ابتلا نیمی از جمعیت ایران به پوکی استخوان

به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، فاطمه حاج ولی‌زاده رئیس بیماری‌های عضلانی اسکلتی دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی در رابطه با بیماری پوکی استخوان اظهار کرد: پوکی استخوان یکی از بیماری‌های متابولیک استخوان است که در آن استخوان‌ها استقامت و استحکام خود را از دست می‌دهند؛ بنابراین ماده معدنی داخل استخوان کم شده و ممکن است در معماری و زیرساخت استخوانی تغییراتی ایجاد کند؛ در این صورت استخوان‌ها شکننده شده و با ضربه‌های کوچک و گاهی حتی بدون ضربه دچار شکستگی می‌شوند.

پوکی استخوان بیماری دوران سالمندی

وی ادمه داد: پوکی استخوان بیماری است که در روند افزایش سن ایجاد می‌شود. در حقیقت با بالا رفتن سن، توده معدنی استخوان‌های بدن ما دچار کاهش و تحلیل می‌شوند؛ بنابراین این بیماری یک بیماری مربوط به دوران سالمندی است؛ اما نکته‌ای که وجود دارد این است که روند از دست رفتن بافت‌های استخوانی در بانوان بعد از یائسگی به دلیل تغییرات هورمونی سرعت بیشتری دارد؛ بنابراین ما پوکی استخوان را در حالت معمول با بالا رفتن سن و بعد از یائسگی بانوان می‌بینیم.

رئیس بیماری‌های عضلانی اسکلتی دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت افزود: در برخی موارد پوکی استخوان به دلیل مصرف بعضی از دارو‌های خاص مانند مصرف طولانی مدت دارو‌های کورتون‌دار، ابتلا به بعضی از بیماری‌ها مانند بیماری‌های بدخیم، سرطان و بعضی از بیماری‌های جانبی ایجاد می‌شود که به آن پوکی استخوان ثانویه می‌گویم. معمولاً پوکی استخوانی که در کشور ما رایج است پوکی استخوان ناشی از سن و سال است.

حاج ولی زاده گفت: معمولاً توده استخوانی درون بدن، تا سی سالگی به حداکثر مقدار خود می‌رسد. در حقیقت استخوان بافتی است که دائم در آن ساخت استخوان، از دست رفتن و برداشت استخوان صورت می‌گیرد. لازم به ذکر است که این کار یک امر طبیعی است. هرچه میزان متابولیسم و ساخت استخوان بالاتر باشد استخوان‌ها تراکم بیشتری دارند. افراد معمولاً تا ۳۰ سالگی حداکثر توده استخوانی را کسب می‌کنند که عواملی مانند تغذیه و فعالیت بدنی در ساخت و شکل‌گیری آن نقش دارند. باید توجه داشت که ژنتیک مهم‌ترین عاملی است که در به دست آوردن حداکثر توده بدنی نقش دارد. از سوی دیگر پس از ۳۰ سالگی میزان برداشت مواد معدنی از استخوان‌ها بر ساخت مواد معدنی پیشی می‌گیرد؛ بنابراین شاهد از دست رفتن توده استخوانی در بدن هستیم.

پوکی استخوان در بانوان شیوع بیشتری دارد

وی با اشاره به سن شیوع پوکی استخوان گفت: در بانوان بالاتر از ۵۰ سال و آقایان بالاتر از ۷۰ سال پوکی استخوان شیوع بیشتری دارد. در حقیقت پوکی استخوان مختص به سنین میانسالی است. به طور کلی از هر سه خانم بالاتر از ۵۰ سال، یک نفر دچار شکستگی ناشی از پوکی استخوان می‌شود و از هر ۵ مرد بالای ۵۰ سال، یک نفر دچار شکستی ناشی از پوکی استخوان می‌شود. نکته مهم و حائز اهمیت این است که در حال حاضر بیش از نیمی از جمعیت ما دچار پوکی استخوان هستند به عبارت دیگر از هر ۲ نفر یک نفر دچار پوکی استخوان یا کمبود ماده معدنی استخوان است. همچنین باید دانست که پوکی استخوان به دلیل تغییرات هورمونی در بانوان شایع‌تر است.

به طور کلی از هر سه خانم بالاتر از ۵۰ سال، یک نفر دچار شکستگی ناشی از پوکی استخوان می‌شود و از هر ۵ مرد بالای ۵۰ سال، یک نفر دچار شکستی ناشی از پوکی استخوان می‌شود

رئیس بیماری‌های عضلانی اسکلتی دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت بیان کرد: عوامل مختلفی در پیشگیری از پوکی استخوان نقش دارند. برای ابتلا به پوکی استخوان دو دسته فاکتور وجود دارد. گروه اول فاکتور‌هایی که ما نمی‌توانیم در آن مداخله کنیم مانند شیوع میزان پوکی استخوان در خانم‌ها یا میزان پوکی استخوان در افراد سفید پوست یا کسانی که در خانوادشان سابقه شکستی‌های ناشی از پوکی استخوان دارند. در این افراد میزان ابتلا به پوکی استخوان بیشتر بوده و پزشک یا انسان در آن نقشی ندارند؛ اما مواردی وجود دارند که با رعایت برخی نکات مانند تغذیه و مصرف مقدار کافی کلسیم که بیشترین مقدار آن در لبنیات است، می‌توان از بروز پوکی استخوان جلوگیری کرد. باید توجه داشت که مصرف مواد لبنی و کلسیم‌دار در سنین کمتر از ۳۰ سال نقش عمده‌ای در پیشگیری از ابتلا به پوکی استخوان دارد. پس از ۳۰ سالگی مصرف میزان کافی کلسیم و ویتامین D باعث می‌شود روند پوکی استخوان با تاخیر مواجه شود.

پوکی استخوان یک بیماری خاموش

حاج ولی زاده در پاسخ به این سوال که ایا پوکی استخوان موجب از کار افتادگی می‌شود گفت: پوکی استخوان به خودی خود یک بیماری خاموش است و علامت خاصی ندارد نهایتاً ممکن است درد‌های مزمن در ناحیه کمر و استخوان ایجاد کند؛ اما نکته مهم این است که پوکی استخوان باعث شکستی شده و زمانی که فرد دچار شکستگی ناشی از پوکی استخوان می‌شود، سروصدای بیماری‌های دیگر نیز بلند می‌شود. معمولاً این افراد کیفیت زندگی را از دست می‌دهند، ضعف و ناتوانی جزئی از زندگی عادی آنها شده و کیفیت زندگی بسیار تحت تاثیر این بیماری قرار خواهد گرفت.

لزوم مصرف داروهای خوراکی به مدت ۵ سال برای درمان پوکی استخوان

وی تشریح کرد: رسیدگی به تغذیه در دوران کودکی و نوجوانی و بعد از آن در تمام عمر، و همچنین مصرف میزان کافی کلسیم و ویتامین D، انجام فعالیت‌های بدنی برای قوی‌تر شدن استخوان‌ها و عضلات و همین طور اتخاذ یک سبک زندگی سالم شامل ترک سیگار و عدم مصرف سیگار و الکل، همه از مواردی است که باعث پیشگیری از پوکی استخوان می‌شود. در درمان پوکی استخوان نکته مهمی که اهمیت دارد، مصرف طولانی مدت و بدون وقفه دارو‌های پیشگیری کننده پوکی استخوان است. برای این که توده استخوانی بدن به وضعیت مناسبی برسد نیاز است حداقل ۵ سال از دارو‌های خوراکی استفاده شود؛ بنابراین قطع دارو‌ها و عدم شروع آن باعث می‌شود درمان با شکست مواجه شود.