هفته سوم سپتامبر/ از «فوران سیاهچاله کلان‌جرم» تا «راز و رمز زندگی موش‌ها»
به گزارش خبرگزاری آنا، مجلات علمی عامه‌فهم برای ارتباط جامعه علمی با مردم عادی بسیار اهمیت دارند. این مجلات می‌توانند پژوهش‌ها و دستاوردهای علمی را به زبانی قابل فهم برای مخاطبان عرضه کنند. از آنجایی که این نشریات به‌سرعت (در فواصل حداکثر ماهانه) به‌روزرسانی می‌شوند، جریانات و پارادایم‌های جدید علمی را در دسترس عموم قرار می‌دهند. در این سلسله گزارش‌ها، مروری بر پرونده‌های جلد مجلات اصلی ترویج علم جهان خواهیم داشت.
{$sepehr_key_2127}
نیوساینتیست
استفاده بی‌جا از مفاهیم فیزیک معنای آن را تغییر می‌دهد
بسیاری از کلمات و عبارت‌هایی که در فیزیک استفاده می‌کنیم مفهومی مبهم پیدا کردهاند، کلمات ساده‌ای مثل نیرو، ذره، فرکانس و ... می‌توانند ما را گمراه کنند چون در ظاهر اصلا مشخص نیست که درباره کدام واقعیت به کار می‌روند. در این شماره مجله نیوساینتیست فیزیکدان‌ها درباره واژه‌های ساده فیزیک که امروزه در معانی گسترده دیگری به کار می‌روند، توضیح می‌دهند. نیرو، جرم، انرژی و ... انگار دیگر معنا و مفهوم واقعی خود در فیزیک را ندارند و نمی‌توانند زیباترین و جذاب‌ترین اکتشافات در مورد نحوه عملکرد جهان را توضیح دهند. ممکن است برخی از فیزیکدان‌ها شانه بالا بیندازند و بگویند این کلمات واضح نیستند و هیچ مشکلی هم نیست چون پایه‌های فیزیک، آزمایش و ریاضیات است اما واقعیت این است که بخواهیم چه نخواهیم واژه‌ها در توضیح مفاهیم علمی اهمیت دارند. آنچه اخیرا به مشکل تبدیل شده است به کار بردن این کلمات علمی توسط افراد بی‌احتیاطی است که شاید درک دقیقی از این مفاهیم علمی ندارند و صرفا از آن برای معانی مدنظر خودشان که الزاما ارتباطی به فیزیک ندارد استفاده می‌کنند و این باعث می‌شود بدفهمی‌های زیادی در بین مردم ایجاد شود.
نیچر
رصد بزرگترین فوران ماده از سیاهچاله‌ای پر جرم
اخترفیزیکدان‌ها در کشفی جدید دریافتند که پرتوهای قدرتمند و ذرات تولید شده در سیاهچاله‌های پرجرم می‌توانند در توزیع ماده و مغناطیس شبکه کیهانی تاثیر بگذارند. شماره جدید مجله نیچر به مقاله‌ای از این کشف جالب پرداخته است. بزرگترین جت شناخته‌شده در کیهان از یک سیاهچاله که تا محدوده ۲۳ میلیون سال نوری گسترش یافته‌اند. این سازه که از سوی محققان اخترفیزیک به «پورفیریون» نامیده شده است را می‌توانید روی جلد مجله نیچر این شماره ببینید. این جت مواد از ابرسیاهچاله‌ای در مرکز کهکشانی در فاصله ۷.۵ میلیارد سال نوری از زمین خارج شده است. مواد رصد شده زمانی فوران کردهاند که جهان فقط ۶.۳ میلیارد سال عمر کرده بود، در حالی که جهان هم اکنون ۱۳.۸ میلیارد سال است. این جت یا جریان مواد از بالا و زیر سیاهچاله خارج شدند و انرژی تولیدی آنها هزاران میلیارد بار بیشتر از انرژی تولیدی خورشید در ثانیه است.
برخی سیاه‌چاله‌ها در سامانه‌های ستاره‌ای در دیسکی از گاز و پلاسما احاطه شده‌اند که توسط نیروی گرانش همدم ستاره‌ای خود قرار دارند. جت سیاهچاله، پدیده‌ای است که اغلب در نجوم مشاهده می‌شود و طی آن جریان‌هایی از ماده در سمت محور گردش یک جسم فشرده به فضا پاشیده می‌شوند. مواد بعد از نزدیک شدن به سیاهچاله، از قطب‌های چرخان آن به‌صورت جت‌های قدرتمند به بیرون پرتاب می‌شوند. تحقیقات بیشتر در این باره شاید بتواند سرنخ‌هایی از آنچه در دل سیاهچاله‌های عظیم و سنگین رخ می‌دهد را برایمان برملا کند.
ساینس
راز و رمزهای زندگی همسایه‌های جونده ما
موش‌ها (Rattus norvegicus) اساساً در هر جایی که انسان‌ها زندگی می‌کنند، پیدا می‌شوند. به‌طور شگفت‌انگیزی اطلاعات کمی در مورد زیستگاه اصلی یا اکولوژی و تکامل آنها در حیات وحش وجود دارد. در طول ۱۰۰ سال گذشته ما انسان‌ها این همسفران کوچکمان را برای استفاده در مدل‌های علمی و اقتصادی اهلی کرده‌ایم اما با این که آنهاهمه جا هستند هنوز نتوانسته‌ایم تنوع ژنتیکی و روندهای تکاملی و تاثیراتشان بر اکوسیستم را به‌طور کامل درک کنیم البته یکی از نتایج تحقیقات درباره موش‌ها این است که امروز می‌دانیم آنها توانایی سازگاری بالایی دارند. موش‌ها از منظر شناختی، حیواناتی بسیار پیچیده هستند و توانایی ابراز احساسات دارند. آنها به هنگام قلقلک دادن یکدیگر قهقهه می‌زنند و برای همدلی و نوع دوستی با علامت‌هایی به هم تسلیت می‌گویند.
اگر انسان بخواهد از این جوندگان به عنوان مدل آزمایشگاهی استفاده کند باید برای رفاه بیشتر آنها بیش از آنچه در طول تاریخ تلاش کرده است اقدام کند. برای بسیاری از مردم موش‌ها موجوداتی چندش‌آور هستند و مهم‌ترین دلیل این احساس هم از محل زندگی و بیماری‌های موش‌ها نشئت می‌گیرد. درک بهتر این موضوعات می‌تواند کمک کند تا تاثیرات منفی آنها را در زندگی‌مان کاهش دهیم و در آزمایش‌های پزشکی لطمه کمتری به آنها بزنیم.
انتهای پیام/