سیارهای که در حال ذوب شدن و تبخیر است
در حالی که معمولاً به دنبال سیاراتی میگردیم که شرایط مناسب برای وجود آب مایع داشته باشند، منظره این سیاره، به نام BD+۰۵، ۴۸۶۸ Ab، شبیه به یک صحنه وحشتناک است. اقیانوسهایی از ماگما بر روی سطح آن در حال جوشیدن هستند و مواد سنگی از سطح به فضا تبخیر میشوند و سپس به شکل یک دُم سنگی متراکم درمیآیند.
مارک هون، اخترفیزیکدان مؤسسه کاولی در MIT، توضیح میدهد: «طول این دُم غولپیکر است و تا ۹ میلیون کیلومتر امتداد دارد که حدود نیمی از کل مدار سیاره را تشکیل میدهد.»
موقعیت و وضعیت سیاره
این سیاره ناامیدکننده حدود ۱۴۰ سال نوری از زمین فاصله دارد و هر ۳۰٫۵ ساعت یک بار به دور ستاره میزبان خود میچرخد. این فاصله حدود ۲۰ برابر نزدیکتر از فاصله عطارد تا خورشید است – و این "آغوش گرم" میتواند برای آن یک اشتباه مرگبار باشد.
ذوب شدن و تبدیل به خاکستر
BD+۰۵، ۴۸۶۸ Ab احتمالاً با جرمی بیش از دو برابر جرم فعلیاش آغاز به وجود آمد، اما اکنون جرم آن کمتر از نصف جرم عطارد است و هر لحظه کوچکتر میشود. محققان تخمین میزنند که در هر مدار، معادل یک کوه اورست از مواد آن به فضا پرتاب میشود. با این سرعت، این سیاره ظرف یک تا دو میلیون سال بهطور کامل حل خواهد شد.
آوی شپورر، اخترشناس در مأموریت TESS (ماهواره مشاهده سیارات فراخورشیدی) توضیح میدهد: «این یک شیء بسیار کوچک است و گرانش بسیار ضعیفی دارد، بنابراین بهراحتی جرم زیادی از دست میدهد. این کاهش جرم، گرانش آن را بیشتر ضعیف میکند و باعث میشود حتی بیشتر جرم از دست بدهد. این یک فرآیند بیوقفه است و برای سیاره فقط بدتر و بدتر میشود.»
چهارمین سیاره ذوبشونده کشفشده
به گزارش sciencealert، این تنها چهارمین سیاره شبیه به عطارد کشفشده است که در حال ذوب شدن است، اما پیشبینیهای آن بسیار تاریکتر است. به عنوان مثال، سیارهای که به دور ستاره KIC ۱۲۵۵۷۵۴۸ میچرخد، حدود ۲۰۰ میلیون سال عمر دارد. اما دُم طولانی BD+۰۵، ۴۸۶۸ Ab نشاندهنده تخریب سریعتری است.
سایر سیارات دارای دُم که قبلاً کشف شدهاند، معمولاً غولهای گازی هستند که مواد زیادی برای از دست دادن دارند. به عنوان مثال، HAT-P-۳۲b هلیوم را در دو دُم از خود خارج میکند که طول آنها بیش از ۵۳ برابر شعاع سیاره است. این سیاره حدود ۴۰ میلیارد سال طول میکشد تا بهطور کامل تبخیر شود.
مقایسه با WASP-۶۹b
سیاره «مشتری داغ» WASP-۶۹b نیز جو خود را به شکل یک دُم از دست میدهد، اما تنها هر یک میلیارد سال یک جرم معادل زمین از دست میدهد. احتمالاً قبل از نگرانی برای از دست دادن هوایش، حوادث فاجعهبار دیگری مثل انفجار ستاره میزبانش رخ خواهد داد.
BD+۰۵، ۴۸۶۸ Ab؛ کشف عجیب و شگفتانگیز
این سیاره فوقالعاده به شیوهای معمولی کشف شد: با استفاده از روش عبوری. این روش شامل مشاهده ستاره برای کاهشهای دورهای در نور آن است که ناشی از گذر سیاره بین ستاره و تلسکوپ است.
با این حال، در این مورد، دانشمندان فقط یک کاهش نور کوتاه و منظم ندیدند. بازگشت به روشنایی عادی پس از هر عبور بسیار طولانیتر از حد انتظار بود. عجیبتر اینکه، مقدار نوری که در هر مدار از طریق سیاره عبور میکرد متفاوت بود. این موضوع نشان میداد که ساختاری مبهم و ناسازگار پشت این سیاره در حال حرکت است.
هون میگوید: «شکل عبور شبیه به یک دنبالهدار با دُم بلند است.» وی افزود: «بهجز اینکه احتمالاً این دُم شامل گازهای فرار و یخ نیست – چیزهایی که در یک دنبالهدار واقعی انتظار میرود. این مواد در این فاصله نزدیک به ستاره میزبان دوام نمیآورند. با این حال، ذرات معدنی که از سطح سیاره تبخیر میشوند، میتوانند به اندازه کافی ماندگار باشند تا چنین دُمی را ایجاد کنند.»
دُم جلویی و نکات علمی
جالب اینکه، یک دُم کوچکتر «جلویی» نیز در جلوی سیاره کشیده شده است. تیم تحقیقاتی معتقد است که این دُم میتواند به درک دینامیک دُم گرد و غبار و آزمایش نظریههای تشکیل کمک کند.
هرچند BD+۰۵، ۴۸۶۸ Ab بههیچعنوان محلی برای تعطیلات نیست، اما ممکن است چیزهایی به ما درباره جهانهای بیشتر سکونتپذیر یاد بدهد. بعد از همه، این اتفاق نادر است که یک سیاره اجزای درونی خود را به بیرون پرتاب کند تا ما بتوانیم آن را تحلیل کنیم.
تلесکوپ فضایی جیمز وب (JWST) میتواند این "کالبدشکافی" را انجام دهد. با مطالعه طیف نور ستاره که توسط گرد و غبار جذب میشود، JWST میتواند نشان دهد که این سیاره محکوم به نابودی از چه موادی تشکیل شده است.
هون اضافه میکند: «این فرصتی منحصربهفرد خواهد بود تا مستقیماً ترکیب داخلی یک سیاره سنگی را اندازهگیری کنیم، که ممکن است به ما اطلاعات زیادی درباره تنوع و امکان سکونتپذیری سیارات خاکی خارج از منظومه شمسی بدهد.»
انتهای پیام/