سیستمعامل بومی خطر محرومیت دیجیتال شهروندان ایرانی را کم میکند
به گزارش خبرگزاری آنا؛ سیستمعامل بومی بهعنوان یک زیرساخت نرمافزاری راهبردی نقش کلیدی در استقلال دیجیتال و توانمندی فرماندهی بر منابع فناوری دارد. توانایی کنترل چرخه زندگی نرمافزارها، مدیریت دسترسیها، تعیین سیاستهای امنیتی و حفظ مالکیت دادهها، ابزارهایی هستند که یک سیستمعامل داخلی در اختیار حاکمیت و نهادهای ملی میگذارد. ساختارهای تصمیمگیری دربارهٔ تخصیص منابع پردازشی، حافظه و ورودیخروجیها نیز در بطن همین زیستبوم شکل میگیرد و امکان تنظیم اولویتهای ملی را فراهم میسازد.
توسعۀ سیستمعامل بومی چه مزایای اقتصادی و فرهنگی برای کاربران دارد؟
سیاستگذاران در سطح کلان میتوانند از مزایای اقتصادی توسعهٔ یک اکوسیستم نرمافزاری داخلی بهرهمند شوند؛ ایجاد فرصتهای شغلی برای توسعهدهندگان، رشد شرکتهای دانشبنیان و تقویت زنجیرهٔ ارزش فناوری اطلاعات، نمونههایی از این مزایا هستند. تولید محتوای محلی و تطبیق فناوری با نیازها و زبان فرهنگی جامعه، امکان ارائه خدمات کارآمدتر و پذیرفتهشدهتر را به شهروندان میدهد و مانع وابستگی به بازیگران خارجی میشود.
ارتقاء امنیت سایبری پیامد مستقیم برخورداری از سیستم عامل بومی است
امنیت سایبری و حفاظت از اطلاعات شهروندان یکی دیگر از فواید ملموس سیستمعامل بومی است. داشتن امکان بازرسی، ممیزی و اصلاح کدهای پایه، کاهش ریسک نفوذهای ناشناخته و جلوگیری از وجود درِ پشتی را تسهیل میکند؛ این ویژگی برای نهادهای حساس دولتی، صنایع حیاتی و بنگاههای اقتصادی اهمیت حیاتی دارد. برای کاربران نهایی نیز تجربهٔ کاربری بهتری با تطبیق نرمافزاری، پشتیبانی محلی و بهروزرسانیهای هدفمند امکانپذیر میشود که منجر به کارایی بیشتر دستگاهها و رضایت بالاتر خواهد شد.
توسعۀ هارمونی توسط هواوی مصداقی برای ضرورت توسعۀ سیستمعامل بومی بود
نمونهٔ موفقیتآمیز شرکت هواوی در مواجهه با محدودیتها و تحریمهای نرمافزاری و توسعۀ سیستمعامل هارمونی نشان میدهد که سرمایهگذاری بلندمدت در توسعهٔ زیستبومهای بومی میتواند ابزار مقاومت و پویایی اقتصادی فراهم آورد؛ توسعهٔ فروشگاهها، خدمات ابری و سیستمهای جایگزین نرمافزاری برای هواوی، تضمینی بود برای ادامهٔ حضور در بازارها و خلق مسیرهای جایگزین برای تعامل با مشتریان جهانی که مسیر آیندۀ این شرکت چینی را متحول خواهد کرد.
محمدرضا رازیان، عضو هیأتمدیره یک شرکت دانشبنیان و متخصص سامانههای اندرویدی در گفتوگو با آناتک «دربارهٔ ضرورت توسعهٔ سیستمعامل بومی و نقش آن در حکمرانی سختافزار کشور» توضیح داد که شرح این گفتوگوی تخصصی را در ادامه میخوانید.
سیستمعامل چیست؟
رازیان در ابتدای این گفتگو بیان کرد: ابتدا یک تعریف و مثال از سیستمعامل ارائه میدهم. سیستمعامل را در منابع دانشگاهی اینگونه تعریف میکنند: سیستمعامل یک نرمافزار سیستمی است که سختافزار را مدیریت و قابل بهرهبرداری میکند. برای مثال، زمانی که در سیستمعامل اندروید یک اپلیکیشن (برنامک) نصب میکنید در حقیقت اینکه اجازه نصب این برنامک به شما داده شود یا نشود، بر عهده سیستمعامل است. همین الان ما سیستمعامل اندرویدی سفارشیسازی شده داریم که اجازه نصب اپلیکیشن از مخزنهای مختلف (App Store) را نمیدهد و صرفاً نصب اپلیکیشن از مخزنی اختصاصی را اجازه میدهد.
وی اضافه کرد: پس از نصب، حالا برنامک را اجرا میکنید و برنامک میخواهد به مخاطبین یا دوربین شما دسترسی پیدا کند؛ حالا سیستمعامل از شما اجازه میگیرد که آیا اجازه میدهید این برنامک به فهرست مخاطبین و دوربین شما دسترسی پیدا کند یا نه. قبل از همه اینها باید اشاره کنیم، فهرست مخاطبین با یک ساز و کار مشخص (در اندروید ساز و کار Provider) بر روی سختافزار eMMC گوشی ذخیره شود و اینکه سختافزار دوربین بتواند تصویر ضبط شده را برای برنامک دوربین ارسال کند، اینها نیز از وظایف سیستمعامل در تعامل با سختافزار است.
نقش سیستمعامل در تصمیمگیریهای فنی
این متخصص سیستمهای اندرویدی میگوید: در تعریفی دیگر، سیستمعامل در یک دستگاه (موبایل، رایانه، یخچال و …) به مثابه حاکم برای جامعه است. مدیریت منابعی شبیه پردازنده اصلی، حافظه اصلی، تجهیزات جانبی، ورودیخروجیها، همگی بر عهده سیستمعامل است. (منظور از مدیریت منابع، اجازه و میزان استفاده از آن منبع است.)
او در ادامه تصریح کرد: با ادبیات کمی فنیتر، مثلاً در سیستمعامل اندروید اینکه یک برنامک اجازه استفاده دائمی از پردازنده در قالب یک سرویس پسزمینه (Background Service) را داشته باشد یا نه، اینکه یک برنامک اجازه بیدار نگهداشتن پردازنده را داشته باشد یا خیر (ساز و کار Wake-lock)، اینها همگی بر عهده سیستمعامل است.
سیستمعامل در دستگاههای دیجیتال نقش حاکم جامعه را دارد
رازیان در ادامه تأکید کرد: همانطور که اشاره کردم، سیستمعامل در یک دستگاه، به مثابه حاکم برای جامعه است. در شباهت برقرار شده، پردازنده (Processor) مانند بودجه و نیروی انسانی یک کشور است؛ سیستمعامل تصمیم میگیرد کدام برنامه (شهروند/نهاد) چقدر از این منبع حیاتی را دریافت کند. حافظه (Memory) مانند زمین و املاک است؛ سیستمعامل تعیین میکند هر برنامه چقدر فضا داشته باشد و چه کسی حق سکونت (اجرای دائم) دارد. همین طور «ورودی/خروجی» مانند گمرک و راههای مواصلاتی هستند؛ سیستمعامل کنترل میکند که چه دادههایی وارد یا خارج شوند. آیا حکمرانی این قلمرو (سختافزار) میتواند به دیگران سپرده شود؟
تحریمهای نرمافزاری و خطر محرومیت دیجیتال یکی از پیامدهای نداشتن سیستمعامل بومی
وی میگوید در پاسخ به این پرسش که چرا کشور ما به یک سیستمعامل بومی نیاز دارد میتوان به دلایل مختلف اشاره کرد که برخی از آنها شامل موارد زیر هستند؛
ـ رشد اقتصادی و توسعه صنعت فناوری: توسعه یک سیستمعامل بومی، چرخهای از اشتغالزایی، تحقیقات و نوآوری را در بین برنامهنویسان، شرکتهای نرمافزاری و مراکز علمی ایجاد میکند. این امر میتواند به خلق یک زیستبوم نرمافزاری قدرتمند و پیشرفته منجر شود.
ـ استقلال دیجیتال و کاهش وابستگی: وابستگی به سیستمعاملهای خارجی، کشور را در معرض خطر تحریمهای نرمافزاری یا قطع دسترسی قرار میدهد (مانند اتفاقی که برای روسیه افتاد). داشتن یک سیستمعامل بومی، حاکمیت دیجیتال کشور را تضمین میکند و امکان تصمیمگیری مستقل در حوزه فناوری اطلاعات را فراهم میآورد.
ـ امنیت سایبری و حفاظت از دادهها: سیستمعاملهای خارجی ممکن است دارای در پشتی (Backdoor) باشند که دولتها یا نهادهای خارجی بتوانند به اطلاعات حساس و محرمانه کشور (نظامی، اقتصادی، شخصی شهروندان) دسترسی پیدا کنند. اخیراً مجدداً بحث APT یا همان تهدیدات پیشرفته دائمی (که از سوی نهادهای دولتی علیه کشورها اجرا میشوند) مطرح شده است.
ـ سازگاری با نیازهای داخلی و فرهنگ بومی: یک سیستمعامل بومی میتواند به طور خاص برای نیازهای داخلی طراحی و بهینه شود.
توسعۀ سیستمعامل بومی یک سرمایهگذاری راهبردی بلند مدت است
رازیان در پایان اضافه میکند که تحقق این چشمانداز راهبردی، مشروط به حل سه چالش بنیادین است که اگر به درستی مدیریت شوند به ارکان قدرت ما تبدیل میشوند و تأکید میکند: غلبه بر وابستگی فنی با قرارگیری در مسیر توسعه و کسب دانش فنی، تأمین و تضمین منابع مالی به عنوان یک سرمایهگذاری راهبردی بلندمدت و ایجاد یک زیستبوم نرمافزاری جهت جذب توسعهدهندگان و کاربران شروطی هستند که سیستمعامل بومی را به یک مظهر قدرت ملی تبدیل میکنند.
وی در مجموع توسعهٔ سیستمعامل بومی را امری فراتر از یک پروژهٔ فناوری میداند و آن را اقدامی زیرساختی برای امنیت، استقلال و رشد فناوری کشور معرفی میکند.
انتهای پیام/