چرا توسعه اقتصادی مکران اهمیت دارد؟/ استقرار جمعیت در مکران مستلزم جانمایی ارزش افزوده اقتصادی است
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری آنا؛ این روز‌ها موضوع انتقال صنایع و جمعیت در حاشیه سواحل جنوبی هر چند که موضوع جدیدی و پیشینه آن به سال‌ها پیش باز می‌گردد، اما در حال حاضر با تاکید رئیس دولت چهاردهم بر جابجایی پایتخت از تهران باردیگر توسعه سواحل جنوبی به خصوص منطقه مکران را بر سر زبان‌ها انداخت.
از مکران بیشتر بدانید
مکران ساحلی با طول حدودا ۱۰۰۰ کیلومتر است و از حوالی غرب جاسک در ایران شروع شده و تا عمق خاک پاکستان ادامه دارد که از این میزان بیش از ۶۵ درصد یعنی حدود. این ساحل طولانی و گسترده مزایای بسیار زیادی از جهات مختلف اقتصادی و سیاسی، اجتماعی در خود نهفته دارد. مهمترین خاصیت مکران ایجاد دسترسی جهانی برای کشور به دلیل واقع شدن در حاشیه آب‌های اقیانوسی است.
اما مکران با توجه به موقعیت خاص مکران و فرهنگ خاص و غنی منطقه‌ای این حوزه ظرفیت بسیار خوبی در توسعه صنعت گردشگری دارد؛ به طوریکه جاذبه‌هایی مانند تپه گل افشان با خاصیت درمانی، کوه‌های مینیاتوری با قدمت ۵ میلیون سال، جنگل حرا، سواحل و اسکله‌های زیبا و همچنین تلاقی صحرا و دریا بخشی از زیبایی‌های این منطقه برای توسعه گردشگری است. همچنین باید توجه داشت که سواحل طولانی و اتصال مستقیم به آب‌های اقیانوسی امکان توسعه صنعت حمل و نقل بین المللی با حداقل هزینه و حداکثر سرعت را برای کشور فراهم نموده و به نوعی حلقه پایانی کریدور مورد انتظار شمال جنوب برای اتصال کشور‌های شمالی به آب‌های گرم آزاد محسوب می‌شود.
با این اوصاف بدیهی است که توسعه مکران توانایی اثر گذاری بسیار عمیقی بر حوزه کشاورزی، شیلات، ترانزیت، ترانشیب، بازرگانی، بنادر، فولاد، پتروشیمی، گردشگری و ... را دارد و به همین جهت می‌توان به بند ۱۲ برنامه هفتم توسعه اشاره کرد که در آن بر توسعه اقتصاد دریامحور تاکید شده است.
{$sepehr_key_5088}
با توجه به این اوصاف نگاه دولت چهاردهم نیز معطوف به این منطقه شده و سخنگوی دولت در اظهارتی عنوان کرد که دولت برای انتقال منطقه مکران را مد نظر دارد و در ادامه مسعود پزشکیان رئیس دولت چهاردهم نیز در اظهار کرد: «رئیس جمهور با اشاره به بررسی موضوع انتقال پایتخت از سوی دولت گفت: در نقشه جامع بلندمدت آب، باید به طور دقیق و مستند مشخص شود که آیا شیرین‌سازی و انتقال آب راهکار مناسب‌تری است یا انتقال جمعیت به نزدیک آب یا راهکار‌های دیگر؟ نباید منابع و بودجه‌های محدود موجود را صرف طرح‌ها و برنامه‌هایی کنیم که مشکل را به شکل اساسی حل نمی‌کنند؛ ما امروز با تعداد زیادی روستا مواجه هستیم که با سختی و هزینه زیاد برای آنها آب و برق و گاز برده‌ایم و مدرسه و امکانات دیگر ایجاد کرده‌ایم، اما روستا نهایتا از جمعیت تخلیه شده است». این اظهارات به طور مشخص تاکید دارد که انتقال پایتخت به منطقه مکران و انتقال جمعیت به سواحل را در دستور کار دارد.
بیانات رهبر معظم انقلاب در خصوص توسعه مکران
هر چند که رهبر معظم انقلاب در ۱۳۸۷ بر توسعه مکران تاکید کردند، اما ایشان بار‌ها و حتی پیش از این تاریخ نیز به شیوه‌های مختلفی بر اهمیت این موضوع خاطر نشان کردند. به طور مثال حضرت آیت الله خامنه‌ای در روز ۱۲ آذر ۱۳۸۱ و در جریان بازدید از منطقه سوم دریایی خطاب به ارتشیان فرمودند: «اکنون هم با توجه به مسائل سیاسی که در خلیج‌فارس می‌گذرد، حضور در کرانه دریای عمان برای ما یک فرصت فوق‌العاده است. در اینجا همه برنامه‌ریزی‌ها را باید با توجه به این حقیقت مسلم انجام دهید. در زمینه‌های مختلف ازجمله در زمینه ارتباط مردم با دریا و بالاخص صیادی کمک‌های زیادی می‌توانید به مردم بکنید، چون در اینجا صیادی مسئله مهمی است به‌عنوان کمک به مردم هر کاری را که می‌توانید در برنامه‌هایتان بگنجانید و ان‌شاءالله اقدام کنید». از همین فرمایش ایشان می‌توان نتیجه گرفت که نظر معظم له از دیرباز بر توسعه حضور در حاشیه دریای عمان بوده است.
رهبر انقلاب در فرمایش دیگری مورخ ۶ آذر ۱۳۸۷ برای اولین بار به منطقه مذکور اشاره کرده و فرمودند: «این ساحل عظیم و طولانی بسیار حساس که ما در دریای عمان داریم، در واقع یک گنج است و باید این را اعتراف کنیم ما حواسمان را بردیم متوجه خلیج‌فارس کردیم البته خلیج‌فارس مهم است، اما توجه نکردیم به این ثروت عظیم در دریای عمان، چراکه دریای عمان عقبه اساسی و تعیین‌کننده سرنوشت خلیج‌فارس است». پس از آن ایشان ضمن بار‌ها اشاره و تاکید در موقعیت‌های مختلف تاریخ ۱۵ فرودین ۱۴۰۲ در جریان دیدار با جمعی از کارگزاران نظام فرمودند: «یک نکته دیگری که اینجا من عرض می‌کنم این است که برخی از اقدامات کلیدی هست که اقتصاد را رشد می‌دهد، یعنی بعضاً حتی موجب جهش اقتصاد می‌شود؛ اینها را دستگاه‌های مسئول بگردند پیدا کنند. من حالا دو سه مثال به نظرم رسید و یادداشت کردم. یکی مسئله این اقتصاد دریاپایه است که حالا اخیرا به ما هم گزارش می‌دهند و مکرر پیشنهاد می‌کنند؛ درست است. دریا مرکز برکت است، ما هم از لحاظ دریا خوشبختانه دستمان باز است؛ در جنوب کشور و در شمال کشور دریا داریم. اقتصاد‌های متکی به دریا خیلی اقتصاد‌های بابرکتی است؛ یکی این است؛ به این توجه کنیم. لوازمی دارد [که باید]به آن لوازم ملتزم بشویم، دنبال کنیم، پیگیری کنیم»
درفرمایشات مقام معظم رهبری تاکیدی بر توسعه اقتصادی سواحل مکران دارد و به نظر می‌رسد رهبر معظم انقلاب استفاده از برکات دریا را موضوع برای کار می‌دانند؛ همچنین بدیهی است که انتقال پایتخت هزینه‌های سرسام آوری را در پی دارد که قطعا دولت به راحتی توان آن را ندارد. همچنین دول گذشته نیز تاکنون موفقیت چندانی را در توسعه زیر ساخت‌های این منطقه به طوریکه بتواند از خدمات لازم برای ایجاد پایتخت پشتیبانی کند، نداشته‌اند. با این اوصاف مراجعه به رهنمود‌های مقام معظم رهبری می‌تواند راه کاری آسان‌تر و کم هزینه‌تر را پیش پا گذارد. در برخی از کشور‌ها مانند مالزی، شیلی، هلند و ایالات متحده پایتخت‌های سیاسی و اقتصادی کشور از یک دیگر جدا است و تقریبا در تمامی موارد چنین طرح‌هایی موفق بوده‌اند. نکته دیگر این است که توده‌های جمعیتی معمولا برای تامین معاش و بالا بردن کیفیت زندگی تلاش می‌کنند تا نزدیکی محل‌هایی که از آن نیاز‌های خود را تامین می‌کنند زندگی کنند؛ از همین رو اولین جوامع بشری در اطراف رودخانه‌ها شکل گرفتند.
اگر همراه با این دو پیش زمینه به رهنمود ارزشمند مقام معظم رهبری نیز بیاندیشیم، طرحی هویدا می‌شود که می‌توانیم آن را انتقال پایتخت اقتصادی بنامیم. در این طرح همان طور که از نام آن پیداست به جای ساخت شهری جدید در منطقه مکران و یا هرجایی از سواحل جنوب و شمال کشور صنایع را به مناطق منتقل می‌کنیم و به نوعی با ساخت و انتقال مجموعه‌های صنعتی دولت پایتخت اقتصادی کشور را به شهری جدید منتقل خواهد کرد. با این اوصاف بدیهی است که توده‌های جمعیت نیز برای امرار معاش خواستار نزدیک شدن به این مراکز هستند و همین موضوع زمینه ساز انتقال جمعی را نیز فراهم می‌نماید.
نظر کارشناسان در خصوص انتقال پایتخت چیست؟
حسن بیک‌محمدلو عضو هیئت علمی پژوهشکده تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت و استاد مدعو دانشگاه تهران در این خصوص به آنا گفت: موضوع توسعه سواحل و اقتصاد دریا محور کشور با طراحی و جانمایی ایجاد ارزش افزوده اقتصادی آغاز می‌شود. پیداش و جانمایی ارزش افزوده اقتصادی در یک منطقه موجب گسیل و استقرار جمعیت می‌شود؛ به نحوی که بیش از ۶۰ درصد جمعیت جهان در حاشیه سواحل و آب‌ها ساکن هستند. بدیهی است که برای انتقال جمعیت بایستی ابتدا شغل مناسب و بارگذاری متناسب زیست محیطی و اقتصادی در جغرافیای مورد نظر تامین شود تا بعد از آن جمعیت آماده برای استقرار در منطقه مورد نظر شوند.
وی ادامه داد: با توجه به ان که محوریت موضوع توسعه سواحل کشور با توسعه اقتصاد دریامحور و اقتصاد پیشانی پیشبرد اهداف جمهوری اسلامی ایران در دریا است؛ به نظر می‌رسد که باید یک منطقه جغرافیایی در حدود مورد نظر به عنوان منطقه پیشران انتخاب شود. با توجه به شرایط و وضعیت‌های موجود بدیهی است که در تمامی سواحل جنوب و شمال کشور منطقه مکران از همه حیث برتر و دارای پتانسیل لازم برای تعیین به عنوان منطقه پیشران است و اگر بخواهیم منطقه‌ای را برای پیشبرد طرح‌های توسعه اقتصادی لحاظ نماییم آن منطقه قطعا مکران خواهد بود.
بیک محمدلو تصریح کرد: بنابر این ایده تمرکز بر فعالیت‌های اقتصادی با تکیه بر پتانسیل‌های دریایی می‌تواند در بخشی از سواحل مکران صورت گیرد. این مفهوم نزدیک به موضوع پایتخت اقتصادی است؛ هرچند که دقیقا با این مفهوم منطبق نیست. به هر جهت می‌توان این طرح را پیشرفتی اقتصادی و جهش گونه در یک جغرافیای خاص است؛ بنابراین می‌توان گفت که برای صحبت در خصوص انتقال قطعی و کامل پایتخت نیاز به توسعه ظرفیت‌ها است.
انتهای پیام/