پیش‌نیاز‌های ضروری برای ترویج فرهنگ انتظار در جامعه؛ منتظران چه ویژگی‌هایی دارند؟
به گزارش خبرنگار آنا، چهارمین جلسه کارگاه آموزشی «نقش زنان در تحقق جامعه مهدوی» به همت پژوهشکده قرآن و عترت نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه آزاد اسلامی با ارائه موضوع «خانواده مهدوی در عصر غیبت امام عصر (عج)» و سخنرانی حجت‌الاسلام محمد شریفانی رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه آزاد اسلامی به‌صورت مجازی و برخط ویژه اعضای هیئت علمی و کارکنان واحد‌ها و مراکز آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی برگزار شد.
رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه آزاد اسلامی با یادآوری معنای لغوی و اصطلاحی انتظار در مباحث مهدویت گفت: انتظار و مشتقات آن از مهم‌ترین کلماتی هستند که در احادیث مهدوی به وفور وجود دارند.
شریفانی اضافه کرد: در فرهنگ لغات، «انتظار» را به چشم داشت و چشم به راه بودن معنا کرده‌اند، بنابراین اگر مفاهیم واقعی واژه‌های اسلامی و معانی آنها درست درک شود، اشتباهات و سوء‌تفاهماتی که در شناخت دین و مقاصد آن برای جمعی پیش آمده، مرتفع و هدف‌های واقعی و مقاصد حقیقی دین معلوم میشود.
وی با اشاره به روایاتی که برترین اعمال شعیان را انتظار فرج می‌داند، ادامه داد: توصیف انتظار به عمل نشان‌دهنده آن است که ماهیت انتظار، حرکت و اقدام است و امید بدون حرکت امر غلطی است.
رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه آزاد اسلامی افزود: از نظرگاه ادبیات دینی پیشوایان معصوم علیهم‌السلام نشانه‌های افعال قلبی مانند محبت، امید، انتظار، خوف و رجاء در رفتار و عمکرد انسان آشکار میشود؛ ازجمله در خطبه ۱۶۰ نهج‌البلاغه آمده است: «فَکُلُّ مَنْ رَجَا عُرِفَ رَجَاؤُهُ فِی عَمَلِه» یعنی هرکس به خدا امیدوار است امیدواریش در عملکردش شناخته میشود.
شریفانی با اشاره به حدیث «أفضل جهاد أمتی انتظار الفرج» در بحث از ارکان انتظار، نخستین پیش‌نیاز انتظار موعود را معرفت دانست و ادامه داد: سه مورد را باید شناخت؛ نخست باید استعداد‌های معطل مانده فردی و اجتماعی را شناخت، دوم، چشم‌انداز و افق مطلوبی که حاصل فعلیت یافتن کامل ظرفیت‌هاست را مورد توجه قرار داد، جهل به استعداد‌ها و چشم‌اندازها، از بزرگ‌ترین موانع تحقق انتظار ممدوح برای ظهوراست، سوم شناخت عامل و کسی که میتواند آن افق مطلوب را محقق کند و او منجی آسمانی و خلیفه خدا برزمین حضرت مهدی(عج) است.
وی تصریح کرد: علاوه بر معرفت آرمان ظهور چهار رکن مهم دیگر به‌عنوان پیش‌نیاز‌های ضروری برای ترویج فرهنگ انتظار در جامعه برشمرد: نخست. گرایش صحیح به ظهور و راضی نشدن به موقعیت کنونی با معرفت‌زایی و غفلت‌زدایی، دوم. امید به چشم‌انداز مطلوب: امید دستیابی به قله رفیع ظهور که وعده الهی است، سوم تأنی و عدم عجله در وصول به مقصود چنان که در ضمن معنای انتظار تفکر و سنجش درباره یک چیز وجود دارد و چهارم تلاش جهادی برای آرمان ظهور چنان که در روایت امام سجاد علیه‌السلام برترین افراد در همه زمان‌ها منتظران ظهور و معتقد به امامت امام مهدی علیه‌السلام در عصر غیبت دانسته شده‌اند که به‌واسطه عقل و معرفتی که خدا به آنها داده است غیبت برایشان به منزله مشاهده بوده و کارشان که دعوت مردم به دین الهی در آشکار و پنهان است همچون جهاد در پیش روی رسول خدا صلی‌الله علیه و آله و سلم قلمداد شده و آنان شیعیان واقعی و مخلصان حقیقی هستند. (کمال الدین، ج ۱، ص ۳۲۰)
این استاد دانشگاه و حوزه با اشاره به فضیلت انتظار در روایات با تعابیری همچون برترین کارها، دوست‌داشتنی‌ترین اعمال نزد خدا گفت: در روایات برترین انسان‌ها منتظران راستین امام زمان علیه‌السلام قلمداد شده و پاداش انتظار و صبر و شکیبایی بر حوادث سخت و اذیت‌های عصر غیبت محشور شدن همراه با اهل بیت علیهم‌السلام در قیامت دانسته شده است.
رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به ویژگی‌های منتظران عنوان کرد: منتظران بسته به اینکه در چه درجه‌ای از انتظار هستند ویژگی‌های پسندیده و کمالاتی دارند؛ همچون بلندهمتی (جهانی فکردن)، توحیدمحوری، گذر از دنیا و دونیادوستی، شهادت‌طلبی، ولایت‌محوری، استقامت‌ورزی، توجه به وظیفه (کسب رضایت خدا) و داشتن روحیه حماسی.
شریفانی خاطرنشان کرد: درباره ویژگی اخیر در روایتی از امام صادق علیه‌السلام آمده است: لَیُعِدَّنَّ أَحَدُکُمْ لِخُرُوجِ الْقَائِمِ وَ لَوْ سَهْما...؛ هریک از شما باید براى خروج قائم آماده کند هرچند یک تیر... بنابراین منتظران همواره برای جهاد، شهادت، حماسه، ایثار و نثار آمده‌اند.
مدیر مسئول فصلنامه مطالعات تاریخی قرآن و حدیث در بحث آثار انتظار، معنابخشی به زندگی، نظام‌بخشی به زندگی و ایجاد یکپارچگی در شخصیت منتظر، امیدزایی و اصلاح‌گری را ازجمله فواید اصلی انتظار دانست و به تشریح آنها پرداخت و درباره اصلاح‌گری گفت: در ماهیت انتظار موعود، قانع نبودن به وضعیت موجود و تلاش برای دستیابی به موقعیت مطلوب، یعنی ظهور ولایت، نهفته است وهمین امر سبب مجاهدت برای اجرای «اصالحات» به انگیزه زمینه سازی ظهورخواهد شد.
وی افزود: علاوه بر موارد یاد شده می‌توانیم وظایف منتظران راستین در عصر غیبت در ۹ مورد بیان کنیم: اول: معرفت اندوزی، دوم: استقامت بر ولایت امام، سوم: یاد حضرت مهدی (عج) ودعا برای ایشان، چهارم: امید مستمر به ظهور، پنجم: مهیا بودن برای ظهور و قیام امام، ششم: شناساندن امام زمان (عج) وحکومت مهدوی به دیگران، هفتم: وحدت شیعه، هشتم: مراجعه به علمای شیعه (به ویژه فقها و محدثان) و پیروی از ایشان و نهم: اصلاحات اجتماعی و اخلاقی.
رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه آزاد اسلامی اضافه کرد: برای هریک از ۹ مورد یاد شده شواهد متعددی در متون دینی وجود دارد؛ ازجمله درباره وظیفه اول از امام صادق علیه‌السلام نقل شده است: اعْرِفْ إِمَامَکَ فَإِنَّکَ إِذَا عَرَفْتَ لَمْ یَضُرَّکَ تَقَدَّمَ هَذَا الْأَمْرُ أَوْ تَأَخَّرَ (الکافی، ج ۱، ص ۳۷۱)؛ امامت را بشناس، چراکه تو هرگاه او را بشناسی جلو افتادن یا عقب افتادن آن (ظهور ایشان) به تو زیان نمی‌رساند. یعنی وظیفه اصلی تو شناخت امام زمانت و تشخیص وظایفی که ایشان از تو در عصر غیبت انتظار دارد و عمل به آنها است تا در امتحان هنگام ظهور هم سربلند بیرون آیی. به‌دلیل اهمیت ویژه معرفت داشتن در عصر غیبت است که امام صادق علیه‌السلام به زاره توصیه می‌فرماید اگر آن زمان را درک کردی برای پیروز شدن در امتحانات عصر غیبت این دعا را بخوان: ِ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِی نَفْسَکَ فَإِنَّکَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی نَفْسَکَ لَمْ أَعْرِفْ نَبِیَّکَ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِی رَسُولَکَ فَإِنَّکَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی رَسُولَکَ لَمْ أَعْرِفْ حُجَّتَکَ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِی حُجَّتَکَ فَإِنَّکَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی حُجَّتَکَ ضَلَلْتُ عَنْ دِینِی. (الکافی، ج ۱، ص ۳۳۷) در این دعا از خدا می‌خواهیم که با معرفی خودش به ما زمینه شناخت پیامبر را فراهم کند و با معرفی پیامبر به ما زمینه شناخت امام زمان را فراهم کند تا در پرتو معرفت امام از گمراهی در امان بمانیم. معلوم میشود امامت در ادامه نبوت و نبوت در ادامه توحید است و این سه اصل قرین یکدیگر و در یک مجموعه هستند.
این استاد قرآن‌پژوه ضمن بیان ضرورت توجه مضاعف به اخلاق در عصر غیبت به‌دلیل گسترش بی‌سابقه فساد اخلاقی در جهان امروز و بسنده کردن به اشتیاق به اهل بیت علیهم‌السلام بدون رعایت مسائل اخلاقی و نیز لزوم زمینه‌سازی اخلاقی برای ظهور گفت: به نظر می‌رسد امام زمان علیه‌السلام براساس متون معتبر حدیثی از ما پرداختن به هفت گونه از تربیت را انتظار دارد: ۱. تربیت اعتقادی، ۲. تربیت عبادی، ۳. تربیت علمی، ۴. تربیت اخلاقی، ۵. تربیت عقلانی، ۶. تربیت اجتماعی، ۷. تربیت جسمانی، ۸. تربیت مهارتی (یاد گرفتن یک حرفه).
این استاد دانشگاه و حوزه گفت: بی‌تردید این تربیت‌ها از فضای خانواده و مدیریت وظایف اعضای آن آغاز میشود؛ همانظور که یافتن معنای واقعی انتظار موعود هم در روابط اعضای خانواده بیشتر قابل درک است؛ مانند اینکه خانم خانواده منتظر مراجعت شوهرش از محل کار است و فضای خانه را برای آن آماده می‌کند.
انتهای پیام/