی مرکز ملی فضای مجازی تصریح کرد: به منظور اصلاح یا لغو اصل مصوبه اعطای خط سفید، باید موضوع در همان کارگروه مطرح و تصویب شود.
دلیریان همچنین در بخش دیگری از صحبتهای خود گفت: در صورتی هم که، تصمیم بر این باشد که در دسترسی افراد تجدیدنظر شود، همان دستگاههایی که پیشتر لیست ارسال کردهاند، میتوانند لیست اصلاحی را هم به سازوکار مذکور جهت اصلاح، تحویل دهند لذا امکان اصلاح لیستها وجود دارد.
صحنهآرایی وزارت ارتباطات جواب داد؟
مدیران ارشد وزارت ارتباطات، همانند بسیاری دیگر از مدیران مشغول در دولت طی بیش از یکسال گذشته همواره در سخنگاههای رسانهای مدعی بودند که مخالف خطوط سفید یا در اصطلاح حامیان رسانهای دولت چهاردهم، «اینترنت طبقاتی» هستند، ولی از روز ۳۰ آبان ماه سال جاری که قابلیت نمایش موقعیت مکانی فعالیت حسابهای کاربری میکروبلاگ آمریکایی ایکس به این سکو اضافه شد، افکار عمومی ایران دریافت که بسیاری از مخالفان زبانی خطوط سفید، با قدرت و لذت وافی از آن استفاده میکنند و البته در عین حال در رسانهها موضع دیگری میگیرند.
ستار هاشمی و تعدادی از مدیران زیر مجموعۀ او نیز از جمله مدیران دولتی بودند که مستمر در رسانهها از معایب سیمکارتهای سفید میگفتند، ولی بعد از ارائه امکان جدید ایکس، گمانهزنیها دربارۀ استفادۀ آنها از خط سفید تقویت شد.
هرچند استفاده از این خطوط به واسطۀ ساز و کار قانونی موجود در کشور، امری خلاف مقررات و قوانین یا یک تخلف محسوب نمیشود اما استفاده از امتیازی که مدعی مخالفت با آن هستند، توسط مدیران وزارت ارتباطات و سایر مدیران دولتی، سبب ایجاد حس تناقض برای کاربران میشوند، به طور طبیعی افراد از امتیاز و امکانی که مخالف آن هستند، استفاده نمیکنند، مگر اینکه مخالفتها فقط جنبۀ رسانهای داشته باشد و با ژست طرف مردم ایستادن، انجام شود.
البته برخی از مدیران هم گفتند که برای استفاده از ایکس بدون فیلترشکن یا خط سفید از راهکارهایی نظیر وارپ یا مَسک استفاده کردهاند که حرف آنها نیز میتواند درست باشد، ولی بسیاری از مقامهای دولتی سیمکارت سفید دارند و خود نیز تأیید میکنند که از این امکان برخوردار هستند. هرچند مدعی ظاهری مخالفت با آن بودند، ولو اینکه با طرح بهانهای مانند اینکه، فعالسازی در زمان جنگ تحمیلی و خودکار بوده است، سعی میکنند تا تناقض رفتاری خود را برای مخاطب بپوشانند.
بنابراین عدم پاسخگویی شفاف دربارۀ اینکه کدام مدیران وزارت ارتباطات از خط سفید استفاده میکنند، میتواند یکی از انگیزههای احتمالی وزارتخانه برای انتشار نامۀ روز گذشته باشد، تا تمرکز رسانهای از عملکرد این وزارتخانه گرفته شود و نهادی مورد پرسش قرار گیرد که اساساً مسئولیتی در این خصوص ندارد.
کارکرد اصلی vpnها، عبور از محدودیتها نیست
محسن فتحیپور از کارشناسان خبرۀ توسعه وب کشور بعد از پربحث شدن موضوع خطوط سفید در میان فعالین رسانهای و ارائه امکان جدید میکروبلاگ آمریکایی ایکس در گفتوگو با خبرنگار فناوری آناتک درباره کارکرد فنی شبکههای خصوصی مجازی (VPN) توضیح داد و گفت: «VPNها در ابتدا برای عبور از محدودیتها ساخته نشدهاند، بلکه هدف اصلی آنها ایجاد یک ارتباط اختصاصی میان کاربر و شبکه یا سرور مشخص بوده است؛ بهگونهای که در مسیر ارتباط امکان شنود یا دستکاری دادهها برای سایرین بسیار دشوار باشد.»
وی در ادامه افزود: «به مرور زمان، در تعدادی از کشورها از این ابزارها برای دسترسی به برخی سرویسهای محدود شده براساس سازوکارهای قانونی نیز استفاده شد. اکثر VPNها موقعیت کاربر را تغییر میدهند و با اتصال به شبکهای در کشور دیگر، آیپی کاربر نیز تغییر میکند. در نتیجه، علاوه بر ایجاد ارتباط اختصاصی، امکان دسترسی به محتوای محدودشده فراهم میشود.»
این کارشناس توسعۀ وب در ادامه به نمونههایی از VPNهایی اشاره کرد که آیپی کاربر را تغییر نمیدهند و فقط ارتباط اختصاصی ایجاد میکنند و تصریح کرد: «یکی از این نمونهها وارپ (Warp) است که توسط شرکت کلادفلر ارائه میشود و بهصورت رایگان در دسترس کاربران قرار دارد. وارپ کاربر را با ارتباط اختصاصی به شبکه خود متصل میکند و سپس دسترسی به سایتهای مختلف را فراهم میسازد، بدون آنکه آیپی کاربر تغییر کند. به این ترتیب، کاربر با آیپی ایران میتواند به سایتهایی که در داخل کشور محدود شدهاند دسترسی پیدا کند، اما در مورد سایتهایی که به دلیل تحریمها آیپی ایران را مسدود کردهاند، امکان دسترسی وجود ندارد.»
وارپ فقط در سرویسهای غیر تحریمی کاربرد دارد
فتحیپور در بخش دیگری از گفتوگوی خود با خبرنگار فناوری آناتک توضیح داد: «برای مثال، اگر سرویسی دسترسی آیپی ایران را مسدود کرده باشد، کاربر با استفاده از وارپ نمیتواند وارد این شبکه اجتماعی شود و با خطای عدم دسترسی مواجه خواهد شد. در مقابل، برخی سرویسها مانند ایکس که برای کاربران ایرانی باز هستند، با آیپی ایران نیز اجازه استفاده میدهند. در چنین شرایطی، کاربر در ظاهر یک کاربر ایرانی شناخته میشود، اما در واقع از VPN استفاده میکند که محدودیتهای داخلی را دور میزند.»
این کارشناس توسعه وب در پایان خاطرنشان کرد: «برخی سرویسها مانند بخش توسعهدهندگان گوگل (Google Developer) حتی با استفاده از وارپ نیز برای کاربران ایرانی قابل دسترس نیستند، زیرا محدودیتهای ناشی از تحریم همچنان برقرار است.»
البته بعید به نظر میرسد که مدیران ارشد وزارت ارتباطات از وارپ یا مَسک استفاده کرده باشند؛ چرا که آنها خود بخشی از سازوکار فعالسازی خطوط سفید هستند، ولی تاکنون شفاف سازی دقیقی نشده است که کدام مدیر ارشد وزارتخانه از سیمکارت سفید استفاده میکند، علیرغم اینکه در افکار عمومی خود را مخالف این سازوکار قانونی برای تخصصی کردن اینترنت و کاهش آسیبهای آن برای عموم نشان میدهند.
نامۀ دیروز ستار هاشمی به رئیس مرکز ملی فضای مجازی بعید به نظر میرسد که ناشی از عدم آگاهی حلقۀ مدیریتی فعلی وزارت ارتباطات باشد؛ چرا که بعد از حدود ۱۵ ماه تکیه زدن بر صندلی عمارت کلاه فرنگی ساختمان شریعتی و سالها تجربۀ مدیریتی به عنوان معاون وزیر و معاون شرکت زیرساخت عجیب خواهد بود که ایشان سازوکاری که امروز سخنگوی مرکز ملی فضای مجازی توضیح داد را نشناسند.
میثاق دولت با ملت برای مدیریت فضای مجازی اجرایی شود
بنابراین با احتمال بالایی فرآیند را میتوان اینگونه تحلیل کرد که وزارت ارتباطات بعد از سخنان رئیس جمهور مبنی بر درخواست سیاه کردن همۀ خطوط سفید با توجه به اینکه اجرای چنین تصمیمی یا حتی تغییر در مصادیق قانونی برای دریافت اینترنت حرفهای نیازمند اخذ موافقت ۵ عضو دولتی دیگر و جلب نظر تعدادی از اعضای غیردولتی کمیتۀ تصمیمگیری قانونی است، تلاش داشته تا هزینۀ فقدان توان خود برای تغییر یک قاعده گذاری منطقی را متوجۀ مرکز ملی فضای مجازی کند، اقدامی که حالا بنظر میرسد موفق نبوده است.
شاید بهتر باشد که وزارت ارتباطات به جای تقلا برای بازگشایی بدون ضابطۀ سکوهای حاکمیت گریز که منجر به ارسال رایگان ثروت ملی ایرانیها (کلاندادهها) برای سکوهای غربی یا حتی شرقی میشود، برنامۀ عملی خود برای تقویت سکوهای بومی را ارائه و اجرا کند و موازی با آن تلاش داشته باشد که بندهای مصوبۀ موسوم به ۳۲ بندی شورای عالی فضای مجازی را که فارغ از نقاط ضعف و قوتش، میثاق دولت با ملت و حاکمیت برای مدیریت فضای مجازی است، پیگیری و اجرایی کند.
ایدۀ سیمکارتهای سفید اولینبار از کجا آمد
محمدجواد آذری جهرمی، وزیر وقت ارتباطات در دولت دوازدهم موسوم به تدبیر و امید، شهریورماه سال ۱۳۹۸ در یکی از جلسههای مجلس شورای اسلامی، پشت سخنگاه سبز رنگ بهارستان ایستاد و ایدۀ سیمکارتهای سفید را نخستین بار در فضای عمومی جامعه مطرح شد. هرچند امروز در فضای عمومی به کنایه بنویسد که «تکخوری نکنید»!
ایدهای که نخستین بار خود آذری جهرمی نیز آن را پیاده کرد و جالب اینکه سیّدستار هاشمی وزیر فعلی ارتباطات نیز در آن مقطع پست مدیریتی ارشد در وزارتخانه داشت و به خوبی از این نکته آگاه است که این ساز و کار با طراحی و پیگیری مدیر اسبق او در وزارت ارتباطات پیگیری و در کمیتۀ قانونی تصمیمگیرنده تصویب شد، ولی امروز با نادیده گرفتن آن مقطع از تاریخ از مرکز ملی فضای مجازی میخواهد که برای مردم توضیح منتشر کند!
انتهای پیام/