ورودی رشته ادبیات در دانشگاه‌ها تقریباً هیچ!؛ گنجینه‌ای که بی‌فایده شد
خبرگزاری آنا؛ رشته ادبیات و علوم انسانی، رشته‌ای که همچون کندو، عسل شیرین تاریخ و فرهنگ و تمدن ایران زمین را در خود گنجانده است، تخصصی که در عصر تکنولوژی و دنیای مجازی با وجود تصور عامه مبنی بر بی‌نیازی آن، همچنان لزوم و اهمیت آن احساس می‌شود و میزان استفاده آن در تمام سطوح از ابتدایی‌ترین پایه تا عالی‌ترین مراتب متفاوت، اما کاربردی و الزامی است.
شیوه‌های قدیمی و نادرست تدریس ادبیات در مدارس که از این درس در ذهن مردم، درسی حفظی و بی‌فایده ساخته در تشویق دانش‌آموزان به انتخاب رشته‌های دیگر در دانشگاه مؤثر بوده است
زبان و ادبیات فارسی علاوه بر اهمیتش به‌عنوان زبان مادری سرزمین پارس و زبان رسمی کشور، بستر ثبت و ضبط داشته‌های معنوی و فرهنگی و میراث تاریخی و تمدن گرانسنگ ایران و ایرانیان است؛ به همین دلیل، یادگیری و حفظ و حراست از این میراث، بسیار خطیر و پراهمیت جلوه می‌کند.
به‌منظور شناخت بهتر این رشته و گستره شغلی آن، پای صحبت پریسا داوری عضو هیئت علمی رشته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان) نشستیم.
مشروح این گفت‌وگو در پی می‌آید:
آنا: ابتدا علاوه بر معرفی خود از سوابق تحصیلی و علمی‌تان بگویید.
داوری: ۲۶ سال سابقه تدریس در دروس تخصصی رشته زبان و ادبیات فارسی در مقاطع کارشناسی، کارشناسی‌ارشد و دکترای این رشته و تدریس ادبیات عمومی رشته‌های دیگر دارم، صاحب سه کتاب و چندین مقاله علمی - پژوهشی، ویراستار ادبی مجلات دانشگاهی و داور مجلات پژوهشی ادبیات دانشگاه‌ها هم هستم.
از علاقه به ادبیات تا تحلیل اندیشه استادان
آنا: درباره رشته تحصیلی خود، آغاز گرایش به رشته زبان و ادبیات فارسی و جذابیت‌های آن توضیح دهید.
داوری: علاقه من به ادبیات از خانواده آغاز شد و در مدرسه به‌دلیل ذوق نوشتن و تشویق معلمان ادامه یافت و تمایلم به آشنایی با بزرگان ادبیات و تحلیل اندیشه آنان، منجر به انتخاب رشته ادبیات فارسی در دانشگاه شد.
{$sepehr_key_2115}
بنیاد فرهنگ و هویت ما بر زبان فارسی و آثار ادبی نهاده شده و تمایل به شناخت این گنجینه بزرگ، ذوق هر صاحب اندیشه‌ای را به مطالعه تحریک می‌کند.
آنا: آینده شغلی و گستره فعالیت رشته زبان و ادبیات فارسی را چگونه می‌بینید و به طور کل چه بازار کاری را می‌توان برای این رشته می‌توان متصور بود؟
داوری: برای دانش‌آموخته ادبیات «دبیری ادبیات» مهم‌ترین و معمول‌ترین شغل است؛ اما در صورت علاقه و استعداد بیشتر، ویراستاری در دفاتر نشر و مجلات، نمونه‌خوانی در دفاتر فنی، نوشتن مقاله در مطبوعات، نوشتن کتاب و فیلمنامه، می‌توانند مشاغل دیگر مربوط به این رشته باشند.
البته ادبیات تخصصی است که به کار هر رشته و شغلی می‌آید و برای کاربرد آن باید قدری هم خلّاقیت نشان داد.
آنا: میزان نیاز جامعه و کشور در سال‌های آینده و دهه‌های آتی به رشته زبان و ادبیات فارسی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
داوری: متأسفانه یا خوشبختانه چند سالی است که در حیطه آموزشی و در مدارس با کمبود دبیر ادبیات مواجه هستیم و از این بابت بازار کار برای رشته ادبیات بیشتر شده و این یکی از گسترده‌ترین و شایع‌ترین نیاز‌های جامعه به این رشته است.
آنا: رشته زبان و ادبیات فارسی با کدام رشته‌ها یا تخصص‌های دانشگاهی ارتباط یا قرابت بیشتری دارد؟
داوری: ادبیات با اغلب رشته‌های علوم انسانی در ارتباط است، مانند تاریخ، هنر خاصه موسیقی، روانشناسی، جامعه‌شناسی، زبان‌شناسی و علوم دینی و اخلاق.
چرا ورودی رشته ادبیات در دانشگاه‌ها کمتر شده است؟
آنا: چه دلیلی دارد که داوطلبان در انتخاب رشته چند رشته محدود و تکراری را در نظر دارند، این امر را ناشی از عدم شناخت از سایر رشته‌ها می‌دانید یا نکته دیگری در کار است؟
داوری: متأسفانه به دلایل مختلفی ورودی ادبیات در دانشگاه‌ها بسیار کم شده و گاهی صفر است که مهم‌ترین دلیل آن عبارت است از ناآگاهی خانواده‌ها از ضرورت خواندن ادبیات و جایگاه آن در فرهنگ ما، چشم و هم‌چشمی خانواده‌ها در انتخاب رشته‌هایی مانند پزشکی، دندانپزشکی و مهندسی که آنها را دارای جایگاه اجتماعی بالاتر می‌بینند، حفظی تصورکردن علوم انسانی خاصه ادبیات و نبود قدرت استدلال و تحلیل در دانش‌آموزان برای درک ادبیات و انتخاب آن، مشکلات اقتصادی و نبودن بازار کار مناسب و متنوع برای این رشته یا ناآگاهی از این مطلب که همه موجب شده کسانی که استعداد و درک و هوش ادبی لازم را ندارند، این رشته را در دانشگاه انتخاب کنند و حتی گاه برای فرار از ریاضیات است.
به این ترتیب در مسیر تحصیل‌شان دچار افت تحصیلی‌اند و به زحمت این رشته را به پایان می‌برند.
بنیاد فرهنگ و هویت ما بر زبان فارسی و آثار ادبی نهاده شده و تمایل به شناخت این گنجینه بزرگ، ذوق هر صاحب اندیشه‌ای را به مطالعه تحریک می‌کند
بدون تردید رسانه‌ها در شناساندن ضرورت آشنایی با ادبیات که ستون فرهنگ و هویت ماست بسیار اثرگذارند؛ هرچند در این زمینه کار فراوان و اصولی انجام نشده است.
آنا: همانگونه که می‌دانید برخی رشته‌ها با وجود اهمیت و نیاز کشور با استقبال کمتری مواجه می‌شوند. چه راهکاری برای تشویق داوطلبان نسبت به انتخاب رشته‌های کمتر شناخته شده، اما پرکاربرد، درآمدساز و مورد نیاز جامعه دارید؟
داوری: نخستین جایی که شخصیت شکل می‌گیرد و حتی جهان‌بینی شخص ساخته می‌شود، خانواده است؛ اما وجود معلمان باسواد در رشته زبان و ادبیات فارسی و تبلیغ آنان در این باب، بیان ضرورت و جایگاه ادبیات در زندگی و اهمیت آن توسط این قشر و البته رسانه‌ها در علاقه‌مندی دانش‌آموزان به انتخاب رشته ادبیات در دانشگاه بسیار مؤثر است.
در مقابل بی‌اهمیتی به زبان و ادبیات فارسی با وجود سرمایه‌گذاری خانواده‌ها برای فرزندانشان درخصوص یادگیری زبان خارجه و تبلیغ برای مهاجرت، همه به بی‌توجهی به ادبیات فارسی و سهل‌انگاری نسبت به آن دامن می‌زند.
شیوه‌های قدیمی و نادرست تدریس ادبیات در مدارس که از این درس در ذهن مردم، درسی حفظی و بی‌فایده ساخته نیز در تشویق دانش‌آموزان به انتخاب رشته‌های دیگر در دانشگاه مؤثر بوده است.
آنا: و سخن پایانی...
ادبیات هم هنر است هم علم؛ ادبیات دانش و هنر زندگی، اندیشیدن و انسان بودن است. شعر زینت‌المجالس نیست و ادبیات کاربردی‌ترین رشته در زندگی است که هیچ آدمی از دانستن آن بی‌نیاز نیست؛ چراکه مایه‌اش زبان بوده که بخش اعظم هویت هر ایرانی است.
انتهای پیام/