زنگ خطر برای آموزش عالی آمریکا: دانشگاه‌های شرق در مسیر تصاحب قله علم

به گزارش خبرگزاری آنا، به نقل از (IHE) Inside Higher Education بر اساس گزارش Times Higher Education (THE)، جدیدترین جدول رتبه‌بندی جهانی دانشگاه‌ها چهارشنبه گذشته منتشر شدکه نشان می‌دهد ایالات متحده پیش از دوران ترامپ نیز در رقابت با دانشگاه‌های جهان پیش از آن‌که تغییرات گسترده در بودجه پژوهش‌های دانشگاهی رخ دهد در حال از دست دادن جایگاه خود بوده است.

فیل بِیتی، مدیر امور بین‌الملل نشریه Times Higher Education (THE)، گفت: «در رتبه‌بندی‌های سال ۲۰۲۶، کشور‌های شرق آسیا به‌ویژه چین، همچنان در حال رشد و شکوفایی هستند.»

حتی پیش از آن‌که دانشگاه‌های آمریکایی میلیارد‌ها دلار از بودجه فدرال تحقیقات را از دست بدهند و دانشجویان بین‌المللی برای دریافت ویزا با مشکل روبه‌رو شوند، برتری تاریخی آمریکا در تأثیر پژوهشی و اعتبار جهانی رو به کاهش بود.

طبق تازه‌ترین داده‌های رتبه‌بندی تایمز هایر ادوکیشن، آمریکا همچنان در حال واگذاری جایگاه خود به دانشگاه‌های آسیایی است.

برای چند سال پیاپی، رتبه‌بندی‌های منتشرشده از سوی Inside Higher Ed روندی ثابت از افت رهبری آمریکا در آموزش عالی جهانی را نشان داده‌اند.

در رتبه‌بندی سال ۲۰۲۶، تنها ۱۰۲ دانشگاه آمریکایی در میان ۵۰۰ دانشگاه برتر جهان حضور دارند؛ رقمی که پایین‌ترین میزان از زمان آغاز این رتبه‌بندی در سال ۲۰۰۴ تاکنون به شمار می‌رود. این در حالی است که در سال ۲۰۱۸، تعداد دانشگاه‌های آمریکایی حاضر در این فهرست به اوج خود یعنی ۱۲۵ دانشگاه رسیده بود.

هرچند در میان ده دانشگاه برتر جهان هنوز هفت دانشگاه آمریکایی حضور دارند، اما سقوط در سطوح پایین‌تر فهرست کاملاً محسوس است. مؤسسه فناوری ماساچوست (MIT) در جایگاه دوم قرار گرفته و پس از دانشگاه آکسفورد ایستاده است. دانشگاه پرینستون نیز بهترین عملکرد تاریخ خود را ثبت کرده و با یکی از دانشگاه‌ها در رتبه سوم مشترک است.

در مقابل، ۲۵ دانشگاه آمریکایی بدترین امتیاز تاریخ خود را کسب کرده‌اند و ۶۲ مؤسسه دیگر در رتبه‌بندی سقوط کرده‌اند. این رتبه‌بندی با ۱۸ شاخص مختلف، عملکرد دانشگاه‌ها را در پنج حوزه شامل آموزش، کیفیت پژوهش و وجهه بین‌المللی ارزیابی می‌کند.

رتبه‌بندی امسال بیش از ۲۱۰۰ دانشگاه را شامل می‌شود و داده‌های سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ را بررسی کرده است. این داده‌ها هنوز تأثیر سیاست‌های جدید دولت ترامپ بر آموزش عالی آمریکا مانند کاهش بودجه پژوهش و سرکوب دانشجویان بین المللی را منعکس نمی‌کند؛ اما کارشناسان هشدار می‌دهند در سال‌های آینده احتمالاً افت بیشتری در جایگاه جهانی دانشگاه‌های آمریکایی رخ خواهد داد.

الی بوثوِل، سردبیر رتبه‌بندی تایمز، می‌گوید: «هر کشوری که بودجه پژوهشی را کاهش دهد یا بین‌المللی‌سازی آموزش عالی را محدود کند، در خطر سقوط در رتبه‌بندی قرار می‌گیرد. این دو مؤلفه از ارکان اصلی پیشرفت دانشگاه‌ها هستند.»

او کاهش رتبه آمریکا را «قابل‌توجه و هشداردهنده» توصیف کرد و گفت این روند بازتابی از افزایش رقابت جهانی در حوزه آموزش عالی است.

بر اساس داده‌ها، دانشگاه‌های آمریکایی در شاخص‌های مرتبط با پژوهش مانند تأثیر استنادی و اعتبار علمی نسبت به سال‌های گذشته امتیاز پایین‌تری گرفته‌اند. در همین حال، دانشگاه‌های آسیایی به رشد خود ادامه می‌دهند. پنج دانشگاه چینی اکنون در میان ۴۰ دانشگاه برتر جهان قرار دارند، و ۱۸ دانشگاه دیگر در بالاترین جایگاه تاریخ خود ایستاده‌اند.

فیل بِیتی در بیانیه‌ای اعلام کرد: داده‌های جدید نشان می‌دهد آموزش عالی جهانی در حال حرکت به سوی نظمی تازه با مرکز ثقل شرقی است. بِیتی افزود: این رتبه‌بندی‌ها یک روند شتابان را برجسته می‌کند: انتقال قدرت علمی و پژوهشی از مؤسسات سنتی غرب به ستاره‌های در حال طلوع شرق.

او پیش‌بینی کرد که دانشگاه‌های آمریکا و اروپای غربی در سال‌های آینده نیز جایگاه خود را به رقبای شرق آسیایی واگذار خواهند کرد، به‌ویژه اگر محدودیت‌ها در جذب استعداد‌های بین‌المللی و سرمایه‌گذاری پژوهشی ادامه یابد.