افزایش کیفیت توانبخشی دانشآموزان استثنایی با سامانههای دیجیتال
محمد مصطفوی، معاون پیشگیری، تشخیص و توانبخشی وزارت آموزش و پرورش استثنایی در گفتوگو با خبرنگار آنا، به تشریح وضعیت دانشآموزان با نیازهای ویژه و اقدامات این اداره کل برای ارتقای خدمات توانبخشی و آموزشی پرداخت. از مجموع ۱۰ هزار و ۸۷۹ دانشآموز با نیازهای ویژه شناساییشده در کشور، ۸ هزار و ۴۴۰ نفر دارای کمتوانی ذهنی، ۲۶۰ نفر کمبینا شدید یا نابینا، ۴۰۶ نفر کمشنوا یا ناشنوا، ۸۵۹ نفر دارای ناتوانی جسمی و حرکتی شدید و ۹۱۴ نفر مبتلا به اختلال طیف اوتیسم هستند.
در پیشینه این روند، باید به قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت مصوب سال ۱۳۹۶ و آییننامهها و مقررات مرتبط با آن اشاره کرد که تأکید ویژهای بر دسترسی برابر به آموزش، شناسایی بهموقع نیازهای ویژه و ارائه خدمات جامع توانبخشی در کنار آموزش معمول نمودهاند. وزارت آموزش و پرورش استثنایی از زمان راهاندازی مدارس ویژه برای دانشآموزان استثنایی در دهههای گذشته، پروژههایی را در زمینه تشخیص اولیه، مداخلات درمانی و توانبخشی درونمدرسهای اجرا کرده؛ اما تأکید بر نقطه عطف جدیدی است که در سالهای اخیر، همراستا با فناوری دیجیتال و سامانههای آنلاین انجام میشود.
مصطفوی با اشاره به اقدامات انجامشده در سالهای اخیر گفت که برای دانشآموزان مبتلا به اختلال یادگیری، دورههای آموزشی جدیدی ویژه کارکنان مراکز جامع استثنایی در سراسر کشور برگزار شده است. این دورهها بر چگونگی شناسایی، ارجاع و مداخلات درمانی مبتنی بر دانش بهروز تأکید دارد؛ هدف کاهش تأخیر در تشخیص و ارتقای کیفیت خدمات پشتیبانی آموزشی و روانی است.
از سوی دیگر، یکی از برنامههای کلیدی، راهاندازی و بهکارگیری سامانه الکترونیکی ارجاع و پذیرش خدمات درمانی در بستر سامانه سیرت ۲ است. در این مدل، معلم هر دانشآموز دارای اختلال یادگیری میتواند درخواست خدمات تشخیصی و درمانی را از طریق سامانه سیدا ثبت کند. پس از تأیید، این درخواست به سیرت ۲ منتقل میشود تا مداخلی درمانی مناسب آغاز شود. این سازوکار باعث کوتاه شدن فاصله بین تشخیص اولیه و ارائه خدمات، کاهش مراحل اداری و استرس دانشآموز میشود و امکان رهگیری دقیقتر مداخلات آموزشی و درمانی فراهم میکند.
در همین راستا، معلمان و مربیان مراکز جامع و مدارس ویژه استثنایی مورد آموزش قرار گرفتهاند تا قادر باشند نیازهای ویژه دانشآموزان خود را سریعتر شناسایی کنند و فرآیند ارجاع به درمان را در چارچوب پروتکلهای جدید انجام دهند. مصطفوی تأکید کرد که این تغییرات بخشی از حرکت گستردهتری است که از تمرکز صرف بر بعد آموزشی به سوی رویکرد توانبخشی ترکیبی، شامل روانشناسی، گفتاردرمانی، کاردرمانی و مشاوره خانواده پیش میرود.
به گفته وی، قرار دادن فرآیند تشخیص و مداخله درمانی در بستر سامانههای آنلاین، نه تنها سرعت رسیدگی را افزایش داده، بلکه امکان نظارت دقیقتر بر اثربخشی خدمات را نیز فراهم میکند. این اقدام گامی مهم در مسیر افزایش کیفیت زندگی دانشآموزان با نیازهای ویژه و کاهش نابرابریهای آموزشی محسوب میشود. بخش عمدهای از چالشها، اما هنوز باقی است؛ مانند کمبود نیروی متخصص در برخی مناطق دوردست، نیاز به بهروزرسانی محتوای آموزشی توانبخشی متناسب با فرهنگ و ویژگی منطقهای و نیز تضمین استمرار مالی و عملیاتی خدمات توانبخشی پایدار در مدارس استثنایی.
محمد مصطفوی در پایان اظهاراتش تأکید کرد: اهداف پیشرو شامل توسعه پوشش خدمات توانبخشی آنلاین، ارتقای کیفیت مداخلات فردی برای دانشآموزان دارای اختلال یادگیری و بهکارگیری ابزارهای نوین ارزیابی عملکرد این خدمات است تا نه فقط کمیت دانشآموزان تحت پوشش افزایش یابد، بلکه کیفیت زندگی و فرصت برابر تحصیلی در سراسر کشور برای دانشآموزان استثنایی بهبود یابد.
انتهای پیام/