تجربه جهانی نحوه مقابله با دوپینگ در سطح ملی

به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری آنا، آمار‌های جهانی نشان می‌دهد به رغم تلاش‌های جهانی، نقض قوانین دوپینگ در طی سال‌های متمادی در جهان نموداری سینوسی داشته که این نشان دهنده پیچیدگی مبارزه با دوپینگ است. آژانس جهانی مبارزه با دوپینگ (وادا) مهم‌ترین نهاد بین المللی ورزشی است که از طریق سازمان‌های ملی مبارزه با دوپینگ در کشور‌ها اهداف خود را تا حد ممکن پیاده سازی می‌کند. مبارزه با دوپینگ در سطح بین الملل نیازمند همکاری همه کشور‌ها است؛ بنابراین لازم است سیاست‌ها و چارچوب قانونی مبارزه با دوپینگ کشور‌هایی که در ورزش دارای جایگاه برتر هستند مورد مطالعه قرار گیرد.

در همین راستا مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی با عنوان «مطالعه تجربه جهانی نحوه مقابله با دوپینگ در سطح ملی؛ بررسی کشور‌های منتخب براساس شاخص‌های چندگانه» مطرح می‌کند که دوپینگ اقدامی فریب‌کارانه محسوب‌می‌شود که به‌صورت ناعادلانه نتایج مسابقات ورزشی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد؛ از‌این‌رو مصداق فساد رقابتی بوده و یکی از پرتکرارترین انواع فساد در ورزش است. دوپینگ نه‌تن‌ها سلامتی ورزش‌کاران را تهدید می‌کند، بلکه سبب تضعیف ارزش‌های ورزشی همچون احترام، صداقت و بازی جوانمردانه می‌شود.

این گزارش بیان می‌کند که بنابراین هم در سطح فردی و هم در سطح اجتماعی آثار مخربی را به وجود می‌آورد. به‌علاوه در سطح بین‌المللی نیز موجب تضعیف اعتبار و حیثیت ملی کشور‌ها می‌شود. مبارزه با دوپینگ در سطح جهانی پیچیدگی‌های خاص خود را دارد؛ بنابراین لازم است سیاست‌ها و چارچوب قانونی مبارزه با دوپینگ کشور‌هایی که در ورزش دارای جایگاه برتر هستند مورد مطالعه قرار گیرد. این اقدام موجب خواهد شد تا براساس فرهنگ و چارچوب قانونی کشور در راستای مبارزه با دوپینگ و حفظ منش و اخلاقیات در ورزش اقدام تقنین مناسب صورت گیرد. از‌این‌رو، بررسی سیاست‌ها و چارچوب قانونی مبارزه با دوپینگ در کشور‌های مطرح ورزشی حائز اهمیت است. 

در این گزارش آمده است که نتایج حاصل از تطبیق سیاست‌ها و چارچوب قانونی مبارزه با دوپینگ کشور‌های منتخب نشان داد؛ همه کشور‌ها دارای سازمانی مستقل با سازوکار مشخص و قانونی هستند که مأموریت اصلی آن مبارزه با دوپینگ و نهادینه کردن اصول و ارزش‌های ورزشی است. در اغلب کشور‌ها سازمان مربوطه با ماهیت غیرانتفاعی و به‌صورت هیئت‌مدیره‌ای و با استقلال بالا اداره می‌شود. 

این گزارش ادامه می‌دهد که تحلیل یافته‌ها نشان داد تأسیس سازمان مستقل مبارزه با دوپینگ و تمرکز بر شناسایی و انجام آزمایش‌های آن و افزایش آگاهی از مواد و مجازات‌های دوپینگ به‌تن‌هایی نمی‌تواند تضمین‌کننده این باشد که به همه اهداف مبارزه با دوپینگ دست‌یافت. تأکید صرف بر عملکرد ورزشی می‌تواند خطر تقلب و دوپینگ را بالا ببرد و لذا توجه به برنامه‌های آموزشی و فرهنگی برای مواجهه با دوپینگ ضروری است. 

این گزارش بیان می‌کند که سازمان‌های مبارزه با دوپینگ در مسیر رشد خود توجه و تمرکز خود را صرفاً از مسئله دوپینگ برداشته و اهداف گسترده‌تری مانند مراقبت از سلامت ورزش‌کاران و تقویت ارزش‌ها از طریق ورزش را مدنظر قرار داده است. نتایج حاصل از تطبیق راهکار‌های عملیاتی مبارزه با دوپینگ در کشور‌های منتخب نشان‌می‌دهد به‌غیر از کشور کانادا در سایر کشور‌ها برای مواجهه با دوپینگ قانون مشخصی وجود دارد. 

این گزارش توضیح می‌دهد که در کشور‌های آمریکا، چین، آلمان و روسیه دوپینگ جرم‌انگاری شده و با توجه به شرایط مختلف جرائم متفاوتی شامل؛ جریمه مالی، حبس، تعلیق از شغل یا انجام کار اجباری لحاظ شده‌است. در همه کشور‌هایی که به‌موجب قانون دوپینگ در آنها جرم‌انگاری شده (به‌غیر از آلمان) جرائم فقط مشمول کادر پشتیبان ورزش‌کاران یا سایر افراد بوده و جرم‌انگاری برای خود ورزش‌کاران لحاظ نشده است (هر‌چند در کشور چین برای مجازات ورزش‌کاران خاطی مقرراتی در نظر گرفته شده است). 

این گزارش پیشنهاداتی در این زمینه مطرح کرده که شامل این موارد است؛ جرم‌انگاری در مورد هر‌گونه مصرف، نگهداری، مدیریت، قاچاق و حفظ مواد و روش‌های نیروزا ممنوعه، تدوین برنامه و چارچوب ملی مقابله با دوپینگ، تأسیس سازمانی ملی و مستقل با مأموریت اصلی مقابله با دوپینگ و تقویت ارزش‌های ایرانی- اسلامی در ورزش، تدوین برنامه‌های آموزشی و پیشگیرانه برای همه ورزش‌کاران، تدوین برنامه‌های آموزشی و پیشگیرانه برای دانش‌آموزان.