بازار سیاه دلالی در گردشگری سلامت ایران/وقتی اعتماد بیماران از بین می‌رود
به گزارش خبرگزاری آنا-مهسا روحی؛ گردشگری سلامت یکی از حوزه‌های نوظهور در صنعت گردشگری به حساب می‌آید. کشورهای درحال توسعه به دلیل سود آوری اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی از گردشگری سلامت به شدت حمایت می‌کنند. همین موضوع دلیلی شده تا کادر درمان کشورهای اروپایی و آمریکایی تمایل زیادی برای کار کردن در بیمارستان‌های کشورهای شرق آسیا مانند تایلند و سنگاپور داشته باشند.
گردشگران سلامت افرادی هستند که برای دریافت خدمات درمانی، بهداشتی و پزشکی به کشور دیگری سفر می‌کنند. یکی از دلایلی که می‌تواند بیماران را ترغیب کند تا برای درمان به کشورهای درحال توسعه سفر کنند، هزینه کم اعمال جراحی، دارو، دستمزد پزشک و هزینه بیمارستان است. علاوه بر آن کشور مقصد که به دنبال توریست سلامت است باید کیفیت خدمات درمانی را به حدی بالا ببرد که توریست‌ها از رضایت کافی برخوردار باشند.
تاریخچه گردشگری سلامت در ایران
گردشگری سلامت در ایران به قرن‌ها پیش بازمیگردد. از زمانی که فیلسوف پرآوازه ایرانی ابوعلی سینا، طبابت می‌کرد از سراسر جهان افرادی که دیگر امیدی برای بهبود بیماری خود نداشتند به ایران سفر می‌کردند و تحت درمان قرار وی می‌گرفتند؛ اما پیشینه گردشگری سلامت به شیوه کنونی به سال ۱۳۸۲ بازمیگردد. وزارت بهداشت و درمان در آن سال موضوع جذب گردشگررا بیان کرد و مورد توجه و استقبال مسئولین دیگر قرار گرفت.
از همان سال‌ها اقدامات اولیه برای جذب گردشگر سلامت آغاز شد. کشور ایران به دلیل هزینه‌های کم درمان، حضور پزشکان ماهر و همچنین موقعیت جغرافی که در آن قرار دارد به یک مقصد جذاب برای گردشگری سلامت تبدیل شد.
طبق گزارشات اعلام شده، ایران سالانه حدود ۵۰۰ هزار تا ۷۰۰ هزار گردشگر سلامت دارد. ارزش بازار گردشگری سلامت ایران چیزی حدود ۲ تا ۳ میلیارد دلار تخمین زده شده است که این آمار نشان‌دهنده رشد قابل توجه این صنعت در کشورمان است. معمولا مبدا گردشگرانی که به ایران سفر می‌کنند تا تحت درمان قرار گیرند، عراق، افغانستان، کویت، عمان و کشورهای حوزه خلیج فارس است.
جراحی بینی در ایران برای خارجی‌ها ارزان است
ایران در انجام جراحی‌های پلاستیک و زیبایی بسیار معروف است. به طوری که بیش از ۲۰۰ هزار بیمار خارجی برای انجام جراحی‌های زیبایی مانند جراحی پلک، بینی، فک، لیفت صورت، جراحی‌های پستان و ... به ایران سفر می‌کنند. از سوی دیگر به دلیل این که خدمات دندانپزشکی در ایران بسیار کمتر از کشورهای دیگر است سالانه حدود ۵۰ هزار گردشگر سلامت برای انجام خدمات دندان به ایران سفر می‌کنند.
پزشکان و کارشناسان این حوزه معتقدند به دلیل پیشرفت‌هایی که در حوزه درمان ناباروری داشته‌ایم، سالانه حدود ۳۰ درصد از گردشگران سلامت برای درمان ناباروری و استفاده از تکنیک‌هایی مانند IVF به ایران سفر می‌کنند.
علاوه بر این که پزشکان با تجربه‌ای ایرانی اصلی‌ترین دلیل سفر به ایران برای درمان محسوب می‌شوند، هزینه کم اعمال جراحی از دیگر دلایل مهمی است که توانسته گردشگری سلامت ایران را رونق بخشد. به عنوان مثال برای فردی که از کشورهای همسایه به ایران سفر کرده است هزینه جراحی بینی چیزی حدود ۲ تا ۳ هزار دلار خواهد بود در حالی که همین جراحی در کشورهای غربی حدود ۱۰ تا ۱۲ هزار دلار هزینه خواهد داشت.
با توجه به توضیحات ارائه شده در بالا و همچنین آگاهی کشورهای آسیایی از اهمیت وجود گردشگر سلامت، موجب شده است تا گردشگری سلامت در ایران با چالش‌های جدی مواجه باشد به طوری که گفته می‌شود تعداد گردشگران رو به کاهش است.
اما متاسفانه تحریم‌ها، مشکل در جابه‌جایی پول، محدودیت‌های فرهنگی و اجتماعی، مشکلات مربوط با ویزا و همچنین کمبود در برخی زیرساخت‌ها موجب شده است تا در رقابت با کشورهای همسایه کمی عقب بمانیم.
بیژن نقیب‌زاده رئیس انجمن راینولوژی در گفت‌وگو با خبرنگار سلامت خبرگزاری آنا، در رابطه با کم شدن توریست سلامت در ایران گفت: قبل از پاندمی کرونا در دنیا، بسیاری از شهر‌های ایران ازجمله شیراز و کرمانشاه میزبان تعداد زیادی از گردشگران سلامت بودند. متاسفانه پس از اتمام کرونا تعداد توریست سلامت ما به دلایل مختلف اجتماعی، رفاهی و فرهنگی بسیار کم شد.
وی ادامه داد: در حال حاضر توریست سلامت ما به دلیل داشتن برخی امکانات رفاهی جذب کشورهای همسایه مانند ترکیه شده‌اند.
توریست سلامت در دست دلالان
رئیس انجمن راینولوژی افزود: متاسفانه توریست سلامت در کشورمان ایران به دست دلالان افتاده است. به عنوان مثال یک فرد سودجو تعداد زیادی بیمار را از کردستان عراق جمع کرده و نزد پزشکی که از قبل با یکدیگر هماهنگ کرده‌اند می‌برد و پورسانت خود را دریافت می‌کند.
یکی دیگر از مشکلاتی که کشور با ان مواجه است، گردشگری معکوس سلامت است. در این رابطه علی سلحشور، متخصص بیهوشی و سرپرست روابط عمومی و امور بین‌الملل سازمان نظام پزشکی نیز در گفت و گو با خبرنگار سلامت خبرگزاری آنا، در همین زمینه گفت: گردشگری معکوس سلامت زمانی رخ می‌دهد که به جای جذب بیماران خارجی برای درمان در ایران (گردشگری سلامت)، مردم ایران برای دریافت خدمات درمانی به کشورهای دیگر سفر می‌کنند.
این متخصص بیهوشی به جراحی‌ها و درمان‌هایی که ایرانیان برای انجام آن به خارج از کشور سفر می‌کنند اشاره کرد و گفت: مردم کشورمان معمولا برای انجام جراحی‌های زیبایی و پلاستیک که شامل کاشت مو، جراحی بینی، فیس‌لیفت و دیگر جراحی‌های زیبایی پیشرفته است به کشورهایی مانند ترکیه و امارات سفر می‌کنند.
سلحشور به درمان‌های ناباروری اشاره کرد و گفت: برخی از افراد گمان می‌کنند که علم و تکنولوژی کافی برای انجام ivf در ایران وجود ندارد بنابراین به کشورهای دیگر سفر کرده و ivf انجام می‌دهند. همچنین جراحی‌های پیچیده قلبی و تعویض دریچه قلب، تعویض مفاصل (مانند زانو و لگن) و درمان بیماری‌های ستون فقرات، کاشت ایمپلنت، ارتودنسی و دیگر درمان‌های دندانپزشکی پیشرفته و درمان‌های سرطان که شامل پرتودرمانی و ایمونوتراپی با تجهیزات پیشرفته می‌شود، از دیگر اعمالی است که مردم ایران برای انجام آن به کشورهای دیگر سفر می‌کنند. البته هنوز تعداد این بیماران خیلی زیاد نیست ولی شیب افزایشی آن نگران‌کننده است و باید تدابیر مهمی جهت کاهش این موارد اندیشیده شود.
علت کاهش گردشگران سلامت در ایران
وی در پاسخ به این سوال که چرا تعداد گردشگران سلامت در ایران کاهش یافته است؟ گفت: کاهش تعداد گردشگران سلامت در ایران به عوامل متعددی بستگی دارد. مشکلات زیرساختی، ضعف در بازاریابی، مسائل اقتصادی و سیاسی، رقابت منطقه‌ای، کیفیت خدمات و مشکلات داخلی از عواملی است که می‌تواند در کاهش تعداد گردشگران تاثیر گذار باشد.
این متخصص بیهوشی مطرح کرد: کمبود مراکز درمانی با استانداردهای بین‌المللی و نبود هتل‌ها و امکانات اقامتی مناسب برای بیماران خارجی از دلایل مهمی است که تعداد گردشگران را کاهش داده است. از سوی دیگر بازاریابی در این زمینه بسیار مهم است که متاسفانه توجهی به ان نمی‌شود. همچنین تحریم‌ها و مشکلات اقتصادی که واردات تجهیزات پزشکی پیشرفته را دشوار کرده و همچنین کاهش ارزش پول ملی که باعث کاهش اعتماد بیماران خارجی به سیستم اقتصادی ایران شده است از دیگر نکاتی است که باید در راستای جذب بیشتر گردشگر سلامت به ان توجه کرد.
سلحشور در پایان به پیامدهای منفی گردشگری معکوس سلامت اشاره کرد و گفت: گردشگری معکوس سلامت می‌تواند موجب خروج ارز از کشور، کاهش اعتماد عمومی به سیستم درمانی داخلی و کاهش فرصت‌های اقتصادی برای ایران در حوزه گردشگری سلامت شود. مسئولان مربوطه باید برای معکوس کردن این روند، توجه ویژه‌ای به سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، ارتقای کیفیت خدمات، بازاریابی مؤثر و رفع موانع سیاسی و اقتصادی کنند.
انتهای پیام/