آیا پیوند رحم جایگزین رحم اجاره‌ای می‌شود؟

به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا؛ به همت پیشرفت علم و تکنولوژی ناباروری دیگر معنا و مفهوم گذشته را ندارد به طوری که اکثر زوج‌های نابارور می‌توانند لذت داشتن فرزند را تجربه کنند. راه‌های مختلفی برای درمان ناباروری وجود دارد؛ اما پیوند رحم یکی از روش‌های علمی درمان ناباروری است که در این روش حتی بانوانی که به صورت مادرزادی رحم ندارند؛ صاحب فرزند می‌شوند.

پیوند رحم چیست؟

دو مدل پیوند رحم وجود دارد. پیوندی که در آن اهدا کننده فوت شده است و دیگری پیوندی است که از اهدا کننده زنده گرفته می‌شود. معمولاً فردی که رحم را اهدا می‌کند، از بستگان نزدیک بیمار هستند که خودشان صاحب فرزند شده و می‌خواهند با اهدای رحم فرد دیگری را کمک کنند.

پیوند رحم از اهدا کننده فوت شده به این صورت است که رحم و بخشی از واژن، از بدن فرد فوت شده خارج می‌شود. در این جراحی باید رگ‌های خونی رحمی که محکم دور لوله‌های ادراری پیچیده شده‌اند، با حساسیت خاصی خارج شوند. پس از خارج کردن رحم از بدن فرد فوت شده ان را به گیرنده انتقال می‌دهند. حساسیت این جراحی بسیار بالا است، زیرا جراحان باید یک شریان و یک ورید را به هر طرف رحم متصل می‌کنند تا آن را با جریان خون گیرنده ارتباط دهند.

در این جراحی بخشی از بافت واژنی دهنده به واژن گیرنده متصل می‌شوند. همچنین بافت پشتیبان به لگن متصل شده تا اندام را سرجای خود نگهدارد. در این پیوند نیازی به اتصال اعصاب به رحم وجود ندارد. از سوی دیگر در این پیوند خبری از تخمدان‌ها نیست؛ بنابراین فرد گیرنده نمی‌تواند از روش طبیعی باردار شود و حتما باید با IVF لقاح مصنوعی وارد رحم شود.

چند ماه بعد از پیوند رحم می‌توان باردار شد؟

پزشکان و محققان معتقدند ۳ روز اول، سه ماه اول، و سپس ۳ ماه دوم پس از انجام جراحی و دریافت رحم، بسیار مهم و حیاتی است. فرد گیرنده باید مدت‌ها دارو‌های پیشگیری از پس زدن اندام جدید را مصرف کند تا دستگاه ایمنی عضو جدید را پس نزند. این دارو‌ها سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کنند. فردی که رحم پیوندی دریافت کرده است پس از گذشت یکسال زیر نظر پزشک متخصص می‌تواند از طریق لقاح مصنوعی باردار شود.

طبق گفته متخصصین، نوزادی که قرار است به دنیا بیاید باید از طریق عمل سزارین متولد شود. رحم پیوندی مانند رحم‌هایی که از بدو تولد در بدن یک خانم بوده است قوی نیست. به عبارت دیگر رحم‌های پیوندی بسیار شکننده هستند و تحمل زایمان طبیعی را ندارند. رحم پیوندی می‌تواند به مدت ۲ بارداری در بدن گیرنده بماند. به توصیه پزشکان به دلیل مصرف دارو‌های بسیار ماندن این رحم بیش از مدت ۲ بارداری صلاح نیست و می‌تواند به دلیل مصرف دارو‌های ضد رد پیوند، بدن فرد را ضعیف و آسیب‌هایی به دیگر نقاط بدن برساند.

تاکنون چه تعداد پیوند رحم در دنیا انجام شده است؟

تاکنون ۹ زن در سوئد پیوند رحم را از فرد زنده دریافت کرده‌اند. از سوی دیگر این پیوند در دو مورد با شکست مواجه شده است. یکی در سال ۲۰۰۰ در عربستان سعودی و دیگری در سال ۲۰۱۱ در کشور ترکیه انجام شد که موفقیت آمیز نیود.

طبق آمار که منتشر شده است، نخستین تولد از رحم پیوندی در سال ۲۰۱۴ در یک زن ۳۶ ساله انجام شد که به طور مادرزادی بدون رحم متولد شده بود. این فرد رحم را از یک دوست ۶۱ ساله که ۲ فرزند داشت، دریافت کرده بود.

با این وجود این سوال مطرح می‌شود که آیا پیوند رحم در ایران هم انجام می‌شود یا خیر؟ سیمین ظفردوست جراح و فلوشیپ زنان و زایمان در گفتگو باخبرنگار سلامت خبرگزاری آنا، در همین باره گفت: به دلایل متعدد پیوند رحم در ایران انجام نمی‌شود.

وی ادامه داد: بدن؛ پیوند رحم را مانند تمام جراحی‌های دیگر پیوند، پس می‌زند؛ بنابراین تا زمانی که رحم پیوند شده در بدن فرد است، باید حتما از دارو‌های پیوند استفاده شود.

فلوشیپ زنان و زایمان افزود: مصرف دارو‌های ضد پیوند در طول بارداری برای جنین خطرناک است. همچنین ممکن است زایمان زود‌رس، دیابت، سقط جنین نیز اتفاق بیفتد.

ظفردوست با اشاره به این که پیوند رحم هم برای جامعه و هم برای بیمار هزینه‌ساز است گفت: استفاده و کارایی رحم پیوندی تا زمان تولد نوزاد است. پس از این که نوزاد متولد شد در عمل سزارین پس از خارج کردن نوزاد، رحم نیز خارج می‌شود. ماندگاری رحم در بدن برای بیمار عوارض دارد.

رحم اجاره‌ای اقدامی علمی، اما کم عارضه‌تر از پیوند رحم

وی مطرح کرد: پزشکان توصیه می‌کنند به جای استفاده پیوند رحم از رحم اجاره‌ای که روشی علمی است استفاده شود. این روش علاوه بر داشتن هزینه کمتر، عوارضی چندانی نیز ندارد. رحم اجاره‌ای علاوه بر این که روشی علمی است، تمام نکات شرعی نیزدر آن رعایت می‌شود.

این جراح زنان و زایمان بیان کرد: در رحم اجاره‌ای، از مادر اصلی تخمک گرفته می‌شود. تخمک‌ها با اسپرم پدر تبدیل به جنین شده و در پروسه IVF به رحم اجاره‌ای منتقل می‌شود. پس از گذشت ۹ ماه جنین از رحم اجاره‌ای خارج شده و به پدر و مادر اصلی خود تحویل داده می‌شود.

ظفردوست یادآور شد: پیوند رحم جرای سختی است. پیدا کردن فردی که بخواهد رحمش را اهدا کند بسیارسخت و دشوار است. از سوی دیگر هزینه انجام پیوند رحم بسیار گران است.