هوش مصنوعی نجات‌دهنده است یا نابودگر سیاره زمین؟

خبرگزاری علم و فناوری آنا؛ آزمایش جهانی هوش مصنوعی تازه شروع شده است. اما جنون هزینه‌های شرکت‌های بزرگ فناوری برای ساخت و اجاره مراکز داده هوش مصنوعی به خوبی در جریان است. آن‌ها سال گذشته حدود ۱۰۵ میلیارد دلار به این تاسیسات عظیم و تشنه انرژی سرازیر کردند.

این افزایش هزینه‌ها باعث افزایش تقاضا برای برق و افزایش نگرانی‌های زیست محیطی شده است. یک تیتر جدید در نیویورکر تقاضا‌های انرژی هوش مصنوعی را «نفرت انگیز» خوانده است. اما دیدگاه دیگری در مورد هوش مصنوعی و محیط زیست وجود دارد که بر چگونگی ساخت این فناوری تمرکز ندارد، بلکه بر آنچه که می‌تواند انجام دهد تمرکز دارد.

هوش مصنوعی این پتانسیل را دارد که به تسریع کشف علمی و نوآوری، افزایش بهره وری و کاهش انتشار کربن در بخش‌هایی مانند حمل و نقل، کشاورزی و تولید انرژی کمک کند. این چیزی است که باید بدانید.

چه چیزی مراکز داده را تا این حد تشنه انرژی می‌کند؟

این ظهور هوش مصنوعی به اصطلاح مولد است. هوش مصنوعی مولد می‌تواند کار‌های زیادی انجام دهد - نه تنها داده‌ها را تحلیل کند و پیش بینی کند، بلکه شعر و کد کامپیوتری نیز بنویسد، کتاب‌ها را خلاصه کند و به سوالات پاسخ دهد، اغلب با مهارت در سطح انسانی؛ و این نوع محاسبات به انرژی زیادی نیاز دارد. براساس برآورد اخیر، جست وجو در چت جی‌پی‌تی تقریبا به ۱۰ برابر جست وجوی معمولی گوگل به برق نیاز دارد.

محققان سال‌ها بود که روی هوش مصنوعی مولد کار می‌کردند، اما در نوامبر ۲۰۲۲ زمانی که اپن‌ ای آی ربات گفت‌وگوی مکالمه‌ای را معرفی کرد، به صحنه آمد. مایکروسافت بیش از ۱۳ میلیارد دلار در اپن‌ای آی سرمایه گذاری کرده و در تلاش است تا ویژگی‌های هوش مصنوعی را در محصولات خود بگنجاند. آمازون، گوگل و متا، مالک فیسبوک، اینستاگرام و واتس اپ هم همین طور.

تقاضای برق چقدر افزایش خواهد یافت؟

برآورد‌های بیشتری وجود دارد، اما کارشناسان عموما پیش بینی می‌کنند که مصرف انرژی توسط مراکز داده در سراسر جهان طی چند سال آینده حداقل دو برابر خواهد شد. گلدمن ساکس تخمین زده است که مصرف برق مراکز داده تا سال ۲۰۳۰، ۱۶۰ درصد افزایش خواهد یافت. پیش بینی اخیر آژانس بین المللی انرژی نشان می‌دهد که تقاضا تا سال ۲۰۲۶ بیش از دو برابر خواهد شد.

این پیش بینی‌ها همگی افزایش قابل توجهی دارند و نشان می‌دهند که اگر آن‌ها نیروی خود را از سوخت‌های فسیلی مانند زغال سنگ و گاز طبیعی به دست آورند، انتشار گاز‌های گلخانه‌ای به شدت بیشتری از مراکز داده به دست می‌آید. اما در نظر داشته باشید: بخش جهانی برق بسیار بزرگ و متنوع است. مراکز داده حدود ۱ تا ۲ درصد از کل تقاضای برق را تشکیل می‌دهند. براساس برآوردها، این سهم تا سال ۲۰۳۰ به ۳ تا ۴ درصد افزایش خواهد یافت.

آینده هوش مصنوعی به عنوان یک فناوری سبز چگونه خواهد بود؟

براساس مطالعه‌ای که توسط گروه مشاوره بوستون که به سفارش گوگل انجام شده است، هوش مصنوعی یک ابزار عمومی است که در صورت استفاده عاقلانه در سراسر اقتصاد می‌تواند انتشار گاز‌های گلخانه‌ای را تا سال ۲۰۳۰ به میزان ۵ تا ۱۰ درصد کاهش دهد.

درو اندی، استادیار مهندسی زیستی در دانشگاه استنفورد می‌گوید: به عنوان مثال، این فناوری وعده کمک به طراحی زیستی را می‌دهد. او گفت که نتیجه ممکن است با کشف فرمول‌های DNA مناسب برای کشاورزی کارآمدتر و کم آلاینده‌تر همراه شود.

هوش مصنوعی همچنین می‌تواند روش یافتن فلزاتی که نه تنها برای صنعت فناوری بلکه برای مبارزه با تغییرات آب و هوایی حیاتی هستند را به طور اساسی تغییر دهد. در یک مورد، به پیدا کردن ذخیره عظیمی از مس، یک جز کلیدی در وسایل نقلیه الکتریکی، در زامبیا کمک کرد.

زانسکار، یک استارت آپ در سالت لیک سیتی، از هوش مصنوعی استفاده می‌کند تا نرخ موفقیت کشف انرژی زمین گرمایی برای نیروگاه‌ها را بهبود بخشد. کارل هویلند، یکی از موسسان و مدیر اجرایی این شرکت می‌گوید: حدود ۹۰ درصد از پروژه‌های زمین گرمایی که از ابتدا آغاز شده اند، عمدتا به دلیل حفاری در مکان‌های اشتباه با شکست مواجه می‌شوند. اما هوش مصنوعی، همراه با مجموعه داده‌های جدید زمین شناسی مانند داده‌های ماهواره‌ای و حسگر لرزه‌ای، می‌تواند راه را برای دو برابر یا سه برابر کردن نرخ موفقیت ناچیز این حوزه باز کند.

این می‌تواند تفاوت بزرگی در مبارزه با گرمایش جهانی ایجاد کند. زمین گرمایی یک منبع انرژی پاک و شبانه روزی است، اما در حال حاضر کم‌تر از نیمی از ۱ درصد از انرژی الکتریکی در ایالات متحده را تشکیل می‌دهد.

اگرچه انتظار می‌رود تقاضای برق از هوش مصنوعی در سال‌های آینده حداقل دو برابر شود، اما کارایی این فناوری می‌تواند با سرعت بیشتری افزایش یابد. سابقه تاریخی وجود دارد.

هوش مصنوعی روندی مشابه رایانش ابری خواهد شد

در نظر داشته باشید که چه اتفاقی برای رایانش ابری افتاد. در اوایل دهه ۲۰۰۰ مصرف انرژی افزایش یافت و نگرانی‌هایی در مورد ادامه این افزایش وجود داشت. اما در حالی که خروجی محاسباتی مراکز داده جهان از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۸ شش برابر شده، مصرف انرژی تنها ۶ درصد افزایش یافته است.

تحلیلگران صنعت می‌گویند که ممکن است هوش مصنوعی نیز روند مشابه رایانش ابری را طی کند.

جاناتان کومی، دانشمند سابق آزمایشگاه ملی لارنس برکلی که اکنون یک محقق مستقل است، می‌گوید: پس از آرام شدن جنون، انگیزه‌های دیگری شروع به کار می‌کنند.

شرکت‌های بزرگ فناوری در حال کار روی روش‌هایی برای ساده کردن نرم افزار، سخت افزار و سیستم‌های خنک کننده خود برای کاهش مصرف برق در مراکز داده خود هستند. آن‌ها تاسیسات محاسباتی را در کشور‌های شمالی قرار می‌دهند و هوای سرد بیرون را به عنوان خنک کننده برای کاهش مصرف برق و آب به کار می‌برند. آن‌ها در حال سرمایه گذاری در منابع انرژی جایگزین هستند.

اگر این تلاش‌ها موفقیت آمیز باشند و ما در مورد چگونگی استفاده از هوش مصنوعی هوشمند باشیم، ممکن است در نهایت نتایج زیست محیطی زیادی برای انسان‌ها به همراه داشته باشد.