از جنگ سرد تا سلمان رشدی؛ ۷۷ سال حاشیه و متن در نمایشگاه کتاب فرانکفورت!

به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا به نقل از سایت پابلیشینگ پرسپکتیو، نمایشگاه کتاب فرانکفورت امسال از ۱۵ تا ۱۹ اکتبر برگزار خواهد شد و شاهد ۷۷امین دوره این رویداد خواهیم بود.

یورگن بوس، رئیس و مدیر اجرایی نمایشگاه کتاب فرانکفورت، در کنفرانس خبری خود اعلام کرد که این رویداد همچنان به عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز تجاری و فرهنگی در صنعت نشر جهان عمل می‌کند.

او اشاره کرد که در دوران تنش‌های جهانی، این نمایشگاه به مکانی برای تبادل نظر، شنیدن و همکاری تبدیل شده است و هدف آن تقویت ارتباطات بین المللی و دیالوگ در سطح جهانی است.

برنامه‌های جدید و فعالیت‌های گوناگون

نمایشگاه امسال با مجموعه‌ای از برنامه‌های جدید و ویژه ارائه خواهد شد، از جمله:

مرکز ادبیات و حقوق ترجمه (LitAg): امسال نیز این مرکز کاملاً فعال است و به عنوان «قلب تپنده» نمایشگاه شناخته می‌شود. در این مرکز، حقوق ترجمه و نشر در سطح جهانی خرید و فروش می‌شود و بسیاری از مذاکرات مهم در زمینه ترجمه کتاب‌ها و واگذاری حقوق نشر در اینجا انجام می‌گیرد.

برنامه‌ها و نمایش‌های فرهنگی: در برنامه‌های امسال، فیلیپین به عنوان مهمان ویژه حضور دارد و برنامه‌هایی متنوع از نظر فرهنگی و سیاسی ارائه خواهد شد که بر روی فرهنگ و سیاست‌های این کشور تمرکز دارند.

روز‌های خاص برای فیلم و کتاب: این روز به طور خاص به ارتباط بین کتاب و سینما اختصاص دارد، محلی است که تولیدکنندگان و ناشران درباره چگونگی تبدیل کتاب‌ها به فیلم و سریال‌ها صحبت خواهند کرد.

دستاورد‌های گذشته و پیش‌بینی‌ها

در سال گذشته، نمایشگاه کتاب فرانکفورت بیش از ۱۱۵،۰۰۰ بازدیدکننده تجاری از ۱۵۳ کشور را به خود جذب کرد که این تعداد با حضور عموم مردم به حدود ۲۳۰،۰۰۰ نفر رسید.

این نمایشگاه دارای بیش از ۴۳۰۰ غرفه‌دار بود و بیش از ۳۳۰۰ رویداد در مدت پنج روز برگزار شد. مرکز LitAg نیز به طور کامل فعال بود و ۵۹۳ میز از ۳۲۰ آژانس در ۳۱ کشور رزرو شده بود.

برنامه‌های ویژه

گفت‌و‌گو‌ها و سخنرانی‌ها: علاوه بر برنامه‌های تجاری، نمایشگاه امسال میزبان سخنرانان برجسته‌ای خواهد بود که به موضوعات روز صنعت نشر و چالش‌های آن در دنیای امروز خواهند پرداخت.

یورگن بوس در ادامه سخنان خود تأکید کرد که «در دنیای امروز که با تنش‌های جهانی روبه رو هستیم، نمایشگاه کتاب فرانکفورت می‌تواند به‌عنوان یک فضای تبادل نظر، گوش دادن و همکاری عمل کند و قدرت دیالوگ در مرز‌های مختلف را تقویت کند.»

نمایشگاه کتاب فرانکفورت: صحنه جهانی اعتراضات

جنگ سرد، نئونازی‌ها، و همچنین فتوای تاریخی آیت الله خمینی علیه رشدی نویسنده‌ای که به قرآن مجید توهین کرده بود، همگی تأثیرات زیادی بر نمایشگاه کتاب فرانکفورت داشته‌اند که امسال 77 ساله می‌شود. 

نکته قابل ذکر اینکه در سال 1394 با توجه به حضور سلمان رشدی، جمهوری اسلامی ایران در نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت به نشانه اعتراض حضور این فرد مرتد در کنفرانس خبری حضور در این رویداد فرهنگی را تحریم کرد.

یورگن بوس رئیس نمایشگاه کتاب فرانکفورت پاسخ نامه جمعی از تشکل‌های نشر مبنی بر اعتراض به حضور سلمان رشدی در کنفرانس مطبوعاتی این نمایشگاه را داد. وی با ابراز خوشحالی از حضور سلمان رشدی در نمایشگاه کتاب فرانکفورت، این امر را نشانه آزادی بیان در این نمایشگاه دانست!

گرچه اسنادی وجود دارند که نشان می‌دهند این نمایشگاه کتاب در فرانکفورت از سال ۱۴۶۲ برگزار شده است، اما نسخه مدرن نمایشگاه کتاب فرانکفورت برای اولین بار در سال ۱۹۴۹ برگزار شد. در طول تاریخ ۷۵ ساله خود، یکی از بزرگ‌ترین دستاورد‌های این رویداد، ایجاد پل‌های ارتباطی از طریق «دیپلماسی کتاب» بوده است. با این حال، این تلاش‌ها گاهی اوقات نیز باعث بروز جنجال‌هایی شده است.

توهم یک دنیای متحد

در بحبوحه جنگ سرد، کشور‌های مختلف بلوک شرق — اتحاد جماهیر شوروی، لهستان، مجارستان، چکسلواکی و یوگسلاوی — برای اولین بار در سال ۱۹۵۵ در نمایشگاه کتاب فرانکفورت شرکت کردند.

در همان سال، آلمان شرقی نیز اولین مشارکت خود را در یک غرفه جمعی به نام "کتاب‌های از تجارت داخلی آلمان" ارائه داد.

همان طور که روزنامه فرانکفورتر روندشاو در سال ۱۹۵۷ توصیف کرد، نمایشگاه کتاب در آن زمان تنها رویداد تجاری جهان بود که اجازه می‌داد "توهم یک دنیای متحد" به طور موقت در میان رقابت‌های سیاسی جاری میان غرب و شرق زنده شود: «در جبهه کتاب در فرانکفورت، هیچ سرزمینی بی‌طرف میان مخالفان وجود ندارد؛ آن‌ها از سنگر‌ها بیرون آمده‌اند و بدون لبخند دیپلماتیک، دست یکدیگر را می‌فشارند!»

با این حال، پرده آهنین تا سالی که دیوار برلین فرو ریخت، بر نمایشگاه سایه افکنده بود. در سال ۱۹۸۹، نویسنده معترض چک، واسلاو هاول، جایزه صلح صنعت کتاب آلمان را دریافت کرد، اما اجازه سفر به او برای شرکت در مراسم اعطا نشد.