توسعه هوش مصنوعی ایران به کمک دانش‌بنیان‌ها

خبرگزاری آنا- گروه علم و فناوری؛ امروزه در دنیا دولتی وجود ندارد که برای هوش مصنوعی برنامه‌ای نداشته باشد؛ زیرا هوش مصنوعی  این روزها به پرچمدار عرصه فناوری‌های تبدیل شده است و میزان قدرت و رقابت‌پذیری جهانی آینده کشورها را تعیین می‌کند.

هوش مصنوعی را می توان به عنوان موتورخانه انقلاب صنعتی چهارم نام ببریم که قدرتی حتی فراتر از قدرت هسته‌ای به کشورها می‌بخشد. هوش مصنوعی و به تبع آن انقلاب چهارم صنعتی نه تنها بر اقتصاد جهانی تأثیر می‌گذارد، بلکه نقش مهمی در تغییرات نظامی و امنیتی جهان برجای خواهد داشت از اینرو عقب‌ماندگی و کم‌کاری در این حوزه می‌تواند عواقب و تبعات بسیار خطرناک و جبران‌ناپذیری برای ایران به همراه داشته باشد.

مقام معظم رهبری شهریور امسال همزمان با هفته دولت در دیدار با رئیس جمهور و اعضای هیئت دولت عقب ماندن از تسلط بر لایه‌های عمیق هوش مصنوعی را موجب ایجاد یک محدوده انحصاری دیگر مانند انرژی اتمی به‌دست کشورهای مسلط بر این فناوری دانستند و افزودند: «فرصت‌طلبان و قدرت‌طلبان دنیا در آینده یک آژانس هوش مصنوعی ایجاد می‌کنند و اجازه ورود کشورهای دیگر به برخی بخش‌ها و لایه‌های آن را نخواهند داد.»

ایشان همچنین  در سخنرانی اخیرشان به قصد شوم دشمنان متخاصم جمهوری اسلامی در نشان دادن ضعف جمهوری اسلامی اشاره کردند و فرمودند: «کار نرم‌افزاری دشمن، فاصله‌انداختن بین واقعیت و تصور افکار عمومی است. امروز کار اساسی و مهم برای دستگاه‌های تبلیغاتی ما، پاره کردن پرده‌ی توهم اقتدار دشمن است؛ نگذارید تبلیغات دشمن بر روی افکار عمومی اثر کند».

همچنین طبق تاکیدات گذشته مقام معظم رهبری، باید در هوش مصنوعی به گونه‌ای عمل کنیم که ایران جزء ۱۰ کشور برتر جهان باشد؛ بنابراین برای تحقق این شعار لازم است تمامی قوا و سازمان های ذی ربط بسیج شوند.

طی سال های اخیر در این زمینه اقدامات موثری در کشور صورت گرفته است و فناوران و متخصصان ایرانی با اتکا به توانمندی های خودشان توانسته اند به لایه های این فناوری دست پیدا کنند و دستاوردهای مهمی در این زمینه خلق کنند؛ دستاوردهایی که برنامه های تبلیغاتی ضد ایران را نقش برآب می کند.

در این گزارش سعی داریم به برخی از مهم‌ترین کاربردهای هوش مصنوعی و اقدامات معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان در زمینه هوش مصنوعی اشاره کنیم که در ادامه آن را می خوانید.

{$sepehr_key_5373}

هوش مصنوعی و کاربردهای آن

ابزار‌های کاربردی هوش مصنوعی طی چند سال گذشته به طور قابل توجهی تکامل یافته‌اند و تقریباً در هر بخش، برای خود جایگاهی دست و پا کرده‌اند. کشورمان نیز با تولید دانش و پژوهش‌های کاربردی در حوزه هوش مصنوعی، توانسته است خود را در جمع کشور‌های فعال در این عرصه قرار دهد. علاوه بر تولید علم و پژوهش‌های کاربردی در این حوزه، شرکت‌های دانش‌بنیان مختلفی نیز به تولید محصولات و ابزار‌های مبتنی بر هوش مصنوعی دست زده‌اند.

هوش مصنوعی (AI) با استفاده از فناوری یادگیری، هوش انسان را شبیه‌سازی می‌کند و می‌تواند برای رفع نیازها، انجام کار‌ها و حل مشکلات خاص مورد استفاده قرار بگیرد. هوش مصنوعی ترکیبی از فناوری‌های یادگیری ماشین و یادگیری عمیق است و مدل‌های مختلف آن به کمک انبوهی از داده‌ها آموزش داده می‌شوند و می‌توانند تصمیمات هوشمندانه بگیرند.

کاربرد‌های هوش مصنوعی به طور روزافزون و فزاینده‌ای در حال گسترش است به‌طوری‌که با خودکار کردن وظایف، بهینه‌سازی تصمیم‌گیری و تقویت نوآوری در زمینه‌هایی مانند مراقبت‌های بهداشتی، آموزش و امور مالی، صنایع را متحول می‌کند. در این گزارش برخی از کاربرد‌های آینده‌محور این فناوری مورد بررسی قرار گرفته است.

تجارت الکترونیک

هوش مصنوعی با بررسی، تحلیل و دریافت تجربه خرید مشتریان، زمینه را برای بهینه سازی عملیات کسب و کار، صنعت تجارت الکترونیک به وجود آورده و این حوزه را دست‌خوش تحول کرده است. موتور‌های توصیه مبتنی بر هوش مصنوعی رفتار و اولویت‌های مشتری را برای پیشنهاد محصولات تجزیه و تحلیل می‌کنند.

این ابزار، منجر به افزایش فروش و رضایت مشتری می‌شود. علاوه بر این، ربات‌های گفتگوی مبتنی بر هوش مصنوعی، پشتیبانی فوری مشتری را ارائه می‌کنند، سوالات را حل می‌کنند و خریداران را در سفر خریدشان راهنمایی می‌کنند.

فروشگاه‌های برخط از هوش مصنوعی برای توصیه محصولات به کاربران خود بر اساس تاریخچه مرور، خرید‌های گذشته و ترجیحات آنها استفاده می‌کند. این شخصی‌سازی با نشان دادن اقلامی که به مشتریان تمایل بیش‌تری به خرید دارند، تعامل و فروش را افزایش می‌دهد.

ربات‌های گفت‌و‌گو

چت ربات‌های مجهز به هوش مصنوعی، می‌توانند پشتیبانی فوری مشتری، پاسخگویی به سوالات و کمک به انجام وظایف شبانه روزی را ارائه می‌کنند. این ربات‌های گفت‌و‌گو می‌توانند خدمات مختلفی را از پاسخ‌گویی به سوالات متداول مشتریان تا مسائل پیچیده خدمات مشتری را ارائه دهند.

بسیاری از وب‌سایت‌های تجارت الکترونیک از ربات‌های چت برای کمک به مشتریان در تجربه خرید، پاسخ دادن به سؤالات مربوط به محصولات، سفارش‌ها و بازگشت استفاده می‌کنند.

تشخیص چهره

فناوری تشخیص چهره از هوش مصنوعی برای شناسایی و تأیید افراد بر اساس ویژگی‌های صورت استفاده می‌کند. این فناوری به طور گسترده‌ای در سیستم‌های امنیتی، کنترل دسترسی و احراز هویت دستگاه‌های شخصی استفاده می‌شود و راهی راحت و امن برای تأیید هویت ارائه می‌دهد.

فناوری شناسایی چهره در تلفن‌های همراه برای بازکردن قفل و یا دریافت مجوز پرداخت استفاده مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روز‌ها همچنین برای احراز هویت در انواع ثبت نام‌ها به عنوان یک ابزار تشخیص هویت ایمن و کاربرپسند مورد استفاده قرار می‌گیرد.

یادگیری ماشینی

یادگیری ماشین، زیرمجموعه‌ای از هوش مصنوعی، شامل الگوریتم‌های آموزشی برای یادگیری از داده‌ها و پیش‌بینی یا تصمیم‌گیری بدون برنامه‌نویسی صریح است. این ابزار فناورانه، در صنایع مختلف، از مراقبت‌های بهداشتی و مالی گرفته تا بازاریابی و فناوری، کاربرد دارد.

پلتفرم‌های پخش آنلاین فیلم و سریال، از یادگیری ماشین برای تجزیه و تحلیل عادات تماشا استفاده می‌کند و نمایش‌ها و فیلم‌های متناسب با اولویت‌های هر کاربر را توصیه می‌کند و تجربه پخش جریانی را بهبود می‌بخشد.

آموزش و یادگیری

کاربرد هوش مصنوعی استفاده از آن در بهبود آموزش است. هوش مصنوعی در آموزش نحوه یادگیری دانش آموزان و نحوه آموزش مربیان را تغییر می‌دهد. پلتفرم‌های یادگیری تطبیقی ​​از هوش مصنوعی برای سفارشی‌سازی محتوای آموزشی بر اساس نقاط قوت و ضعف هر دانش‌آموز استفاده می‌کنند و تجربه یادگیری شخصی‌سازی شده را تضمین می‌کنند. هوش مصنوعی همچنین می‌تواند وظایف اداری را خودکار کند و به مربیان این امکان را می‌دهد که بیشتر بر آموزش و کمتر  روی کاغذبازی تمرکز کنند.

پلتفرم‌های آموزش آنلاین، از الگوریتم‌های هوش مصنوعی برای ارائه توصیه‌های درسی و ارائه بازخورد شخصی به دانش‌آموزان استفاده می‌کنند و تجربه یادگیری و نتایج آنها را افزایش می‌دهند.

{$sepehr_key_5374}

سبک زندگی

برنامه بعدی هوش مصنوعی یک برنامه رایج است، یعنی هوش مصنوعی در سبک زندگی. هوش مصنوعی در برنامه‌های سبک زندگی مختلف، از دستیار‌های شخصی مانند سیری و الکسا گرفته تا دستگاه‌های خانه هوشمند، ادغام شده است. این فناوری‌ها کار‌های روزانه را ساده می‌کنند، گزینه‌های سرگرمی را ارائه می‌دهند، برنامه‌ها را مدیریت می‌کنند و حتی لوازم خانگی را کنترل می‌کنند و زندگی را راحت‌تر و کارآمدتر می‌کنند.

ترموستات‌های هوشمند از هوش مصنوعی برای شناسایی تنظیمات دمای مورد نیاز منزل و اماکن بهره می‌برند و به‌طور خودکار تنظیمات را برای آسایش بهینه و صرفه‌جویی در انرژی تنظیم می‌کنند.

ناوبری

هوش مصنوعی سامانه‌های ناوبری را به طور قابل توجهی بهبود می‌بخشد و سفر‌ها را ایمن‌تر و کارآمدتر می‌کند. سازوکار‌های پیشرفته داده‌های ترافیکی، شرایط آب و هوایی و الگو‌های تاریخی را در زمان واقعی پردازش می‌کنند تا پیشنهادات مسیر دقیق با ترافیک کم‌تر را ارائه دهند. هوش مصنوعی همچنین به وسایل نقلیه خودران این توانایی را می‌بخشد که از حسگر‌ها و یادگیری ماشین برای حرکت در جاده‌ها و اجتناب از موانع استفاده می‌کنند.

نرم افزار‌های مسیریابی خارجی و داخلی، از هوش مصنوعی برای تجزیه و تحلیل شرایط ترافیکی و ارائه سریع‌ترین مسیر‌ها استفاده می‌کند و به رانندگان کمک می‌کند در زمان صرفه‌جویی کنند و مصرف سوخت را کاهش دهند.

رباتیک

هوش مصنوعی قابلیت‌های ربات‌ها را افزایش می‌دهد و آنها را قادر می‌سازد تا وظایف پیچیده را به طور دقیق و کارآمد انجام دهند. در صنایعی مانند تولید، ربات‌های مجهز به هوش مصنوعی می‌توانند در کنار انسان‌ها کار کنند و کار‌های تکراری یا خطرناک را انجام دهند تا ضمت افزایش بهره‌وری، سلامت نیروی انسانی و ایمنی را افزایش بدهند.

در صنعت خودروسازی، با استفاده از ربات‌های مبتنی بر هوش مصنوعی، مونتاژ قطعات، رنگ‌آمیزی و کنترل کیفیت استفاده با سرعت و دقت قابل توجهی انجام می‌شود و استفاده از این ابزار‌های فناورانه، خروجی با کیفیت بالا را تضمین می‌کند.

پردازش زبان طبیعی

پردازش زبان طبیعی (NLP) یک حوزه هوش مصنوعی است که بر تعامل بین رایانه و انسان از طریق زبان طبیعی تمرکز دارد. این فناوری، زمینه‌ای فراهم می‌کند تا ماشین‌ها، زبان انسانی را درک، تفسیر و تولید کنند و برنامه‌هایی مانند ترجمه، تجزیه و تحلیل احساسات و دستیار‌های فعال‌شده با صدا را تسهیل کنند.

بسیاری از ابزار‌های تحلیل، ویرایش و تولید متن، گفتار و داده‌های تصویری، برای شناخت خطا‌های نگارشی، بهبود سبک و پیشنهادات وضوح استفاده می‌کند و به کاربران کمک می‌کند کیفیت محتوا‌های خود را افزایش دهند.

بینایی کامپیوتری

بینایی کامپیوتری شامل استفاده از هوش مصنوعی برای تفسیر و پردازش اطلاعات بصری از دنیای اطراف ما مورد استفاده قرار می‌گیرد. این قابلیت مبتنی بر هوش مصنوعی، دستگاه‌ها را قادر می‌سازد اشیاء، افراد و فعالیت‌ها را در تصاویر و فیلم‌ها تشخیص دهند که منجر به امنیت، مراقبت‌های بهداشتی و برنامه‌های کاربردی خودرو‌های خودران می‌شود.

خودرو‌های خودران از بینایی کامپیوتری برای شناسایی و پاسخ به موانع، علائم راهنمایی و رانندگی و عابران پیاده استفاده می‌کنند و یک رانندگی و ناوبری را تضمین می‌کنند.

 منابع انسانی

هوش مصنوعی در منابع انسانی با خودکارسازی فرآیند‌های زمان‌بر مانند غربالگری رزومه، زمان‌بندی مصاحبه و انجام ارزیابی‌های اولیه، کار‌ها را ساده‌تر می‌کند. ابزار‌های هوش مصنوعی می‌توانند شرح شغلی را تجزیه و تحلیل کرده و آنها را با متقاضیان مناسب مطابقت بدهند، تا بهترین گزینه مناسب را پیدا کنند.

امروزه سامانه‌های استخدام نیروی انسانی، شرکت‌های بزرگ و کارفرمایان، از پلتفرم‌های مبتنی بر هوش مصنوعی برای تجزیه و تحلیل رزومه و شناسایی مناسب‌ترین گزینه‌ها استفاده می‌کنند، کاری که به طور قابل توجهی زمان و دشواری‌های فرآیندی همچون استخدام را کاهش می‌دهند.

بهداشت و سلامت

یکی از کاربرد‌های حیاتی هوش مصنوعی، ادغام آن با حوزه مراقبت‌های بهداشتی و پزشکی است. هوش مصنوعی با بهبود تشخیص، شخصی‌سازی برنامه‌های درمانی و بهینه‌سازی مراقبت از بیمار، مراقبت‌های بهداشتی را متحول می‌کند. الگوریتم‌های هوش مصنوعی می‌توانند تصاویر پزشکی را تجزیه و تحلیل کنند، شیوع بیماری‌ها را پیش‌بینی کنند و به کشف دارو کمک کنند و کیفیت کلی خدمات مراقبت‌های بهداشتی را افزایش دهند.

شرکت‌های دانش‌بنیان حوزه سلامت، از هوش مصنوعی برای تجزیه و تحلیل حجم وسیعی از داده‌های پزشکی، کمک به پزشکان در تشخیص بیماری‌ها و توصیه برنامه‌های درمانی شخصی استفاده می‌کند.

کشاورزی

برنامه‌های کاربردی هوش مصنوعی به بهینه‌سازی شیوه‌های کشاورزی، افزایش بازده محصول و تضمین استفاده پایدار از منابع کمک می‌کند. پهپاد‌ها و حسگر‌های مجهز به هوش مصنوعی می‌توانند سلامت محصول، شرایط خاک و الگو‌های آب و هوا را کنترل کنند و بینش‌های ارزشمندی را در اختیار کشاورزان قرار دهند.

پلتفرم‌های دیجیتال کشاورزی دقیق از هوش مصنوعی برای تجزیه و تحلیل داده‌های حسگر‌ها و پهپاد‌ها استفاده می‌کنند و به کشاورزان کمک می‌کنند تا تصمیمات آگاهانه آبیاری، کوددهی و کنترل آفات را بگیرند.

بازی و سرگرمی

یکی دیگر از برنامه‌های قابل توجه هوش مصنوعی بازی است. هوش مصنوعی به طور قابل توجهی بر صنعت بازی تأثیر می‌گذارد و تجربیات واقعی‌تر و جذاب تری ایجاد می‌کند. الگوریتم‌های هوش مصنوعی می‌توانند رفتار هوشمندانه‌ای را در شخصیت‌های غیربازیکن (NPC) ایجاد کنند، با اقدامات بازیکن سازگار شوند و محیط‌های بازی را بهبود بخشند.

کاراکتر‌های بازی‌های رایانه‌ای مبتنی بر هوش مصنوعی، رفتار‌های واقع‌بینانه از خود نشان می‌دهند که روند بازی را برای بازیکنان فراگیرتر و چالش‌برانگیزتر می‌کند.

هوش مصنوعی صنعت سرگرمی را با شخصی‌سازی توصیه‌های محتوا، ایجاد جلوه‌های بصری واقع‌گرایانه و افزایش تعامل مخاطبان متحول می‌کند. هوش مصنوعی می‌تواند ترجیحات بیننده را تجزیه و تحلیل کند، محتوا تولید کند و تجربیات تعاملی ایجاد کند.

نرم افزار‌های پخش پادکست و محتوا‌های صوتی و تصویری، از هوش مصنوعی برای توصیه موسیقی بر اساس تاریخچه گوش دادن به کاربر استفاده می‌کند و لیست‌های پخش شخصی سازی شده‌ای ایجاد می‌کند که کاربران را درگیر می‌کند و به آنها امکان می‌دهد هنرمندان جدید را کشف کنند.

خودرو

هوش مصنوعی در خط مقدم صنعت خودرو قرار دارد و پیشرفت‌هایی را در رانندگی خودران، تعمیر و نگهداری پیش‌بینی‌کننده و دستیار‌های شخصی در خودرو تقویت می‌کند. سیستم‌های هوش مصنوعی می‌توانند داده‌های حسگر‌ها و دوربین‌ها را برای حرکت در جاده‌ها، جلوگیری از برخورد، و به‌روزرسانی‌های ترافیکی در زمان واقعی پردازش کنند.

شرکت‌های پیشران صنعت خودروسازی و تولید خودرو‌های الکتریکی، از فناوری هوش مصنوعی برای فعال کردن رانندگی نیمه خودکار، کمک به کار‌هایی مانند حفظ خطوط، حفظ سرعت و پارکینگ خودکار استفاده می‌کند.

رسانه‌های اجتماعی

هوش مصنوعی، پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی را با شخصی‌سازی فید‌های محتوا، شناسایی اخبار جعلی و بهبود تعامل کاربران افزایش می‌دهد. الگوریتم‌های هوش مصنوعی رفتار کاربر را برای توصیه پست ها، تبلیغات و ارتباطات مرتبط تجزیه و تحلیل می‌کنند.

اغلب شبکه‌های اجتماعی، از هوش مصنوعی برای متناسب کردن محتوا‌های نمایش داده شده و شخصی‌سازی شده به کاربر استفاده می‌کند و محتوایی را به کاربران نشان می‌دهد که با علایق و الگو‌های تعامل آنها مطابقت دارد.

بازاریابی

هوش مصنوعی در بازاریابی به کسب و کار‌ها کمک می‌کند تا رفتار مشتری را دریابند، کمپین‌ها را بهینه کنند و تجربیات شخصی را ارائه دهند. ابزار‌های هوش مصنوعی می‌توانند داده‌ها را برای شناسایی گرایش‌ها، تقسیم‌بندی مخاطبان و خودکارسازی ارسال محتوا تجزیه و تحلیل کنند.

پلتفرم‌های بازاریابی دیجیتال، از هوش مصنوعی برای تجزیه و تحلیل تعاملات مشتری و بهینه سازی کمپین‌های ایمیل برای تعامل و نرخ تبدیل بهتر استفاده می‌کنند.

امور مالی

هوش مصنوعی در صنعت بانکداری و مالی به بهبود مدیریت ریسک، کشف تقلب و راهبرد‌های سرمایه‌گذاری کمک کرده است. الگوریتم‌های هوش مصنوعی می‌توانند داده‌های مالی را برای شناسایی الگو‌ها و پیش‌بینی تجزیه و تحلیل کنند و به کسب‌وکار‌ها و افراد در تصمیم‌گیری آگاهانه کمک کنند.

نجوم

یکی دیگر از کاربرد‌های هوش مصنوعی، حوزه نجوم و اخترشناسی است. هوش مصنوعی به اخترشناسان در تجزیه و تحلیل حجم وسیعی از داده ها، شناسایی اجرام آسمانی و کشف پدیده‌های جدید کمک می‌کند. الگوریتم‌های هوش مصنوعی می‌توانند داده‌های تلسکوپ‌ها و ماهواره‌ها را پردازش کنند و تشخیص و طبقه بندی اجرام نجومی را خودکار کنند.

هوش مصنوعی می‌تواند به تجزیه و تحلیل داده‌های تلسکوپ‌های فضایی، کمک کند و با شناسایی تغییرات ظریف در روشنایی ستاره‌ها زمینه را برای کشف سیارات فراخورشیدی فراهم بیاورد.

امنیت داده‌ها

فناوری هوش مصنوعی با شناسایی و پاسخگویی به تهدید‌های سایبری در زمان مناسب، امنیت داده‌ها را افزایش می‌دهد. سیستم‌های هوش مصنوعی می‌توانند ترافیک شبکه را کنترل کنند، فعالیت‌های مشکوک را شناسایی کنند و به‌طور خودکار خطرات را کاهش دهند.

پلتفرم‌های امنیت سایبری مبتنی بر هوش مصنوعی، از یادگیری ماشینی برای شناسایی و پاسخ به تهدیدات سایبری بالقوه استفاده می‌کنند و از سازمان‌ها در برابر نقض داده‌ها و حملات محافظت می‌کنند.

سفر و حمل و نقل

هوش مصنوعی، توانسته است فرآیند سفر و حمل و نقل را با بهبود برنامه‌ریزی مسیر، مدیریت جریان ترافیک و بهبود تجربه مسافران، تحول ببخشد.

سیستم‌های مجهز به هوش مصنوعی می‌توانند داده‌ها را برای پیش‌بینی تاخیرها، بهینه‌سازی زمان‌بندی‌ها و ارائه به‌روزرسانی‌های بی‌درنگ به مسافران تجزیه و تحلیل کنند.

خطوط هوایی از هوش مصنوعی برای پیش‌بینی تاخیر‌های پرواز بر اساس عوامل مختلف مانند شرایط آب و هوایی و ترافیک هوایی، استفاده می‌کنند و به آنها اجازه می‌دهد ضمن مدیریت دقیق برنامه‌ها، تازه‌ترین تغییرات را به طور فعالانه به مسافران اطلاع دهند.

هوش مصنوعی مولد

جدیدترین و محبوب‌ترین اپلیکیشن هوش مصنوعی امروزی Generative AI است. هوش مصنوعی مولد از مدل‌های یادگیری ماشین برای ایجاد محتوای جدید، از متن و تصویر گرفته تا موسیقی و ویدیو استفاده می‌کند. این مدل‌ها می‌توانند خروجی‌های واقعی و خلاقانه تولید کنند و زمینه‌های مختلفی مانند هنر، سرگرمی و طراحی را تقویت کنند.

دستیار‌های مبتنی هوش مصنوعی، می‌توانند متنی شبیه انسان تولید کند و برنامه‌هایی مانند ایجاد محتوای خودکار، ربات‌های چت و دستیار‌های مجازی را به مخاطب ارائه کند.

هوش مصنوعی مولد، هوش مصنوعی را با ایجاد محتوای اصلی، مانند متن، تصاویر و کد، بر اساس درخواست‌های کاربر، ارتقا می‌دهد. برخلاف هوش مصنوعی سنتی، بر خلاقیت و تعاملات انسان‌مانند تمرکز می‌کند و فرصت‌های جدیدی را در زمینه‌هایی مانند هنر، خدمات مشتری و توسعه نرم‌افزار باز می‌کند و نحوه کار و نوآوری ما را دوباره تعریف می‌کند.

گام گذاشتن معاونت علمی در مسیر توسعه هوش مصنوعی

معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری با توجه به تأکیدات اسناد بالادستی و توجه جدی دولت به نقش معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری، به‌عنوان نهاد حمایتی در کشور، مکلف به توسعه این فناوری در کشور شده و در این راستا، برنامه‌های مختلفی برای توسعه فناوری‌های نوین و به‌ویژه هوش مصنوعی در نظر گرفته است.

توسعه زیرساخت‌های لازم برای ارتقای کاربرد‌ها و توسعه محصولات و ابزار‌های هوش مصنوعی، یکی از اقداماتی است که معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری بر آن اهتمام دارد. این نهاد از طریق حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق، ارائه تسهیلات مالی، مشاوره، و شبکه‌سازی، استفاده از ظرفیت دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی به توسعه این فناوری کمک می‌کند.

معاونت علمی با همکاری صندوق نوآوری و شکوفایی، حمایت‌های مالی و سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر را به شرکت‌های دانش‌بنیان اختصاص می‌دهد.

همچنین با تکیه به قانون جهش تولید برای تأمین منابع مالی برای تحقیق و توسعه (R&D)، این نهاد به شرکت‌ها کمک می‌کند تا برای طرح‌های تحقیق و توسعه و رسوخ نوآوری‌های بیش‌تر در زمینه‌های مختلف، از حمایت‌های اعتبار مالیاتی شوند.

معاونت علمی به تسهیل ارتباطات میان شرکت‌ها، مراکز تحقیقاتی و شرکت‌های دانش‌بنیان در ابعاد بین‌المللی می‌پردازد و با ایجاد بستر بازار‌های خارجی، زمینه را برای تجاری‌سازی محصولات دانش‌بنیان از جمله حوزه هوش مصنوعی و صادرات آنها فراهم می‌کند.

برنامه‌ریزی برای ورود هوش مصنوعی در حوزه‌های جدید

ستاد توسعه فناوری‌های هوش مصنوعی و رباتیک معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری از جمله ستاد‌هایی است که کارگروه‌های مختلفی برای ترویج و توسعه هوش مصنوعی در دانشگاه‌ها و مدارس، بکارگیری هوش مصنوعی در صنایع، معادن، نیروگاه‌ها پالایشگاه ها، حمایت از تولید و ساخت ربات ها، بررسی مسائل امنیتی و به اشتراک گذاری داده و ایجاد پلتفرم‌های دارد.

بهروز مینایی، استاد و رئیس دانشکده مهندسی کامپیوتر دانشگاه علم و صنعت ایران و دبیر ستاد توسعه فناوری‌های هوش مصنوعی و رباتیک معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری در این خصوص به خبرنگار خبرگزاری آنا گفت: فعالیت‌هایی ما در ستاد هوش مصنوعی شامل مباحث مختلفی مانند «توسعه و ترویج هوش مصنوعی و آموزش هوش مصنوعی در کشور»، «به‌کارگیری هوش مصنوعی در صنایع، معادن، نیروگاه‌ها پالایشگاه ها»، «تولید و ساخت رباتیک»، «امنیت و هوش مصنوعی»، «اشتراک گذاری داده و ایجاد پلتفرم‌های داده» و «هوش مصنوعی در حکمرانی کشور» می‌شود.

وی افزود: تقریبا در بحث توسعه و ترویج هوش مصنوعی و آموزش هوش مصنوعی در کشور ۴ تا خط آموزشی را پیگیری می‌کنیم؛ خط رسمی در دانشگاه ها، خط رسمی در آموزش و پرورش، خط غیر رسمی برای افراد بالای ۱۸ سال، خط غیر رسمی برای افراد زیر ۱۸ سال.

مینایی اظهارکرد: در کارگروه مربوط به صنایع، معادن، نیروگاه‌ها و پالایشگاه‌ها نیز مشکلات صنایع، معادن، نیروگاه‌ها پالایشگاه‌ها را بررسی کرده و اصطلاحا استقرار دوقلو‌های دیجیتال در صنایع را مورد هدف قرار داده‌ایم به قصد اینکه در حوزه انرژی بتوانیم ناترازی انرژی را برطرف کنیم؛ پی ببریم با کمک هوش مصنوعی چگونه می‌توانیم ناترازِی برق در تابستان و گاز در زمستان را برطرف سازیم. همچنین هوش مصنوعی برای افزایش بهره وری در نیروگاه‌ها و پالایشگاه‌ها چه خدمتی ارائه می‌کند تا هم در فرایند تولید و هم در فرایند یافتن مشتری و تحویل ارتباطات بهتر با مشتری‌ها مورد استفاده قرار گیرد.

به گفته رئیس دانشکده مهندسی کامپیوتر دانشگاه علم و صنعت ایران، اکنون با معادن ارتباط برقرار کرده‌ایم و سعی داشته‌ایم در فرم‌های استقرار یک پلتفرم به اشتراک گذاری داده یا جمع آوری داشته باشیم.

مینایی گفت: کی از کارگروه‌های ما رباتیک است. منظور از رباتیک، ربات‌هایی که در کشور می‌تواند به عنوان دستیار پزشک و فعالیت‌های تولیدی در بیمارستان‌ها، پالایشگاه‌ها و نیروگاه‌ها مورد استفاده قرار گیرند. ربات‌هایی که در این زمینه‌ها ساخته می‌شود را مورد حمایت قرار می‌دهیم؛ ربات‌هایی که نه فقط به قصد حضور در یک مسابقه بلکه برای چالش‌های کشور و حل مسائل کشور مورد بهره برداری قرار می‌گیرند.

دبیر ستاد توسعه فناوری‌های هوش مصنوعی و رباتیک معاونت علمی بیان کرد: در کارگروه امنیت و هوش مصنوعی‌مان نیز الگوریتم‌هایی هوش مصنوعی که می‌توانند در مسیر امن سازی داده در شبکه، پایگاه‌های داده و امنیت نرم افزار و امنیت دیتا سنتر‌ها مورد استفاده قرار گیرند را مورد بررسی قرار می‌دهیم. اکنون در برخی از رشته‌ها دولت جدید نسبت به ایجاد ستاد امنیت سایبری عنایت ویژه‌ای دارد. ما نیز در زمینه هوش مصنوعی در این مسیر به آنها کمک می‌کنیم.

سخن پایانی

بازوی اصلی انجام این فعالیت‌ها شرکت‌های بخش خصوصی و شرکت‌های دانش بنیان هستند. در حال حاضر نزدیک به ۳۵۰ شرکت دانش بنیان در حوزه هوش مصنوعی فعالیت دارند که ۴۰۰ تا ۵۰۰ محصول هوش مصنوعی تولید کرده‌اند. به نظر می‌رسد، اگر مسوولان ایران ورود جدی‌تری به این مسئله داشته باشند، اوضاع کشور در زمینه هوش مصنوعی خیلی بهتر از زمان حال شود، زیرا در حال حاضر تیم‌های خوبی در ایران فعالیت می‌کنند که محصولات خوبی مانند دستیار‌های صوتی، چت باکس‌ها و محصولات تحلیلی خوبی تولید کرده‌اند. حتی برخی از محصولات این شرکت‌ها نیز صادر شده‌اند. امید است با توجه به این فناوری طی سال‌های آینده دستاورد‌های بیشتری در حوزه‌های مختلف کسب کنیم و در منطقه جایگاه ویژه‌ای به دست آوریم.