درخشش ایران در دستیابی به فناوری‌های هسته‌ای ثروت‌آفرین و راهبردی/ 3 مرکز جدید پرتودهی محصولات به زودی بهره‌برداری می‌شود

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، محمد اسلامی، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در پاسخ به سوالی درباره حضور در سه دولت مختلف در سمت‌های گوناگون و نحوه تعامل با دولتمردان، گفت: راز و رمزی که امام خمینی (ره) برای پیروزی و تداوم انقلاب اسلامی برشمردند در ۲ کلمه خیلی ساده شامل کلمة الله و وحدت کلمه خلاصه می‌شود؛ اگر در انجام کار نگاه و توکل به خداوند باشد و رضایت الهی در نظر گرفته شود؛ در این صورت نباید خود را دید. وحدت کلمه که با اتحاد و همدلی و همبستگی باشد، عنایت خداوند را به همراه دارد. چرا با سلایق گوناگون درگیری سلیقه‌ای ایجاد کنیم؟ باید در مسیر تحقق اهداف کشور همدلی ایجاد کنیم. هر فردی سلیقه و مشی خاصی دارد و مهم باور، ایمان و اعتقاد و نیز مشترکات مهم و گسترده است که همه به آن‌ها پایبند هستیم. بنابراین باید روی اهداف، تعهدات، پیشرفت کشور تمرکز کنیم زیرا مردم از ما انتظار دارند تا کشور را تعالی دهیم؛ مردم وقتی حرکت در مسیر تعالی را مشاهده کنند، دلگرم و امیدوار می‌شوند.

اسلامی در ادامه گفت: تصمیم گرفتیم تا نسبت سازمان انرژی اتمی را با آینده، مردم، جامعه و با دنیا روشن کنیم؛ تا مشخص شود که صنعت هسته‌ای و این سازمان قرار است به کجا برود و در چه مسیری حرکت کند. با تشکیل هیأتی، از همه ذی‌نفعان، ذی‌ربطان و مستعدین فعال دعوت کردیم و بدین صورت سند چشم‌انداز جامع در افق ۲۰ ساله تهیه شد زیرا صنعت هسته‌ای صنعتی راهبردی محسوب می‌شود و به فرموده رهبر معظم انقلاب برای کشور آبرو است؛ بنابراین باید نسبت خود را با آینده مشخص می‌کردیم. باید توجه داشت هنگامی که در حوزه فناوری‌های نوین فعالیت دارید باید راحت‌تر از دیگران حرکت کنید زیرا این مسابقه خط پایان ندارد بلکه این مسابقه امدادی و پرانرژی است که شما باید حتماً خود را لبه مرز دانش نگه دارید و اندکی مکث و کوتاه‌آمدن و دچار رخوت شدن موجب جاماندن می‌شود و نسل‌های آینده ما را نمی‌بخشند.

معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران اظهار کرد: سند چشم‌انداز جامع در افق ۲۰ ساله را پس از تصویب، تبدیل به میثاق نامه همه همکاران در صنعت کردیم؛ با دانشگاه‌ها و سایر مراکز علمی نیز همکاری کردیم. در این مسیر ریل‌گذاری کردیم و حرکت ما به شکل برنامه محور دنبال شد و اکنون توسعه فناوری هسته‌ای را به عنوان یک پیش برنده تکنولوژی‌های روز دنیا بر روی یک ریل منظم برنامه‌ریزی کرده‌ایم و باید این فناوری را به زندگی مردم وارد کنیم.

وی اظهار کرد: باید فناوری هسته‌ای را وارد زندگی مردم و جامعه کنیم که در این راستا به تولید انواع رادیوداروها انسجام بخشیده‌ایم؛ ظرفیت‌های در دست ساخت پروژه‌های نوین را تقویت کرده و شتاب داده‌ایم در این زمینه دو پروژه راهبردی بسیار ارزشمند را دنبال می‌کنیم که ان‌شاالله این پروژه‌ها مطابق وعده داده شده تا اوایل سال ۱۴۰۴ به سرانجام خواهند رسید و بدین ترتیب ظرفیت تولید رادیودارو در کشور افزایش می‌یابد و روند تولید این نوع داروها در کشور با تحول انقلابی از نظر مرز دانشی و فناورانه مواجه خواهد شد.

وی افزود: یکی دیگر از مواردی که برای توسعه فناوری هسته‌ای در کشور دنبال شد؛ پرتودهی محصولات گوناگون در حوزه‌های مختلف بود زیرا پرتودهی یک نیاز مبرم است که به سلامت جامعه، امنیت غذایی، اقتصاد ملی، تقویت صادرات محصولات کشاورزی کمک فراوانی می‌کند. بر اساس برنامه‌ریزی صورت گرفته اقدامات عملی توسعه کاربرد پرتوها را طراحی کردیم؛ تا پیش از سال ۱۴۰۰ سه مرکز پرتودهی در کشور فعال بود که اکنون هفت مرکز فعال در کشور داریم که در روزهای آتی تعداد مراکز به ۱۰ مورد افزایش خواهد یافت.

اسلامی خاطرنشان کرد: پرتودهی محصولات کشاورزی را بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته در سطح ملی گسترش می‌دهیم.

وی توضیح داد: حجم محصولات و اقلامی که در سال ۱۴۰۲ پرتودهی شد ۳.۵ برابر سال قبل از آن بوده و این نهضت ادامه خواهد داشت. این فناوری کمک می‌کند تا باقی‌مانده سموم و آفات از محصولات کشاورزی و مواد غذایی زدوده شود. بنابراین از آفت‌پذیری این محصولات جلوگیری می‌شود و در نتیجه ماندگاری آن‌ها نیز افزایش می‌یابد. این مساله هم موجب بهبود معیشت خانوار و هم ارتقای سلامت مواد غذایی و اقتصاد ملی خواهد شد. پرتودهی محصولات علاوه بر مصرف کننده نهایی موجب جلوگیری از ضرر و زیان تولیدکنندگان و تجار نیز می‌شود. باید توجه داشت که ۳۰ درصد از محصولات کشاورزی متأسفانه تبدیل به ضایعات می‌شود که با پرتودهی می‌توان مانع هدر رفت این میزان از محصولات شد و همچنین کیفیت محصولات را ارتقا داد.

وی تصریح کرد: توسعه کاربرد پرتوها تا پیش از ۳ سال گذشته فقط بر روی کاغذ آمده بود و در حد طرح بود اما در این سال‌ها با تکیه بر توان داخلی این پروژه اجرایی شد زیرا سامانه‌های پرتودهی به دلیل تحریم‌ها قابلیت خرید از خارج از کشور را نداشت چراکه در این زمینه شاهد استانداردهای دوگانه هستیم و دشمنان دائم به دنبال نظارت هستند تا ما پیشرفت نکنیم.

وی تاکید کرد: همه سامانه‌های پرتودهی را در یک شبکه دانش بنیان ساخته‌ایم و اکنون این پروژه در حال پیشرفت است.

رئیس سازمان انرژی اتمی ایران درباره وضعیت تولید برق هسته‌ای از نیروگاه‌های اتمی گفت: در کشور ما فقط دارای یک نیروگاه اتمی بوشهر به عنوان نیروگاه احداث شده و در حال فعالیت هستیم که ظرفیت آن هزار مگاوات در ساعت است؛ این نیروگاه اکنون در بهترین وضعیت خود قرار دارد و به‌صورت مستمر در حال تولید هزار مگاوات برق است این در حالی است که سایر نیروگاه‌های فعال در کشور متأثر از شرایط ناشی از تأمین خوراک، دما و … دارای نوسان تولید هستند و ممکن است دچار افت شوند اما میزان تولید نیروگاه اتمی ثابت است مثلاً بین ۹۹۵ تا ۱۰۰۶ مگاوات ساعت برق تولید می‌کند که این نوسان بستگی به میزان دمای آب دریا دارد اما تولید برق هسته‌ای از این میزان کمتر نبوده است. تنها نیروگاه اتمی کشور سال گذشته ۷ میلیارد و ۴۶۰ میلیون کیلو وات برق تولید کرده است و باید توجه داشت سال ۱۴۰۰ که بنده وارد سازمان انرژی اتمی ایران شدم، نیروگاه اتمی بوشهر بر اساس ارزیابی انجمن نیروگاه‌های هسته‌ای جهان از نظر میزان تولید در ردیف آخر جدول تولید نیروگاه‌های اتمی دنیا بود.

وی تاکید کرد: با نظام مدیریتی که اعمال و پیگیری شد در سال ۱۴۰۲؛ نیروگاه اتمی بوشهر با ۱۰۰ درصد ظرفیت و بهره‌وری ۱۰۰ درصد و نیز ایمنی کامل در ردیف ۸ نیروگاه نخست جهان قرار گرفت.

اسلامی با اشاره به توسعه نیروگاه‌های اتمی در کشور گفت: اکنون در حال ساخت نیروگاه‌های اتمی برای دستیابی به سقف تولید ۲۰ هزار مگاوات برق هستیم که می‌توان به واحدهای ۲ و ۳ نیرئگاه اتمی بوشهر در کنار واحد یکم اشاره کرد. در سال ۱۴۰۰ در این پروژه که چند سال در رکود قرار داشت؛ حدود ۲۰۰ نفر مشغول به کار بودند اما اکنون روند احداث این واحدها فعال شده و رکود برطرف شده و با حمایت‌های همه‌جانبه و نیز کمک‌هایی که سایر دستگاه‌ها نظیر بانک مرکزی انجام دادند؛ سبب شده تا امروز ۴۵۰۰ نفر در این پروژه مشغول کار باشند که نشان می‌دهد حجم نیروی انسانی شاغل در این طرح ۲۰ برابر شده است.

وی اضافه کرد: دو سایت ساخت نیروگاه اتمی نیز در استان‌های خوزستان و هرمزگان «سواحل مکران» مشغول فعالیت هستند؛ همچنین در شمال کشور نیز ساخت نیروگاه اتمی را در برنامه داریم. یکی از این طرح‌ها در فاز مطالعات تفصیلی است، دیگری در بخش مطالعات محیطی قرار دارد و در پروژه بعدی هم زمین تأمین و تجهیز شده و در حال اقدامات آماده‌سازی هستیم. همچنین پروژه‌هایی نظیر کارون آغاز شده و در حال پیشرفت است و در مرحله عملیات تثبیت خاک و شمع‌کوبی و تزریق بتن هستیم تا بستر برای ساخت بنا آماده شود که یک‌سال زمان برای این مرحله در نظر گرفته شده است.

وی توضیح داد: تولید ۲۰ هزار مگاوات برق در برنامه‌های این سازمان قرار دارد و هم اکنون مشغول تولید هزار مگاوات ساعت برق با فرانکس ثابت هستیم که این مساله موجب پایدار نگه‌داشتن شبکه برق کشور می‌شود؛ فرانکس واحد یکم نیروگاه اتمی بوشهر برابر با ۵۰ هرتز است که به‌صورت ثابت برق هسته‌ای تولید می‌کند که شبکه را در جنوب کشور پایدار کرده و در نهایت برق تولید شده به شبکه سراسری تزریق می‌شود.

اسلامی تصریح کرد: امیدواریم که تاخیرهایی که در ۴.۵ سال پیش از شروع فعالیت ما بوده؛ مجدد رخ ندهد زیرا در تلاش مؤثر بوده و هستیم تا تأخیرهای گذشته را کمتر تجربه کنیم و به یاری حق تعالی این روند را با قوت ادامه دهیم.

رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در ادامه با اشاره به فناوری‌های کوانتوم، لیزر، فناوری‌های مربوط آب سنگین و مشتقات آن، ایزوتوپ‌های پایدار و پلاسما گفت: این موارد جزو فناوری‌های مرز دانش هستند به‌طوری‌که آب سنگین تولید شده در ایران در صدر محصولات کیفی جهان قرار دارد و به معنای واقعی کلمه اقتصادی، ثروت آفرین و راهبردی است. در اصل دشمنان نمی‌خواستند ما به این موارد دست یابیم و در این عرصه‌ها حضور داشته باشیم اما به لطف الهی و نیز با همت جوانان که متأثر از ژرف‌نگری مقام معظم رهبری که این مسیر را باز کرده و حمایت و هدایت کردند؛ اکنون کشور در مسیر پیشرفت قرار گرفته است.

وی توضیح داد: مشتقات آب سنگین دارای بیش از ۲۰۰ زیر مجموعه است که هر گرم از برخی از آن‌ها چند ۱۰ هزار دلار قیمت دارد که ما به این فناوری و محصول دست یافته‌ایم. اکنون هر تن از متانولی که از آب سنگین تولید می‌شود برابر با یک میلیون و ۲۰۰ هزار دلار است و هر تن متانولی که در پتروشیمی‌ها تولید و صادر می‌شود قیمتی معادل ۵۰۰ دلار دارد؛ این تفاوت اقتصادی است که نمی‌خواهند ایران در این جایگاه باشد.

اسلامی تصریح کرد: آن‌ها می‌خواهند تمام ارزش افزوده‌های ناب، ثروت‌های سرشار، مغزها و دارایی‌های ناب را در انحصار خود داشته باشند و بر کشورهای دیگر حمکرانی کنند و پیشتازی خود در این عرصه را با حاکمیت این ثروت‌ها تداوم ببخشند؛ در حالی که به لطف الهی، به برکت خون شهیدان، هدایت‌های مقام معظم رهبری و نیز تلاش‌های همه همکارانم در صنعت هسته‌ای و همچنین تلاش‌های رؤسای سازمان انرژی اتمی ایران از بدو تأسیس تا کنون که بنده وارث آن‌ها هستم، همه و همه به صورت هم‌افزا و با رشد ثابت پایدار و تدریجی سبب شده تا به این جایگاه دست یابیم.

وی عنوان کرد: اکنون که در هفته دولت قرار داریم و یاد و خاطره شهیدان رجایی و باهنر و نیز حضرت آیت‌الله رئیسی و شهدای خدمت، شهید والامقام سردار حاج قاسم سلیمانی و شهدای هسته‌ای و … را گرامی می‌داریم؛ امروز به برکت این خون‌ها و هدایت‌ها از این ثروت بهره‌مند هستیم و عصبانیت‌های دنیای مزاحم، از ما فقط به دلیل پیشرفت‌های صورت گرفته است. اگر آن بهانه‌ها را اقامه نکنند حرفی برای گفتن ندارد جز اینکه اعتراف کنند در مقابل ما استانداردهای دوگانه را دنبال می‌کنند؛ در حالی که قانون نظام هسته‌ای جهان می‌گوید باید از صنعت هسته‌ای کشورهای مختلف حمایت و پشتیبانی کرد و تدارکات را فراهم کنند اما این کار را برای ما نمی‌کنند. البته کشور ما به صورت خودکفا و بر پایه دانش و تحقیقات بومی و درون‌زا در حوزه فناوری‌های گوناگون هسته‌ای به پیشرفت‌هایی دست یافته است.

معاون رئیس‌جمهور با اشاره به فناوری پلاسما عنوان کرد: پلاسما یکی از فناوری‌های خانواده هسته‌ای است که به لطف خداوند متعال و با تلاش همکاران توانستیم از مرحله مقالات در سال ۱۴۰۰ عبور کرده و به مرحله ساخت سامانه‌ها و تبدیل به این فناوری به صنعت در شرایط کنونی برسیم؛ اکنون شاهد طی شدن فاز تحقیقات بالینی پلاسماتراپی برای درمان سرطان هستیم و پروفسور اکبری در مرکز تحقیقات سرطان در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی این کار را انجام داده که پس از اتمام مراحل به‌زودی در سطح ملی از این فناوری مؤثر استفاده خواهد شد. با کمک دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و دانشگاه علوم پزشکی البرز برای زخم‌های بدخیم به‌ویژه برای بیماران مبتلا به دیابت، تأسیس کلینیک‌های درمان زخم بر پایه پلاسماتراپی را اجرایی کردیم که با استقبال مردم سراسر کشور مواجه شده است. این نوع درمان بسیار مؤثر است و مانع پیشروی زخم‌های ناشی از دیابت و یا قطع عضو بیماران می‌شود. امیدواریم با کمک‌های دکتر ظفرقندی و تیم تازه نفس وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بتوانیم پلاسماتراپی را در سطح کشور گسترش دهیم.

وی ادامه داد: از فناوری پلاسما همچنین در حوزه کشاورزی نیز استفاده می‌شود، برای نمونه توانسته‌ایم آفت آفلاتوکسین به عنوان آفت اصلی محصول پسته را با کمک فناوری پلاسما کنترل کرده و محصولات را سم‌زدایی کنیم و به زودی شاهد افتتاح و بهره‌برداری کارخانه سم‌زدایی از محصول پسته با استفاده از فناوری پلاسما خواهیم بود. بدین ترتیب صنعت پسته کشور برای صادرات از شر آفت آفلاتوکسین رها خواهد شد.

اسلامی خاطرنشان کرد: همه مراکز پیش‌بینی شده در کشور به وسیله بخش خصوصی راه‌اندازی شده یا توسط سازمان انرژی اتمی ایران احداث شده و مورد بهره‌برداری قرار گرفته که البته برای گسترش این فناوری به بخش خصوصی کمک خواهیم کرد. امیدواریم در سال‌جاری که با نام «جهش تولید با مشارکت مردم» نامگذاری شده شاهد توسعه این مراکز و استفاده از فناوری‌های هسته‌ای باشیم.