۱۰ مرداد در دنیای علم چه خبر؟

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز ۱۰ مرداد برابر ۳۱ جولای را ورق می‌زنیم.

***

علی‌اکبر عالِم‌زاده

۱۰ مرداد ۱۴۰۱ خورشیدی، علی‌اکبر عالِم‌زاده ریاضی‌دان، مترجم، استاد دانشگاه ایرانی درگذشت. عالم‌زاده در سال ۱۳۴۴ مدرک کارشناسی ریاضی را از دانشگاه فردوسی مشهد دریافت کرد. سال ۱۳۴۷ دوره کارشناسی ارشد ریاضی را در دانشگاه خوارزمی تهران با موفقیت به پایان رساند و از آن هنگام به تدریس ریاضیات در دانشگاه خوارزمی مشغول بود. سال ۱۳۵۰ برای اتمام تحصیلات به انگلستان اعزام شد و در سال ۱۳۵۳ از دانشگاه ساوث‌همپتون مدرک دکتری گرفت و سپس به ایران بازگشت و بار دیگر در دانشگاه خوارزمی مشغول تدریس شد. سال ۱۳۶۲ کتاب اصول آنالیز ریاضی با ترجمه او به‌عنوان کتاب سال جمهوری اسلامی ایران و سال ۱۳۷۶ کتاب جبر مجرد با ترجمه عالم‌زاده به عنوان کتاب برگزیده سال انتخاب شد. از او ترجمه بیش از ۵۰ جلد کتاب در حوزه ریاضیات به یادگار مانده است.

مخترع الیاف کِولار 

۳۱ جولای ۱۹۲۳ میلادی برابر با ۱۰ مرداد ۱۳۰۲ خورشیدی، استفانی لوئیز کولک، شیمی‌دان آمریکایی و مخترع کِولار به‌دنیا آمد. کولک مدت کوتاهی پس از فارغ‌التحصیلی با مدرک لیسانس در رشته شیمی، کار خود را در بخش الیاف نساجی شرکت دوپون در بوفالو، نیویورک آغاز کرد و به جست‌وجوی الیافی جدید و با کارایی بالا که در برابر اسید و باز مقاوم باشد و در دماهای بالا پایدار باشد و برای جایگزینی فولاد در تایرهای رادیال مناسب باشد، گمارده شد. پس از آزمایش‌های گسترده، او محلولی پلیمری ایجاد کرد که وقتی به‌صورت الیاف در هم بافته شد شد، پنج برابر قوی‌تر از فولاد و چگالی‌اش نصف فایبرگلاس بود. کولک نام این اختراع را کِولار گذاشت. امروزه از این الیاف برای ساخت کلاه‌های نظامی ضدگلوله، قطعات هواپیما، قایق‌های بادی، دستکش، طناب و مصالح ساختمانی استفاده می‌شود. کولک هرگز دکتری را دنبال نکرد. باوجوداین، چهارمین زنی تبدیل شد که به تالار مشاهیر مخترعان آمریکا راه یافت.

مخترع آیکُنوفن

۳۱ جولای ۱۸۸۲ میلادی برابر با ۱۰ مرداد ۱۲۶۱ خورشیدی، هربرت یوجین آیوز فیزیکدان آمریکایی و مخترع انتقال تصاویر ویدیویی مکانیکی به‌دنیا آمد. آیوز که از توسعه‌دهندگان تلویزیون و دورنگار است برای شرکت ای‌تی اند تی و آزمایشگاه‌های بل کار می‌کرد. او در ۷ آوریل ۱۹۲۷، تلویزیون ۱۸۵ خطی از راه دور را به نمایش گذاشت و تصاویر ویدئویی زنده از هربرت هوور، وزیر بازرگانی وقت را (که بعدها رییس‌جمهور آمریکا شد) از‌طریق یک ایستگاه آزمایشی در ویپانی، نیوجرسی، مخابره کرد و به خبرنگاران رسانه‌ها اجازه داد هوور را ببینند و با او ارتباط برقرار کنند. همچنین در سال ۱۹۳۰، سامانه دو طرفه تلویزیون-تلفن او با نام آیکُنوفن (تصویرصدا) به‌طور منظم در آزمایشی استفاده می‌شد. اما آیوز را بیشتر برای آزمایش آیوز-استیل‌ول می‌شناسند. هرچند او به‌عنوان معتبرترین مخالف نسبیت خاص در ایالات متحده بین اواخر دهه ۱۹۳۰ و اوایل دهه ۱۹۵۰ معرفی می‌شود اما در سال ۱۹۳۸ طی آزمایش آیوز-استیل‌ول، تأیید مستقیمی برای اتساع زمان در نسبیت خاص ارائه کرد.

مبدع فرآیند چاپ نقاشی‌ رنگی

۳۱ جولای ۱۸۰۴ میلادی برابر با ۱۰ مرداد ۱۱۸۳ خورشیدی، جرج باکستر، حکاک و چاپگر انگلیسی و مخترع فرآیند چاپ رنگی به‌دنیا آمد. او در سال ۱۸۳۵ حق اختراعی را ثبت کرد که باعث بازتولید انبوه نقاشی‌ها شد. باکستر برای دستیابی به این شیوه چاپ رنگی از بلوک‌های رنگی چوب و فلز در ارتباط با صفحه فولادی و با استفاده از جوهر روغن استفاده کرد. عنوان اختراع این بود: «پیشرفت‌هایی در تولید ورق فولادی رنگی، ورق مسی و سایر قالب‌ها، که به‌طور کلی روند ترکیبی برجستگی و نقش برجسته را مشخص می‌کنند». این حق اختراع مدت 14 سال اعتبار داشت و باکستر پس از تمدید اختراع خود در سال ۱۸۴۹ به‌مدت پنج سال دیگر، شروع به فروش مجوزهای استفاده از فرآیند چاپ خود به سایر چاپخانه‌ها کرد. در فرايند باکستر رنگ‌ها با چاپ از بلوک‌های رنگی و با استفاده از فرآیند برجسته‌سازی ساخته می‌شدند. چاپ ممکن بود فقط به 8 بلوک مختلف یا تا 20 رنگ مختلف نیاز داشته باشد که هریک پس از خشک شدن روی هم قرار می‌گرفتند و تصویر رنگی واحدی که تداعی‌گر نقاشی با رنگ روغن بود را ارائه می‌کردند.