امام عصر(عج) در آیینه زیارت جامعه کبیره؛ معرفتی برای شناخت مقام ائمه اطهار(ع)

به گزارش خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا از رشت، بتول مهرگان معاون آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی استان گیلان در نشستی با اعضای شورای فرهنگی دانشگاه با بیان اینکه زیارت جامعه کبیره، یکی از سرمایه‌های بزرگ جهان تشیع و شیعه است، گفت: بیشترین رشد جامعه شیعه در زمان امام هادی (ع) رشد یافته و به ظرفیتی رسیده بود که امامت دو امام خردسال را با وجود علمای بزرگی که در جهان تشیع بود، بپذیرد. زیارت جامعه کبیره یکی از زیارت نامه‌هایی است که امام علی النقی (ع)، امام دهم شیعیان با آموزش یکی از اصحابش در هنگام زیارت امامان (ع) خوانده شود و از آن جایی که مختص امام خاصی نیست، «جامعه» نامیده می‌شود.

وی به طرح حقیقت اصل ولایت پرداخت و افزود: این زیارتنامه توصیف بلند و بلیغی از جوانب مختلف اصل ولایت و امامت به عنوان یکی از اصول پیشران جامعه شیعی به حساب می‌آید و امام هادی (ع) در این دعا، نور و برهان خداوند را نزد اهل بیت (ع) می‌داند و تنها کسانی را برحق می‌داند که از این معارف بهره گیرند.

مهرگان اهل بیت (ع) را امانت ولایت خواند و تصریح کرد: در این زیارت، بیش از دویست فضیلت و تعبیر درباره اهل بیت (ع) بکار برده شده است؛ و همچنین از اهل بیت (ع) در قالب عبارت‌های قرآنی مختلفی یاد شده است؛ از جمله مثل ((اعلی))، ((اهل الذکر))، ((اولی الامر)) و ((بقیه ا...)) و آنان امانت حفظ شده نامیده شده اند. 

وی، امامان و اهل بیت (ع) را به چراغی برای روشن کردن راه شیعیان تشبیه کرد و ادامه داد: امام هادی (ع) در این زیارتنامه، امامان شیعه را امامان هدایت، چراغ‌های تاریکی، نشانه‌های پرهیزکاری، صاحبان خرد، پناهگاه مردمان، نمونه‌های اعلای الهی و حجت‌های خدا براهل دنیا و آخرت معرفی کرده است. همچنین آنها را جایگاه‌های شناسایی خدا و معدن‌های حکمت خدا و حاملان کتاب خدا و اوصیای پیامبر خدا دانسته است چرا که آنان، دعوت کنندگان به سوی خدا و راهنمایان به راه‌های خشنودی خدا و استقرار یافتگان در فرمان پروردگار و در محبت خدا و مخلصان در توحید و آشکار کنندگان امر و نهی خدا و بندگان گرامی او هستند که هرگز بر خداوند در گفتار پیشی نمی‌گیرند.

 معاون آموزشی و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی استان گیلان با بیان اینکه در زیارت جامعه کبیره از امامان به عنوان کسانی که خداوند، عالم وجود را به برکتشان آغاز کرد و به آنان نیز پایان خواهد رساند، تاکید کرد: به دلیل  وجود امامان است که باران می‌بارد و به یمن وجود و برکتشان خداوند آسمان را نگه می‌دارد و به وسیله آنان غم و اندوه زدوده شده و هر سختی و ناگواری بر طرف می‌شود. این امام است که خداوند بوسیله او ما را از ذلت و بدبختی بیرون آورده و از سختی‌ها و گرفتاری نجات داده و گشایشی حاصل می‌کند. خداوند بوسیله امام، مردم را از پرتگاه هلاکت و نابودی واز آتش جهنم نجات می‌دهد و بوسیله دوستی و پیروی از آنان، دستورات دین مان را تعلیم می‌دهد.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی با برشمردن بعضی از ویژگی‌های این زیارت، اذعان داشت: آداب سخن گفتن با امام و زیارت وی، از ابتدای این دعا به ما می‌آموزد که بعد از طهارت و ذکر تکبیر، نخست با سلام بر امام شروع شده و پس از شمردن برخی مناصب و اوصاف او، با جمله «و رحمه الله و برکاته)) پایان می‌یابد، همچنین بعد از پنج سری سلام به اهل بیت (ع)، اظهار شهادتین آمده و بجز این، غالب اوصافی که در باره اهل بیت (ع) در این دعا آمده در واقع انتساب مقام ایشان به خداوند است.

 امام عصر(عج) در آیینه زیارت جامعه

 مهرگان، توجه به موضوع مهدویت را مهم دانست و تاکید کرد: دوران امام هادی (ع) از دوران‌هایی است که حکومت وقت به شدت مسائل مهدویت و حتی تولد حضرت مهدی (عج) را پی گیر بوده و تحت نظر داشته است. اختناق و سختگیری در این زمینه نیز به اوج خود رسیده بود، اما امام هادی (ع) از فرصت‌ها بهره برداری می‌کرد و بصورت صریح و زمانی در پوشش دعا مسئله مهدویت را زنده نگه داشت و مسائل مهم امامت را بیان می‌کرد و مسئله غیبت امام زمان (عج) را گوشزد کرد تا شیعیان را برای چنین دوران سخت و غم باری آماده سازد. امام هادی (ع) در این دعا وعده به ظهور حکومت عادلانه مهدوی داد و این آرزوی بلند را اینگونه تلقی می‌کند (مُنتَظِرٌ لِاَمرِکُم مُرتَقِب لِدولَتِکُم)«منتظر امر (وخروج) شما و چشم به راه دولت شمائیم.»

این مقام مسئول ادامه داد: از جمله مسائلی که در جای جای زیارت جامعه به آن تصریح شده است بحث رجعت است، آن هم با عبارات قطعی و یقینی چنانکه در یکجا می‌فرماید: «مُومِنُ بایابِکُم مُصَدّقُ بِرَجعَتِکُم» مومن به آمدن شما و تصدیق کننده رجعت شما هستم؛ و این جملات صرفاً برای تاکید نیست بلکه برای بیان اعتقاد به این است که رجعت اتفاق می‌افتد.

وی با برشمردن ارمغان و نشانه‌های ظهور امام زمان (عج)، ادامه داد: یکی از ره آورد‌هایی که از ظهور حضرت مهدی (عج) در زیارت جامعه مورد توجه قرار گرفته است، عدالت فراگیر و جهانی است، عدالتی که تمام هستی و تمام جوانب و زوایای زندگی بشر را زیر بال می‌گیرد.

 عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد واحد رشت، دومین ره آورد ظهور را احیاء کننده دین دانست و بیان داشت: گذشت زمان، غیبت امام زمان (ع)، وجود تحریف گران و بدعت گزاران در طول تاریخ، باعث تغییر چهره دین و دستورات دین می‌شود، تا آنجا که دین به ظاهر مرده و کهنه شده به حساب می‌آید و دستورات آن به تعطیلی کشیده می‌شود که با ظهور آن حضرت و دستورات دین آن چنان که هست، بیان و اجرا می‌شود، به این جهت آن حضرت احیا کننده دین شمرده می‌شود.

 مهرگان افزود: رهاورد سوم دعای زیات جامعه کبیره، اشاره به ظهور حضرت مهدی (عج) دارد که با وجود نور آن حضرت، زمین نورانی خواهد شد و زمین در آن روز، به نور پروردگار روشن می‌شود چنانکه امام صادق (ع) می‌فرمایند هنگامی که قائم ما ظهور کند، زمین به نور پروردگارش روشن شود و مردم از نور خورشید بی نیاز می‌شوند و تاریکی از بین می‌رود.

معاون آموزشی و مهارتی دانشگاه آزاد اسلامی گیلان با بیان اینکه زیارت جامعه کبیره خصوصیات برجسته‌ای نسبت به سایر زیارت نامه‌ها دارد، افزود: این زیارت دارای سند معتبری است و از طرفی این زیارت نوعی کلاس امام شناسی است. زیارت جامعه کبیره موجب درک و معرفت بیشتر ما نسبت به مقام ائمه اطهار (ع) می‌شود، در این ارادت نامه، امام (ع) به رابطه‌ی امامان (ع) با خداوند اشاره کرده و به جایگاه خدا در نظر امامان معصوم (ع) پرداخته است و اینکه حق، همراه امامان است و هرگز از آنان جداشدنی نیست و هرکه از آنان دور شود گمراه خواهد شد و اینکه در این زیارت نامه تعلیم داده می‌شود که در محضر ائمه به فضل و رتبه و مقام رفیع وحق عظیمشان اعتراف کنیم و براساس مضمون این زیارت ما باید آمادگی خود را جهت دفاع از امامان نشان دهیم و اینکه تمام اعمال به پیروی از امامان مقبول می‌افتد.