۱۲ قدم تا رهایی/ ماجرای یک میلیون معتاد که به پاکی رسیدند

خبرگزاری آنا_ محمدرضا کاظمی، گرفتاری در دام اعتیاد، از آن دست اتفاقاتی است که ممکن است در زندگی هرکدام از ما رخ دهد. چه این اتفاق برای خودمان بیافتد، چه یکی از دوستان، نزدیکان یا اعضای خانواده‌مان. اما اینکه چطور باید با این معضل روبرو شد و برای رهایی از شر آن چه اقداماتی انجام داد از آن دست سوالاتی است که پاسخ‌های متعددی دارد.

برخی بهترین راه را مراجعه به کمپ‌های ترک اعتیاد می‌دانند، کمپ‌هایی که با استفاده از دارو‌های مختلف به سم‌زدایی از بدن معتادان کارشان را آغاز می‌کنند و بعضا با فراهم آوردن شرایط سخت و دشوار، تلاش می‌کنند، معتادان را مجبور به ترک کنند. گروهی دیگر پیشنهادشان استفاده از مراکز درمانی یا بیمارستان‌های تخصصی ترک اعتیاد است؛ که در آنجا نیز همه چیز با آزمایش، و دارو جلو می‌رود.

دسته سوم افرادی هستند که معتقدند بهترین روش برای طی کردن پروسه ترک اعتیاد و باقی ماندن در آن مسیر، این است که یک فرد معتاد، از نظر روحی و روانی به درجه‌ای برسد که دیگر خود را در بندِ مواد مخدر نداند. این دسته از معتادان توان و تحمل فشار جسمی ترک فیزیکی بیشتری خواهند داشت. اصلی‌ترین پیشنهاد برای این روش، حضور درجلسات انجمن معتادان گمنام یا اصطلاحا «NA» است. انجمنی که به گفته مسئول روابط عمومی آن از سال ۶۹ فعالیتش را آغاز و پس از یک وقفه کوتاه از سال ۷۳ مجدداً با یک گروه و یک جلسه در هفته روند فعالیتش ادامه یافت و امروزه پس از گذشت سی سال از فعالیتش به ۵۲۹۹ گروه رسیده است که این گروه‌ها در هفته بیش از ۲۶۰۰۰ جلسه را در کل کشور برگزار می‌کنند.

انجمنی برای همه معتادها در هر سن و جایگاهی

انجمن معتادان گمنام، سنت‌های خاص خود را دارد که به پایداری آن در سه دهه اخیر بسیار کمک کرده است. مثل اینکه اعضای انجمن بدون هیچ محدودیت خاصی (سن، نژاد، جنسیت، میزان دارایی، محل زندگی و...) می‌توانند در جلسات شرکت کنند، یعنی تنها لازمه عضویت تمایل به قطع مصرف مواد مخدر است و هرکسی با شرایط سنی مختلف و هر مقدار مصرف (هر نوع مخدری حتی الکل)، می‌تواند عضو انجمن شود، چون هیچکدام از این مسائل برای انجمن معتادان گمنام ارزشی ندارد و مهم این است که شخص تمایل داشته باشد و بخواهد مثل مابقی اعضا زندگی بدون مصرف مواد مخدر را تجربه کند.

نکته قابل توجه دیگر این است که اعضای انجمن برای حضور در جلسات هیچ حق عضویتی پرداخت نمی‌کنند و تمام جلسات به صورت رایگان برگزار می‌شود، البته در این جلسات یک سبد پول بین اعضا به گردش در می‌آید و هرکسی به صورت داوطلبانه و بدون اینکه حتی شخص کناری‌اش متوجه شود، پولی را در سبد قرار می‌دهد تا این پول صرف هزینه‌های مربوط به هر گروه (از جمله اجاره مکان، پذیرایی بعد از جلسه شامل چای و شیرینی، نشریات رایگان برای تازه‌واردها و...) شود. اگر از این مبلغ چیزی هم اضافه بماند در همایش‌ها، جلسات باز، غرفه‌های اطلاع‌رسانی و پیام رسانی در زندان‌ها، کلینیک‌ها و بیمارستان‌ها هزینه می‌شود.

البته این اطلاعات دقیق را در گفت‌وگو با مسئول روابط عمومی انجمن معتادان گمنام ایران به دست آوردیم، گفت‌وگویی که از دل آن اطلاعات مهمی از این انجمن حاصل شد.

مثلا اینکه اکثر مکان‌هایی که جلسات اعضای این انجمن در آنجا برگزار می‌شود، عمومی هستند تا تردد اعضا آسان‌تر باشد. یا اینکه از میان ۵۲۹۹ گروه انجمن، سهم آقایان ۴۹۳۲ گروه و سهم بانوان ۳۶۷ گروه است که این گروه‌ها در هفته ۲۶۰۵۷ جلسه در سراسر ایران برگزار می‌کنند. همچنین این انجمن از سال ۱۳۸۲ تا به امروز در بیشتر زندان‌های کشور در حال پیام رسانی به معتادانی است که دسترسی آسان به جلسات انجمن را ندارند.

بی‌نام و نشان در میان گمنام‌ها

سنت‌هایی در دل انجمن معتادان گمنام وجود دارد که باعث موجودیت و در ادامه حفظ آن در تمام این سال‌ها شده است. به عنوان مثال هیچ نام و نشانی از اعضای انجمن در زمان عضویت پرسیده نمی‌شود. افرادی که این انجمن را راه‌اندازی کردند از ابتدا بر این باور بودند که، چون معتادان از ممانعت‌های اجتماعی ترس دارند، اگر نام و نشان خود را جایی ثبت نکنند با خیال آسوده‌تری در جلسات شرکت می‌کنند. حتی ممکن است بسیاری از خانواده‌ها و اقوام این افراد در جریان اعتیاد آنها نباشند و هرچه کمنام‌تر باشند، درک شرایط برایشان آسان‌تر است.

امروز انجمن معتادان گمنام به جایگاهی رسیده که در هفته بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ نفر درهر گروه در جلساتش حضور پیدا می‌کنند و در طول سی سال گذشته بین ۸۰۰ هزار تا ۱ میلیون نفر عضو پاک دارد، با این وجود آمار و ارقامی از این دست که جوان‌ترین یا مسن‌ترین عضو انجمن کیست، چه کسی بیشترین حجم مواد را مصرف می‌کرده و یا چه کسی بیشترین آسیب‌ها را از مصرف مواد دیده است و مواردی از این دست اصلا در انجمن وجود ندارد، چون انجمن باور دارد معتادان مثل اکثر افراد عادی از اینکه بخواهند تفتیش و کنترل شوند، عذاب می‌کشند.

یکی دیگر از نکات جالب توجه در انجمن معتادان گمنام این است که در آنجا نه خبری از نسخه پزشک و قرص و دارو است، نه اعضای آن برای حضور در جلسات نیاز به آزمایشات پزشکی دارد. مسئول روابط عمومی انجمن معتادان گمنام در این خصوص گفت: ما بر اسا س یکی از سنت هایمان غیرحرفه‌ای هستیم و هیچ برنامه تخصصی مثل پزشکی و. برای اعضا نداریم. انجمن معتادان گمنام به مباحث اجتماعی، پزشکی و.. ورود پیدا نمی‌کند، چون تخصصی در این زمینه‌ها ندارد. ما اعضا را تشویق می‌کنیم که اگر مشکل خانوادگی دارند به مشاور خانواده مراجعه کنند، برای مشکلات پزشکی حتماً به سراغ متخصصان بروند و اگر مشکل تحصیلی دارند از مشاوران آموزشی و تحصیلی کمک بگیرند. در حقیقت ما در مورد مسائل حرفه‌ای بدون نظر هستیم و هیچ ادعایی نداریم.

اگر کسی تصور می‌کند با عضویت در انجمن معتادان گمنام قرار است در کلینیک یا مراکز مختلف بستری شود سخت در اشتباه است. انجمن معتادان گمنام هیچ کمپ، مرکز سم‌زادیی یا بیمارستانی که در آن ترک فیزیکی را انجام دهند، ندارد و این کار را به افراد حرفه‌ای که در این حوزه تخصص دارند محول کرده است. ما بر این باوریم که هرکس هرطور دوست دارد می‌تواند سم زدایی کند و پس از آن وارد انجمن شود. یا حتی اگر فردی در حال مصرف مواد مخدر است، این امکان را دارد که وارد جلسات شود تا باور تازه برای او شکل گرفته و از نزدیک نیز با برگزاری جلسات آشنا شود. شاید آن معجزه‌ای که برای تک تک اعضای پاک ما اتفاق افتاده، برای این فرد هم رخ دهد.

گمنامی یکی از اصول کاربردی و روحانی این انجمن است که باعث شده اعضاء و گروه‌ها فارغ از هرگونه موقعیت اجتماعی بتوانند شرایط یکسانی جهت بهبود زندگی و پاکی از مواد مخدر در جلسات را تجربه کنند.