نگاه جزیرهای به حجاب جامعه را سرگردان کرده است
معصومه نصیری کارشناس سواد رسانه در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری آنا با تأکید بر اینکه وضعیت امروز حجاب در جامعه نتیجه یک پروژه مستمر رسانهای است، گفت: شاید بیش از بیست سال پیش، سناریوهای جنگ شناختی بر موضوع حجاب بهطور ویژه طراحی و اجرا شد. این سناریوها از عرصه نرم، یعنی فیلم، سریال، موسیقی و کلیپها تا شبکه نمایش خانگی و سینما امتداد یافت و در کنار آن، رسانههای فارسیزبان و افراد شناختهشدهای در ترویج بیحجابی نقش ایفا کردند.
وی افزود: وقتی از جنگ شناختی صحبت میکنیم، یعنی یک طراح سناریو ایستگاههای متوالی را برای رسیدن به هدف نهایی طراحی میکند. هر مرحله نتیجهای میدهد و بعد وارد ایستگاه بعدی میشود. در حوزه حجاب هم دقیقاً چنین فرایندی طی شد. کمپینها و فعالیتهایی از سالها پیش آغاز شد و امروز ما با محصول نهایی آن یعنی وضعیت کنونی حجاب در جامعه مواجه هستیم.
نقش نهادهای داخلی و خطای افراطی در مواجهه با حجاب
نصیری با اشاره به کمکاری برخی نهادهای داخلی ابراز داشت: در کنار این هجمه رسانهای، بعضی نهادهایی که باید در حوزه حجاب و ترویج آن فعال میبودند یا بیکار بودند یا عملکردی کماثر داشتند. علاوه بر این، پرداخت افراطی و نه اقناعی به موضوع حجاب نیز آسیبزا بود. ما بیش از دهها نهاد داریم که باید در این حوزه کار میکردند اما گزارش شفافی از عملکرد آنها وجود ندارد.
وی ادامه داد: کلیشهسازیها و انگارهسازیهایی که از طریق شبکه نمایش خانگی و سینما در ذهن زنان ایجاد شد نیز به شدت بر وضعیت امروز تأثیر گذاشت.
نبود نگاه واحد؛ معضل اصلی سیاستگذاری
این کارشناس سواد رسانهای در پاسخ به چرایی سرگشتگی جامعه نسبت به مسئله حجاب اظهار داشت: یکی از معضلات مهم، نبود نگاه واحد و همافزار ملی است. وقتی یک موضوع اجتماعی و فرهنگی به تعدد تصمیمگیر گرفتار شود، بهترین راه برای حاشیهبردن آن فراهم میشود. همانطور که در خانواده اگر پدر و مادر مسیر متفاوتی پیش بگیرند، فرزند از این تضاد استفاده میکند. در جامعه هم تعدد رویکردها باعث شده شهروندان از این اختلاف بهره بگیرند.
وی گفت: حاکمیت باید به یک تصمیم واحد برسد؛ آیا رویکرد فرهنگی، رسانهای یا انتظامی؟ یا تلفیقی از اینها؟ تا وقتی که قوا و نهادها هرکدام رویکردی جداگانه داشته باشند، نمیتوانیم به نتیجه درست برسیم.
تجربه دیگر کشورها و ضرورت راهکارهای چندوجهی
نصیری با اشاره به الگوهای جهانی توضیح داد: در بسیاری از کشورها برای پوشش در ادارات و فضاهای عمومی قوانین مشخصی وجود دارد. برخلاف تصور برخی، آزادی بیحدوحصر وجود ندارد. بنابراین ما نیز باید وضعیت برهنگی و بیحجابی را روشن کنیم. رویکرد فرهنگی و ایجابی میتواند مؤثر باشد، اما این مسئله چندوجهی است و تکراهکار ندارد. وی افزود: استفاده از تجربه زیسته کشورهای اسلامی میتواند مفید باشد. درست است که ساختار حجاب آنها با ما متفاوت است، اما ولنگاری اجتماعی و برهنگی در آن کشورها نیز مدیریت و کنترل میشود. مقایسه تطبیقی میتواند در طراحی راهکارها به ما کمک کند.
حلقه مفقوده؛ عفاف پیش از حجاب
این کارشناس سواد رسانهای با تأکید بر اهمیت تقدم عفاف بر حجاب خاطرنشان کرد: ما در سالهای اخیر بیش از حد روی حجاب تمرکز کردهایم و از عفاف غفلت کردهایم. جامعه عفیف در ذات خود تن به ولنگاری اجتماعی نمیدهد، حتی اگر پوشش مورد بحث باشد. بنابراین باید به تربیت عفاف در کنار حجاب توجه کنیم.
وی ادامه داد: برای عبور از این وضعیت، نیازمند نگاه ملی و واحد هستیم. وقتی هر دولت یا نهاد با رویکرد متفاوت وارد موضوع میشود و سیاستها جزیرهای پیش میرود، شهروندانی که علاقهای به حجاب ندارند از این سرگشتگی بهره میبرند. بازگرداندن جامعه به قاعده فرهنگی پس از عبور از خطوط عادی بسیار سختتر خواهد بود.
انتهای پیام/