فقدان زبان مشترک میان سیاستگذاران و جامعه چالش اصلی حکمرانی فضای مجازی
به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، برنامه «سایهروشن» رادیو گفتوگو با وحید مصدقی، مشاور و معاون اسبق مرکز بررسیهای استراتژیک ریاستجمهوری، در استودیو و حجتالاسلام حسنعلی اخلاقی، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی بهصورت تلفنی با موضوع تأثیر فضای مجازی بر سلیقه اجتماعی مردم گفتوگو کرد.
فضای مجازی دیگر یک مفهوم انتزاعی نیست، بلکه یک فضای حقیقی و مؤثر است
حسنعلی اخلاقی با اشاره به اینکه فضای مجازی دیگر یک مفهوم انتزاعی نیست، بلکه یک فضای حقیقی و مؤثر است، گفت: ما به همان میزانی که به تأثیرگذاری افراد بر یکدیگر در فضای واقعی اعتقاد داریم، باید بپذیریم که این تأثیرات در فضای مجازی نیز با شدت بیشتری وجود دارد. متأسفانه در کشور ما هنوز این واقعیت به طور کامل پذیرفته نشده است.
وی با بیان اینکه در حوزه حکمرانی فضای مجازی هیچ قاعده مشخصی که مورد توافق عموم باشد وجود ندارد، اظهار کرد: درحالیکه کشورهای اروپایی و آمریکا که مدعی آزادی بیان هستند، قواعد مشخصی را بر اساس اندیشه و تمدن خود برای این فضا وضع کردهاند، ما در ایران مقاومتهایی را در برابر قاعدهمند شدن این فضا مشاهده میکنیم.
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس با تأکید بر اینکه آزاد بودن به معنای رها بودن نیست، ادامه داد: نباید اجازه داد که فضای مجازی بدون هیچ اصول پایهگذاری شدهای به فعالیت خود ادامه دهد. این فضا بر روح، فکر، جان و امنیت روانی جامعه تأثیر مستقیم دارد و نیازمند حکمرانی است.
وی افزود: بخش مهمی از ایجاد این زبان مشترک بر عهده رسانهها، بهخصوص رسانههای فعال در خود فضای مجازی است. آنها باید از ظرفیتهایشان برای ایجاد این تفاهم استفاده کنند، نه اینکه با تمرکز بر تعارض منافع، مانع شکلگیری یک درک مشترک شوند.
اخلاقی در پاسخ به این سؤال که چرا پیامرسانهای داخلی باوجود حمایتها، با اقبال گسترده مواجه نشدهاند، خاطرنشان کرد: بخشی از این موضوع به عملکرد دولتها بازمیگردد که شاید پشتیبانی لازم را به عمل نیاوردهاند. از سوی دیگر، باید پذیرفت که این پلتفرمها گاهی در بدنه کارشناسی خود دچار ضعف بودهاند و نتوانستهاند جذابیتهای لازم را چه از نظر ظاهری و چه از نظر امکانات، برای کاربر ایجاد کنند.
وی با اظهار به اینکه تعارض منافع یکی از موانع اصلی در ساماندهی این فضا است، تصریح کرد: باید بهصورت شفاف بررسی شود که چه کسانی از فروش فیلترشکنها سود میبرند. متأسفانه شواهدی وجود دارد که نشان میدهد بخشی از بدنه برخی سازمانها نیز در این موضوع دخالت دارند. تا زمانی که این تعارض منافع حل نشود، نمیتوان انتظار حکمرانی مطلوب در این فضا را داشت.
لزوم استانداردسازی فعالیت افراد تأثیرگذار در فضای مجازی
در ادامه وحید مصدقی در مصاحبه با رادیو گفتوگو با اشاره به اینکه سلیقه اجتماعی مجموعهای از ترجیحات و انتخابهای افراد در زمینههای مختلف مصرفی و فرهنگی است، گفت: اینکه مردم برای تفریح سینما را انتخاب میکنند یا تئاتر، کتابخانه را ترجیح میدهند یا رستوران، نشاندهنده سلیقه حاکم بر جامعه است. این ترجیحات آیندهساز هستند و میتوانند جامعه را به سمت سلامت یا بیماری سوق دهند.
وی با بیان اینکه سلیقه اجتماعی تحتتأثیر عواملی، چون جایگاه اجتماعی، طبقه، سطح تحصیلات و سرمایه فرهنگی شکل میگیرد، اظهار کرد: شبکههای اجتماعی به یک ابزار قدرتمند برای فرهنگسازی و ترویج رفتارها تبدیل شدهاند. افراد در این فضا از طریق تولید محتوا، بهصورت مستقیم یا غیرمستقیم، در حال تغییر نگرشها و سلایق جامعه هستند.
مشاور و معاون اسبق مرکز بررسیهای استراتژیک ریاستجمهوری با تأکید بر اینکه افراد تأثیرگذار در شبکههای اجتماعی نیازمند پایبندی به یک سری استانداردها هستند، افزود: باید بررسی کنیم فردی که قرار است بهعنوان مرجع یا ترویجدهنده یک فرهنگ در داخل کشور فعالیت کند، آیا استانداردهای لازم را از نگاه فرهنگ ایرانی - اسلامی دارد یا خیر؟ مسائلی مانند اهمیت به نهاد خانواده، احترام به والدین و مسئولیتپذیری اجتماعی باید جزو این استانداردها باشد.
وی با یادآوری اینکه ما در کشور برای فعالیتهای تبلیغاتی در رسانههای رسمی مانند رادیو و تلویزیون، ضوابط و قوانین مشخصی داریم، درعینحال گفت:، اما این استانداردها بهصورت جامع و کارآمد برای فضای مجازی، بهخصوص برای فعالیتهای افراد تأثیرگذار، تدوین نشده است. این خلأ باید توسط نهادهای قانونگذار مانند مجلس و شورایعالی فضای مجازی پر شود.
مصدقی به لزوم شفافیت در فعالیتهای تجاری اینفلوئنسرها اشاره و خاطرنشان کرد: یکی از استانداردهای حرفهای ضروری، افشای همکاری تجاری است. افراد تأثیرگذار باید بهصورت شفاف اعلام کنند که درآمدشان از تبلیغ یک محصول یا خدمت از کجاست. همچنین، صداقت در تبلیغ و ارائه مستندات معتبر برای ادعاهای مطرح شده، از دیگر الزامات است.
وی با اظهار به اینکه مسئولیت اجتماعی یک اصل فراموش شده در میان بسیاری از این افراد است، تصریح کرد: افراد تأثیرگذار باید در قبال بهینهسازی و کاهش مشکلات کشور مسئول باشند. آنها میتوانند با تولید محتوای ارزشمند و ترویج فرهنگ نقد سازنده، به جامعه کمک کنند. لازم است نهادهای فرهنگی با حمایت از تولیدکنندگان محتوای مطلوب، این جریان را تقویت کنند.
انتهای پیام/