مصائب افراد مبتلا به دیابت؛ دسترسی ناکافی به کیت‌های کنترلی و غذاهای محدود
گروه سلامت خبرگزاری آنا، یاسر مختاری؛ دیابت یکی از مهمترین بیماری‌های غیر واگیر در هر جامعه و حتی کل جهان است، بر اساس آماری که اخیرا ارائه شده جمعیت مبتلایان به دیابت در جهان به بیش از ۸۰۰ میلیون نفر رسیده و بنابر آنچه مجله پزشکی لنست گزارش کرده است؛ از سال ۱۹۹۰ تا امروز میزان رشد دیابت دوبرابر شده و به ۱۴ درصد رسیده است.
وضعیت دیابت در ایران نیز چندان مطلوب نیست، به گفته علیرضا مهدوی مدیر برنامه‌های کشوری دیابت حداقل ۱۴ درصد جمعیت بالای ۲۵ سال مبتلا به دیابت بوده که تعداد آنها ۷.۵ میلیون نفر برآورد می‌شود و چنانچه افراد دارای اختلال عدم تحمل گلوکز (پیش دیابتی) را به این آمار بیفزاییم، رقم افراد دیابتی و پیش دیابتی به حدود ۲۰ میلیون نفر جمعیت بالای ۲۵ سال می‌رسد.
این میزان در حالی است که سالانه ۵۰ هزار نفر در اثر ابتلا به دیابت جان خود را از دست می‌دهند. علاوه بر آن هزینه‌ای که بیماری دیابت بر کشور تحمیل می‌کند حدود ۴۷۰ میلیون دلار است.
بسیاری از مطالعات و تحقیقات اخیر دلایلی برای رشد دیابت در جهان ذکر می‌کنند که از جمله آنها می‌توان به تغییرات در سبک زندگی و افزایش مصرف غذاهای فرآوری شده، مصرف قند و چربی‌های اشباع شده، چاقی و کاهش فعالیت بدنی، افزایش سن و ابتلا به اختلالات متابولیک، فاکتور‌های اجتماعی و اقتصادی مانند دسترسی محدود به منابع غذایی سالم، آموزش ناکافی در مورد تغذیه و سبک زندگی سالم و شرایط اقتصادی نامناسب، استرس و خواب ناکافی اشاره کرد.
میزان مصرف نوشابه فست فود در ایران
همانگونه که در بالا گفته شد یکی از دلایل افزایش دیابت مصرف غذاهای فرآوری شده، قند و چربی‌های عنوان شده است. این در حالی است که میزان مصرف نوشابه در ایران و فست‌فود و ... در ایران بالا است. بر اساس آماری که جلال‌الدین میرزای رزاز رئیس انجمن تغذیه در کشور ارائه داد در حال حاضر در ایران ۴ برابر میانگین جهانی نوشابه مصرف می‌شودو سرانه مصرف آن برای هر ایرانی بین ۴۰ تا ۴۲ لیتر در سال است. به گفته وی در هر ۲۵۰ تا ۳۰۰ سی سی نوشابه‌ای (معادل یک لیوان) که مصرف می‌شود بین ۱۳ تا ۱۵ حبه قند گنجانده شده است. از سوی دیگر بر اساس آمار مرکز آمار ایران میزان مصرف هفتگی نوشابه برای افراد ۱۵ ساله به بالا نیز ۲ درصد است.
از سوی دیگر برخی از آمار‌ها نشان می‌دهد که فست‌فود‌ها حدود ۳۵ درصد تغذیه ایرانیان را تشکیل می‌دهد. همچنین بر اساس آمار‌های مرکز آمار ایران میزان مصرف در هفته فست فود ایرانیان ۱۵ ساله به بالا ۱.۳۴ درصد است. در کنار این آمار‌ها بر اساس مقاله‌ای مجله علوم و صنایع غذایی ایران در سال ۱۴۰۰ میانگین اسید‌های چرب اشباع در فست فود‌های فلافل، پیتزای مخلوط و ناگت مرغ به ترتیب ۱۸.۰۲، ۳۶.۳۵ و ۱۹.۱۱ گرم بر ۱۰۰ گرم بود. میانگین اسید‌های ترانس فست فود‌های ناگت مرغ، پیتزای مخلوط و فلافل به ترتیب ۰.۳۶، ۰.۷۱ و ۰.۰۶ گرم بر ۱۰۰ گرم بود. اگرچه بر اساس آنچه در این مجله عنوان شده است میزان مصرف اسید‌های چرب اشباع و ترانس در مقایسه با استاندارد‌های جهانی مناسب است، اما اگر این را در کنار کم تحرکی و میزان مصرف نوشیدنی‌های قندی مانند نوشابه یا فرآورده‌های غذایی دیگر بگذاریم بی‌شک می‌توان دریافت که به چه علت دیابت می‌تواند یک بیماری تهدیدکننده باشد.
نظارت بر میزان قند موجود در فرآورده‌های غذایی
با وجود این آمار‌ها پرسشی که به وجود می‌آید این است که آیا نظارتی بر میزان مجاز قند در فرآورد‌های غذایی و آشامیدنی وجود دارد یا خیر؟
عبدالعظیم بهفر مدیر کل فراورده‌های غذایی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو در گفتگو با آنا، با تأکید بر اینکه در دنیای امروز، تأمین سلامت مواد غذایی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، گفت: قند و شکر، که به‌طور گسترده در صنایع غذایی و نوشیدنی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند، می‌بایست از جایگزین‌های بهداشتی و کیفیت بالایی برخوردار باشند. ضمن اینکه قند و شکر مطلوب و بهداشتی باید از مواد اولیه با کیفیت تهیه شده و هیچ‌گونه آلودگی میکروبی یا شیمیایی نداشته باشد. علاوه بر این، رنگ آن باید سفید طبیعی بوده و هیچ‌گونه مواد افزودنی غیرمجاز در تولید آن استفاده نشود.
وی افزود: سازمان غذا و دارو مسئولیت نظارت بر تمامی مراحل تولید و عرضه قند و شکر را بر عهده دارد. این نظارت‌ها شامل صدور مجوز برای تولید و واردات، بازرسی‌های مستمر از واحد‌های تولیدی، و بررسی کیفیت و ایمنی محصولات از طریق آزمایش‌های مختلف است. در صورت مشاهده هرگونه نقص یا تهدید برای سلامت عمومی، اقدامات اصلاحی فوری انجام می‌شود.
بهفر همچنین از اهمیت بسته‌بندی مناسب این محصولات سخن گفت و اظهار کرد: بسته‌بندی باید به‌گونه‌ای باشد که از ورود آلودگی و رطوبت جلوگیری کند تا کیفیت محصول حفظ شود. در این راستا، سازمان غذا و دارو به صورت مستمر از کارخانه‌ها و واحد‌های تولیدی بازدید کرده و اطمینان حاصل می‌کند که جایگزین‌های بهداشتی در تمام مراحل رعایت می‌شود. سازمان غذا و دارو همچنین با برگزاری کارگاه‌ها و اطلاع‌رسانی‌های مختلف به تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان، خطرات احتمالی ناشی از استفاده از مواد غیرمجاز را به آنها گوشزد می‌کند و همواره در راستای حفظ سلامت مردم گام برمی‌دارد.
نشانگر‌های رنگی میزان قند
بهفر در ادامه به اهمیت سیستم‌های نشانگر رنگی تغذیه‌ای برای آگاهی مصرف‌کنندگان از میزان قند محصولات اشاره کرد و گفت: در سیستم‌های نشانگر رنگی تغذیه‌ای، میزان قند (که شامل قند‌های منو و دی‌ساکارید است) بر اساس میزان مصرف توصیه شده در روز، با استفاده از رنگ‌های مختلف نشان داده می‌شود. این نشانگر‌ها به مصرف‌کنندگان کمک می‌کنند تا قند موجود در محصولات را به راحتی شناسایی کنند و تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند.
وی توضیح داد: رنگ سبز نشان‌دهنده محصولی با کمترین میزان قند است و مصرف آن برای سلامتی مناسب است. رنگ زرد به معنی میزان قند متوسط است و باید مصرف آن با دقت بیشتری انجام شود. رنگ قرمز نیز نشان‌دهنده محصولاتی است که قند زیادی دارند و مصرف بیش از حد آنها می‌تواند خطراتی برای سلامتی ایجاد کند.
بهفر افزود: ما به مردم توصیه می‌کنیم که از مصرف بیش از حد قند خودداری کنند، زیرا مصرف زیاد قند می‌تواند به مشکلات جدی مانند دیابت، چاقی و بیماری‌های قلبی و عروقی منجر شود. نشانگر‌های رنگی تغذیه‌ای به مصرف‌کنندگان این امکان را می‌دهند که با آگاهی کامل از میزان قند موجود در محصولات، انتخاب‌های سالم‌تری داشته باشند.
ممنوعیت تولید و فروش مواد غذایی مخصوص دیابتی‌ها
این مسأله بر میزان قند در میان مواد غذایی نظارت می‌شود برای افرادی است که دیابت نداشته یا در معرض دیابت هستند با این حال هر از گاهی تبلیغاتی در رابطه با مواد بدون قند مخصوص افراد مبتلا به دیابت در برخی رسانه‌ها یا شبکه‌های اجتماعی وجود دارد، اسدالله رجب رئیس انجمن دیابت ایران در گفتگو با آنا، در این رابطه اظهار کرد: از سال ۲۰۱۰ تولید و از سال ۲۰۱۲ فروش اقلام غذایی مخصوص افراد مبتلا به دیابت ممنوع شد در واقع ما مواد غذایی تولید شده مخصوص افراد مبتلا به دیابت در جهان نداریم.
وی افزود: هر فردی باید به اندازه نیاز خود کالری مصرف کند. یک فرد بر اساس سن، جنس، میزان فعالیت روزانه باید کالری را استفاده کند. همه افراد به یک اندازه کالری دریافت نمی‌کنند. از سوی دیگر سازمان جهانی بهداشت توصیه می‌کند که همه افراد باید تغذیه سالم داشته باشند. مواد غذایی با قند و شکر کم، نمک کم و ... از مصرف سیگار و مشروبات الکلی نیز بپرهیزند. منتهی در افراد دیابتی که میزان قند آنها به صورت مرتب بالای ۱۸۰ است و یا هموگلوبین آنها بیش از یک درصد از حد طبیعی است عملا هر مواد غذایی شیرین قابل حس، حتی مواد غذایی که با قند‌های طبیعی مانند خرما و توت نیز درست می‌شوند ممنوع است. فقط دیابتی‌هایی که میزان قندخون آنها به صورت مرتب زیر ۱۸۰ است و هموگلبین آنها حداکثر یک درصد بالای حد طبیعی است می‌توانند به صورت محدود از ایین مواد غذایی استفاده کنند.
مصائب افراد دیابتی
یکی از مشکلاتی که افراد دیابتی با آنها دست و پنجه نرم می‌کنند عدم دسترسی کافی به کیت‌های تشخیصی و کنترل قند خون است، رجب در این رابطه گفت: کیت‌های کنترل قند خون از آنجایی که بیمه نبوده و هزینه آن زیاد است طبیعتا برای همه افراد در دسترس نیست و لذا نمی‌توان گفت دسترسی کافی برای همه افراد بر اساس نیازآن‌ها وجود ندارد. افرادی که دارای دیابت نوع یک بوده و انسولین تزریق می‌کنند حتما باید روزانه چهار بار از این کیت‌ها استفاده کرده و قند خود را اندازه گیری کنند. افراد دارای دیابت نوع ۲ نیز همینطور، طبیعتا این میزان استفاده هزینه بالایی داشته و با توجه به اینکه پوشش بیمه‌ای وجود ندارد همه به آن دسترسی ندارند.
وی در رابطه با اجبار افراد به تعویض دستگاه قند خون خود به دلیل اتمام نوار‌ها و کمبود آنها نیز گفت: همانطور که گفتم این کیت‌ها پوشش بیمه‌ای نداشته و به اندازه کافی وارد نمی‌شوند و اغلب ممکن است شرکتی که اینها وارد کرده تعهد لازم زمانی نداشته باشد. در بسیاری از کشور‌های جهان این قانون وجود دارد که وقتی این دستگاه‌ها وارد بازار می‌شوند حداقل باید برای سه سال در بازار موجود باشد.
رئیس انجمن دیابت یادآور شد: در مورد دارو اینگونه نیست و با توجه به پوشش بیمه‌ای همه افراد دسترسی دارند، اما برخی از افراد نیازمند انسولین از انواعی استفاده می‌کنند که ممکن است واردات آنها قطع شده و این افراد مجبور هستند از انسولین‌های دیگری استفاده کنند.
انتهای پیام/