چگونه انگ اجتماعی به تابو‌های روانپزشکی دامن می‌زند؟

به گزارش خبرگزاری آنا-زهرا اردشیری: برچسب‌زنی به افرادی که قرص‌های روانپزشکی مصرف می‌کنند، یکی از چالش‌های جدی در زمینه سلامت روان است. این افراد اغلب با انگ‌هایی، چون ضعف، ناتوانی یا عدم کنترل بر احساسات خود مواجه می‌شوند که می‌تواند به احساس شرمساری و انزوا منجر شود. این نگرش‌های منفی نه تنها بر روحیه و کیفیت زندگی بیماران تأثیر می‌گذارد، بلکه ممکن است آنها را از درخواست کمک و درمان بازدارد و در نهایت به تشدید مشکلات روانی و عدم پذیرش اجتماعی منجر شود.

از سنت تا مدرنیته: تغییر نگرش‌ها به مصرف قرص‌های روانپزشکی

باور‌های سنتی در بسیاری از جوامع، به‌ویژه در مورد سلامت روان و درمان‌های روانپزشکی، می‌توانند تأثیرات عمیق و گاهی منفی بر نگرش‌ها و رفتار‌های مردم داشته باشند. این باور‌ها معمولاً شامل تصورات نادرست درباره علل اختلالات روانی و نقش دارو‌ها در درمان است که منجر به شرمساری می‌شود. در گذشته نه تنها باور‌های سنتی در فهم مردم از بیماری‌های روانی نقش داشتند، بلکه شیوه‌های درمانی را نیز تحت تأثیر قرار می‌دادند. در بسیاری از جوامع، مشکلات روانی به جای اینکه به عنوان مسائل قابل درمان دیده شوند، این موضوع موجب می‌شدتا افرادی که با اختلالات روانی دست و پنجه نرم می‌کردند، از جامعه طرد شوند.

در سال‌های اخیر، تلاش‌های گسترده‌ای برای تغییر نگرش‌ها به مصرف قرص‌های روانپزشکی در جوامع مختلف صورت گرفته است. با افزایش آگاهی عمومی دربارهٔ سلامت روان و اثرات مثبت دارو‌های روانپزشکی، بسیاری از افراد به تدریج به مصرف این دارو‌ها به‌عنوان ابزاری مؤثر در درمان اختلالات روانی روی آورده‌اند. برنامه‌های آموزشی، کارگاه‌ها و کمپین‌های رسانه‌ای نیز به کاهش تلاش برای از بین بردن قضاوت‌ها، برچسب‌گذاری‌ها و پیش‌داوری‌های منفی کمک کرده است.

تجارب مثبت افرادی که از دارو‌های روانپزشکی استفاده کرده و به بهبودی قابل توجهی دست یافته‌اند، نیز نقش مهمی در تغییر نگرش‌ها ایفا کرده است. با به اشتراک‌گذاری این تجارب در رسانه‌ها و محافل عمومی، افراد بیشتری توانسته‌اند درک بهتری از نیاز به درمان و مصرف دارو‌ها پیدا کنند

تجارب مثبت افرادی که از دارو‌های روانپزشکی استفاده کرده و به بهبودی قابل توجهی دست یافته‌اند، نیز نقش مهمی در تغییر نگرش‌ها ایفا کرده است. با به اشتراک‌گذاری این تجارب در رسانه‌ها و محافل عمومی، افراد بیشتری توانسته‌اند درک بهتری از نیاز به درمان و مصرف دارو‌ها پیدا کنند. 

این رویکرد‌ها باعث شده‌اند که مصرف قرص‌های روانپزشکی نه‌تن‌ها به‌عنوان نشانه‌ای از ضعف، بلکه به‌عنوان گامی مثبت به سوی بهبود سلامت روان تلقی شود.

علاوه بر این، همکاری بین روانپزشکان، خانواده‌ها و سازمان‌های اجتماعی به تقویت این تغییرات کمک کرده است. ایجاد فضایی امن و غیرقضاوتی در محیط‌های درمانی باعث شده تا بیماران بدون ترس از قضاوت، مشکلات خود را مطرح کنند و از حمایت‌های لازم بهره‌مند شوند.به‌این‌ترتیب، می‌توان گفت که تغییر نگرش‌ها به مصرف قرص‌های روانپزشکی در حال حاضر به‌طور مؤثری در حال انجام است و این امر به بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به اختلالات روانی کمک شایانی کرده است.

 اثر انگ اجتماعی بر فرآیند بهبود بیماران روانی

یکی از اثرات منفی تابو‌های روانپزشکی، ترس و شرمساری است که ممکن است افراد را از مراجعه به متخصصان بازدارد. بسیاری از افراد به دلیل نگرانی از قضاوت شدن یا انگ اجتماعی، تمایل به پنهان‌کاری در مورد مشکلات روانی خود دارند. این مسأله می‌تواند باعث شود که افراد به موقع برای درمان مراجعه نکنند و در نتیجه، وضعیت آنها بدتر شود. در برخی موارد، این تابو‌ها حتی می‌توانند باعث شوند که افراد به دنبال درمان‌های غیررسمی یا جایگزین بروند که ممکن است به اندازه درمان‌های علمی اثربخش نباشند.

محمدرضا آقامحمدی فوق تخصص روانپزشک و استاد دانشگاه در رابطه با تابو‌های اجتماعی نسبت به روانپزشک و مصرف قرص‌های روانپزشکی می‌گوید:تابو‌های روانپزشکی می‌توانند بر تجربیات بیماران در طی درمان نیز تأثیر بگذارند. بیماران ممکن است در جلسات درمانی خود احساس راحتی نکنند و نتوانند به‌طور کامل با روانپزشک خود ارتباط برقرار کنند،، زیرا از صحبت کردن در مورد علائم یا احساسات واقعی خود می‌ترسند. این وضعیت می‌تواند منجر به عدم کارایی درمان و ادامه مشکلات روانی فرد شود.

تابو‌های روانپزشکی می‌توانند بر تجربیات بیماران در طی درمان نیز تأثیر بگذارند. بیماران ممکن است در جلسات درمانی خود احساس راحتی نکنند و نتوانند به‌طور کامل با روانپزشک خود ارتباط برقرار کنند

وی ادامه می‌دهد: برای غلبه بر این موانع، ضروری است که آگاهی‌بخشی و آموزش درباره سلامت روان در جوامع مختلف گسترش یابد. کمپین‌های آموزشی می‌توانند به شکستن تابو‌ها و تغییر نگرش‌های نادرست نسبت به اختلالات روانی کمک کنند. همچنین، ایجاد فضایی امن و غیرقضاوتی در خدمات درمانی می‌تواند به بیماران کمک کند تا به راحتی به بیان مشکلات خود بپردازند و از درمان مؤثر بهره‌مند شوند.

این روانپزشک با بیان اینکه تابو‌های اجتماعی مرتبط با مصرف قرص‌های روانپزشکی می‌توانند مانع از درمان مؤثر و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به اختلالات روانی شوند؛می‌گوید: این تابو‌ها غالباً ناشی از باور‌های نادرست و انگ‌های اجتماعی هستند که مردم را از درخواست کمک و درمان بازمی‌دارند. برای کاهش این تابوها، اولین قدم، آموزش و آگاهی‌بخشی به جامعه در مورد اهمیت سلامت روان و نقش دارو‌های روانپزشکی در درمان است.

تابو‌های اجتماعی مرتبط با مصرف قرص‌های روانپزشکی می‌توانند مانع از درمان مؤثر و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به اختلالات روانی شوند

وی می‌گوید: ترویج تجارب مثبت افرادی که با مصرف دارو‌های روانپزشکی به بهبود دست یافته‌اند، می‌تواند نقش مؤثری در تغییر نگرش‌های اجتماعی ایفا کند. با به اشتراک گذاشتن داستان‌های واقعی و موفق، جامعه می‌تواند دریابد که مصرف دارو نه تنها نشانه‌ای از ضعف نیست، بلکه راهی برای رسیدن به زندگی بهتر و مؤثرتر است. همچنین، استفاده از زبان مثبت و غیرقضاوتی در مورد سلامت روان و درمان می‌تواند به کاهش برچسب منفی و ایجاد فضایی پذیرنده‌تر کمک کند.

این پزشک متخصص روانپزشک ادامه می‌دهد:حمایت خانواده‌ها و دوستان از افرادی که تحت درمان روانپزشکی قرار دارند، بسیار حائز اهمیت است. ارائه مشاوره و اطلاعات به نزدیکان این افراد می‌تواند به آنها کمک کند تا به‌طور مثبت از مصرف دارو‌ها حمایت کنند و فضای امن‌تری برای گفتگو درباره سلامت روان ایجاد نمایند. به‌این‌ترتیب، با تلاش مشترک در آموزش، ترویج تجربیات مثبت و حمایت اجتماعی، می‌توان تابو‌های مرتبط با مصرف قرص‌های روانپزشکی را به تدریج از بین برد و افراد بیشتری را به سمت درمان هدایت کرد.

روانپزشکان و پاسخ به انتقادات رایج از دارو‌های روانپزشکی

انتقادات متعددی در مورد دارو‌های روانپزشکی وجود دارد که شامل نگرانی‌هایی درباره عوارض جانبی، وابستگی و اثربخشی این دارو‌ها می‌شود. روانپزشکان در پاسخ به این انتقادات، به شواهد علمی و تجربیات بالینی خود استناد می‌کنند و تأکید دارند که این دارو‌ها در بسیاری از موارد می‌توانند به بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کنند. آقامحمدی به این نکته اشاره می‌کنند که مصرف دارو‌ها باید تحت نظارت دقیق متخصصین انجام شود تا عوارض جانبی مدیریت و خطرات احتمالی کاهش یابد.

وی ادامه می‌دهد: دارو‌های روانپزشکی زمانی تجویز می‌شوند که علائم اختلالات روانی به حدی شدید باشد که عملکرد روزمره فرد را مختل کند و بهبود کیفیت زندگی او بدون کمک دارویی امکان‌پذیر نباشد. در این شرایط، دارو‌ها می‌توانند به متعادل‌سازی شیمی مغز و تسکین علائم کمک کنند.

این پزشک روانپزشک با بیان اینکه تجویز دارو‌های روانپزشکی برای اختلالاتی مانند افسردگی اساسی، اضطراب‌های شدید، اسکیزوفرنی و اختلال دوقطبی صورت می‌گیرد؛ می‌گوید:این دارو‌ها معمولاً همراه با روان‌درمانی و تغییرات سبک زندگی تجویز می‌شوند تا فرد بتواند در کنار کاهش علائم، به بهبودی بلندمدت دست یابد. در برخی موارد، دارو‌ها به‌عنوان بخشی از یک رویکرد درمانی ترکیبی استفاده می‌شوند.

چه کسانی بیشترین مقاومت را در برابر تراپی و درمان روانپزشکی دارند؟

افرادی که در برابر تراپی و درمان روانپزشکی مقاومت بیشتری نشان می‌دهند، اغلب به دلایل فرهنگی، تجربیات منفی گذشته یا ویژگی‌های شخصیتی خود، از کمک‌خواهی در این حوزه دوری می‌کنند.

آقامحمدی در پاسخ به پرسشی در رابطه با اینکه چه کسانی بیشترین مقاومت را در برابر تراپی و درمان روانپزشکی دارند؛ می‌گوید: کسانی که تجربه‌های نامطلوب از درمان‌های روانپزشکی داشته‌اند، به‌ویژه اگر در گذشته درمان یا دارو‌های خاصی را ناکارآمد یا آسیب‌زا یافته باشند نیز معمولاً در برابر درمان روانی مقاوم‌اند. این افراد اغلب به دلیل ترس از وابستگی به دارو‌ها یا عوارض جانبی، ترجیح می‌دهند از مراجعه به روانپزشک خودداری کنند.

وی ادامه می‌دهد: افرادی با ویژگی‌های شخصیتی مقاوم که بر اتکا به خود تأکید دارند، معمولاً از پذیرفتن کمک‌های روانی اجتناب می‌کنند. این افراد بر این باورند که باید خودشان مشکلاتشان را حل کنند و کمک خواستن از متخصص را نشانه‌ای از ضعف یا ناکامی می‌دانند. کاهش این مقاومت‌ها مستلزم آگاهی‌بخشی و کاهش تابو‌های اجتماعی پیرامون سلامت روان است.

وابستگی به دارو‌های روانپزشکی: دیدگاه روانپزشکان و اهمیت درمان

 موضوع وابستگی به دارو‌های روانپزشکی در میان بیماران و جامعه پزشکی به یک بحث داغ تبدیل شده است. بسیاری از افراد به دلیل نگرانی از احتمال وابستگی، از دریافت درمان‌های لازم خودداری می‌کنند، در حالی که واقعیت‌های علمی نشان می‌دهد که مصرف دارو‌های روانپزشکی تحت نظر پزشک خطرناک نیست.

 روانپزشکان به‌طور کلی بر این باورند که وابستگی به دارو‌های روانپزشکی در مقایسه با دیگر انواع داروها، به‌ویژه دارو‌های غیرمجاز یا اعتیادآور، معمولاً پایین‌تر است. آنها تأکید می‌کنند که با مصرف دارو‌های روانپزشکی تحت نظارت و برنامه‌ریزی مناسب، می‌توان از عوارض جانبی و خطرات وابستگی جلوگیری کرد. هدف اصلی این داروها، بهبود کیفیت زندگی بیماران و کنترل علائم اختلالات روانی است، نه ایجاد وابستگی!

روانپزشکان همچنین به این نکته اشاره می‌کنند که در برخی موارد، به‌ویژه در اختلالات جدی روانی، درمان دارویی ضروری است. اختلالاتی مانند افسردگی شدید، اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنی نیاز به مداخلات دارویی دارند تا به بیمار کمک شود به یک سطح قابل قبول از عملکرد و کیفیت زندگی دست یابد.

در برخی موارد، به‌ویژه در اختلالات جدی روانی، درمان دارویی ضروری است. اختلالاتی مانند افسردگی شدید، اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنی نیاز به مداخلات دارویی دارند تا به بیمار کمک شود به یک سطح قابل قبول از عملکرد و کیفیت زندگی دست یابد

.

نقش رسانه در تغییر نگرش و کلیشه‌های روانی

رسانه‌ها به‌عنوان یکی از قوی‌ترین ابزار‌های ارتباطی در جامعه، نقش تعیین‌کننده‌ای در شکل‌دهی به نگرش‌ها و باور‌های عمومی نسبت به سلامت روان و اختلالات روانی دارند.

 نحوه پوشش خبری، فیلم‌ها، برنامه‌های تلویزیونی و محتوای آنلاین می‌تواند به ترویج یا کاهش انگ‌های اجتماعی مرتبط با بیماری‌های روانی کمک کند.

 به‌عنوان مثال، رسانه‌هایی که به‌طور مثبت و انسانی به موضوعات روانپزشکی می‌پردازند، می‌توانند آگاهی و درک عمومی را افزایش دهند و برعکس، روایت‌های منفی و کلیشه‌ای می‌توانند به تشدید انگ و تابو‌های موجود در این حوزه منجر شوند.

ترس از قضاوت مانع از درمان می‌شود

 انگ اجتماعی نه‌تنها به ناتوانی در جستجوی کمک می‌افزاید، بلکه می‌تواند باعث افزایش استرس و اضطراب در بیماران شود. این تابو‌ها به‌عنوان موانع جدی در مسیر بهبودی عمل کرده و احساس تنهایی و انزوا را در افرادی که به اختلالات روانی مبتلا هستند، تشدید می‌کنند. برای شکستن این زنجیرها، نیاز به آگاهی و آموزش جامعه داریم تا فهم و پذیرش بیشتری نسبت به بیماری‌های روانی ایجاد شود. با ایجاد فضایی آزاد و حمایتگر، می‌توانیم افراد را تشویق کنیم که به دنبال درمان‌های مؤثر بروند و در نهایت، به زندگی شاداب‌تری دست یابند. این تغییرات نه‌تن‌ها به نفع بیماران، بلکه به نفع کل جامعه خواهد بود.