تغییرات اقلیمی تهدیدی بزرگ برای سلامتی انسان/ اهمیت تقویت زیرساخت‌های بهداشتی در مناطق کم برخوردار
گروه سلامت خبرگزاری آنا؛ زمین گرم می‌شود و متهم اصلی این اتفاق گاز‌های گلخانه‌ای هستند؛ کارشناسان محیط زیست بر این باورند افزایش میانگین سالانه دمای جهانی، می‌تواند تا پایان این قرن به ۵ درجه سانتیگراد یا بیشتر برسد.
خطرات این تغییرات آب و هوایی آنقدر بزرگ است که دانشمندان هشدار می‌دهند که اگر راه حلی برای آن پیدا نشود، علاوه بر ذوب شدن یخچال‌ها و افزایش سطح دریاها، خشکسالی، باران‌های سیل آسا و طوفان و آتش سوزی جنگل‌ها باید نگران اثرات نامطلوب آن بر سلامت و ایمنی تمامی جانداران روی زمین بود.
بین سال‌های ۲۰۳۰ تا ۲۰۵۰ تغییرات آب‌وهوایی موجب حدود ۲۵۰ هزارمرگ و میر اضافی در سال می شود.
به استناد مقالات منتشر شده از سوی سازمان جهانی بهداشت، تغییرات آب و هوایی یک تهدید اساسی برای سلامت انسان است و تحقیقات نشان می‌دهد که ۳.۶ میلیارد نفر در حال حاضر در مناطقی زندگی می‌کنند که بسیار مستعد تغییرات آب و هوایی هستند و انتظار می‌رود بین سال‌های ۲۰۳۰ تا ۲۰۵۰، تغییرات آب‌وهوایی موجب حدود ۲۵۰ هزارمرگ و میر اضافی در سال شود که تنها به دلیل سوء تغذیه، مالاریا، اسهال و استرس گرمایی است.
این خطرات بهداشتی ناشی از تغییرات آب و هوا در اقشار آسیب‌پذیرتر از جمله زنان، کودکان، سالمندان، جوامع فقیر، مهاجران یا افراد آواره، نگران کننده‌تر است و آنان را بیشتر در معرض بیماری‌ها قرار می‌دهد، بنابراین مناطق با زیرساخت‌های بهداشتی ضعیف که عمدتاً در کشور‌های در حال توسعه قرار دارند، بدون کمک برای آماده‌سازی و پاسخ، کمترین توانایی را برای مقابله با تهدید‌ها را خواهند داشت.
چگونه تغییر اقلیم بر سلامت انسان تأثیر می‌گذارد؟
محسن نوری، عضو هیات علمی گروه سلامت در بلایا و فوریت‌های دانشگاه علوم پزشکی ایران در گفت‌و‌گو با خبرنگار آنا اظهار کرد: تغییر اقلیم به طور مستقیم و غیرمستقیم سلامت انسان را تهدید می‌کند و این تأثیرات در نقاط مختلف جهان با توجه به شرایط محیطی، اقتصادی و زیرساخت‌های بهداشتی بسیار متفاوت هستند.
وی افزود: یکی از اثرات مهم تغییر اقلیم، افزایش رویداد‌های شدید آب‌وهوایی مثل موج‌های گرما، سیل و طوفان است که می‌تواند منجر به آسیب‌های جسمی، مرگ‌ومیر و مشکلات روانی شود. به عنوان مثال، گرمای شدید می‌تواند باعث بیماری‌های قلبی، تنفسی و گرمازدگی شود، به‌ویژه در سالمندان و افرادی با بیماری‌های زمینه‌ای. همچنین، فشار روانی ناشی از بلایای طبیعی و مهاجرت اجباری، باعث افزایش اضطراب و افسردگی می‌شود.
نوری ادامه داد: افزایش دما و تغییر الگو‌های بارش نیز منجر به از دست رفتن زیستگاه‌های طبیعی و انقراض گونه‌ها می‌شود. از دست رفتن تنوع زیستی می‌تواند تاثیرات زنجیره‌ای بر خدمات اکوسیستمی داشته باشد که برای بقای انسان حیاتی هستند، از جمله آب پاک و تولید غذا.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه سازمان بهداشت جهانی اهمیت دسترسی به آب پاک و بهداشت را به عنوان یک جزء حیاتی از سلامت عمومی به ویژه در زمینه تغییر اقلیم، برجسته کرده است، افزود: تغییرات اقلیمی به طور قابل توجهی بر منابع آب شیرین نیز تاثیر می‌گذارد. افزایش نرخ تبخیر و تغییر الگو‌های بارش باعث کمبود آب در بسیاری از مناطق شده و رقابت برای منابع آب را تشدید کرده است. علاوه بر این، سیلاب‌ها و بارش‌های سنگین می‌توانند منابع آب آشامیدنی را آلوده کنند و خطرات بهداشتی را افزایش دهند.
وی یادآور شد: تغییر اقلیم همچنین بر کیفیت هوا نیز تاثیر می‌گذارد و باعث تشکیل ازن سطحی و افزایش آلودگی ذرات معلق می‌شود؛ کیفیت هوای ضعیف می‌تواند بیماری‌های تنفسی و قلبی-عروقی را افزایش دهد و تاثیرات مستقیمی بر سلامت داشته باشد. افزایش موج‌های گرما و وقوع رویداد‌های شدید جوی این خطرات بهداشتی را بیشتر تشدید می‌کنند، به ویژه برای افراد آسیب‌پذیر مانند سالمندان و افرادی که بیماری‌های زمینه‌ای دارند.
نوری اظهار کرد: یکی از تهدیدات بهداشتی فوری ناشی از تغییر اقلیم، افزایش بیماری‌های مرتبط با گرما است. با افزایش دمای جهانی، فراوانی و شدت موج‌های گرما افزایش می‌یابد که منجر به افزایش موارد خستگی و گرمازدگی می‌شود. افراد سالمند و کسانی که بیماری‌های مزمن دارند به ویژه در معرض خطر هستند. مطالعات نشان داده‌اند که موج‌های گرما می‌توانند منجر به افزایش قابل توجهی در نرخ مرگ‌ومیر به ویژه در مناطق شهری شوند.
تغییر اقلیم زیستگاه حشرات ناقل بیماری را گسترش می دهد
وی افزود: تغییر اقلیم همچنین بر توزیع بیماری‌های منتقله از ناقلان تاثیر می‌گذارد. دما‌های گرم‌تر و تغییر الگو‌های بارش می‌توانند زیستگاه ناقلان مانند پشه‌ها و کنه‌ها را گسترش دهند و خطر بیماری‌هایی مانند مالاریا، تب دنگ و بیماری لایم را افزایش دهند. بروز عفونت‌های جدید در مناطق معتدل نیز به افزایش دمای دریا و تغییر شرایط محیطی مرتبط است.
تغییر اقلیم و استرس مزمن مرتبط با تخریب محیط زیست می‌تواند مشکلات روانی مانند اضطراب و افسردگی را افزایش دهد.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران گفت: بروز بیماری‌های منتقله از آب نیز به دلیل تغییر اقلیم افزایش می‌یابد. افزایش بارش‌ها و سیلاب‌ها می‌توانند منابع آب آشامیدنی را آلوده کرده و باعث گسترش بیماری‌هایی مانند اسهال شوند. تغییرات در الگو‌های دما و بارش می‌توانند به طور قابل توجهی بروز بیماری‌های اسهالی را افزایش دهند.
وی تاکید کرد: تاثیرات روانی تغییر اقلیم نیز نباید نادیده گرفته شود. بلایای طبیعی، جابجایی ناشی از تغییر اقلیم و استرس مزمن مرتبط با تخریب محیط زیست می‌تواند مشکلات روانی مانند اضطراب و افسردگی را افزایش دهد.
نوری ادامه داد: تغییر اقلیم بر کشاورزی تاثیر می‌گذارد و می‌تواند تاثیرات غیرمستقیمی بر سلامت انسان داشته باشد. تغییرات در الگو‌های دما و بارش می‌توانند به کاهش عملکرد محصولات و افزایش ناامنی غذایی منجر شوند که با سوءتغذیه و مسائل مرتبط با سلامت مرتبط است. گسترش عوامل بیماری‌زا و آفات گیاهی نیز به دلیل تغییر اقلیم می‌تواند تولید مواد غذایی را تهدید کرده و کمبود غذا را تشدید کند.
وی در ادامه اظهار کرد: برای کاهش اثرات منفی تغییرات اقلیمی بر سلامت، باید رویکردی چندجانبه اتخاذ کنیم که شامل استراتژی‌های کاهش و سازگاری باشد. این استراتژی‌ها باید بر اساس تحقیقات علمی جدید تدوین شده و در سطوح ملی و جهانی به اجرا درآیند.
نوری افزود: هدف این استراتژی‌ها کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای است تا سرعت تغییرات اقلیمی کاهش یابد. استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، بهبود مصرف انرژی و ترویج حمل‌ونقل پایدار از جمله راهکار‌هایی هستند که علاوه بر کاهش گاز‌های گلخانه‌ای، کیفیت هوا را نیز بهبود می‌دهند و به سلامت عمومی کمک می‌کنند.
وی گفت: استراتژی‌های سازگاری کمک می‌کنند تا با تأثیرات بهداشتی تغییرات اقلیمی مقابله کنیم. این اقدامات شامل تقویت زیرساخت‌های بهداشتی، ایجاد سیستم‌های هشدار سریع و بهبود دسترسی به خدمات بهداشتی برای گروه‌های آسیب‌پذیر می‌شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در پایان خاطرنشان کرد: یک رویکرد جامع که شامل استراتژی‌های کاهش و سازگاری باشد، برای مقابله مؤثر با تأثیرات بهداشتی تغییرات اقلیمی ضروری است. این استراتژی‌ها به‌طور فزاینده‌ای در سطوح ملی و جهانی مورد توجه قرار گرفته‌اند و در حال اجرا هستند، اما نیاز به حمایت مستمر و اقدامات عملی برای تضمین کارآمدی و دسترسی به آنها وجود دارد.
انتهای پیام/